Βραβείο Νομπέλ για τα βαρυτικά κύματα;

Η καταγραφή βαρυτικών κυμάτων θεωρείται το κορυφαίο γεγονός του 2016 για την επιστημονική κοινότητα. Οι εμπλεκόμενοι Αμερικανοί και Γερμανοί ερευνητές ελπίζουν τώρα ακόμα και σε βραβείο Νομπέλ Φυσικής.

Πριν από ένα χρόνο, στις 11 Φεβρουαρίου του 2016, Αμερικανοί επιστήμονες της ομάδας LIGO (Laser Interferometer Gravitational Wave Observatory) ανακοίνωναν μπροστά στα έκπληκτα μάτια της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας ότι κατέγραψαν για πρώτη φορά βαρυτικά κύματα, την ύπαρξη των οποίων προέβλεπε πριν από σχεδόν έναν αιώνα η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Άλμπερτ Άινσταϊν. Η χαρά και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στο Ανόβερο και το Πότσδαμ, ήταν εξίσου μεγάλη, μιας και οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Άλμπερτ Αϊνστάιν (AEI) που ανήκει στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ είχαν καθοριστική συμβολή στην επαλήθευση της Θεωρίας της Σχετικότητας. «Τώρα μας παίρνουν στα σοβαρά στον τομέα της Φυσικής», χαριτολογεί μιλώντας στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων (dpa) ο επικεφαλής του AEI Μπρους Άλεν, ο οποίος ελπίζει ακόμα και σε βραβείο Νομπέλ για την, όπως την αποκαλεί, «σημαντικότερη ανακάλυψη των τελευταίων 50 ετών». Πέρυσι η Σουηδική Ακαδημία δεν βράβευσε πάντως τους ερευνητές βαρυτικών κυμάτων, ίσως επειδή η ανακοίνωση της ανακάλυψης ήταν πολύ πρόσφατη. Τι θα γίνει αν και φέτος η Ακαδημία τους αγνοήσει; «Τότε θα πληγεί το κύρος των βραβείων Νομπέλ και θα απογοητευθώ προσωπικά», τονίζει ο Μπρους Άλεν.

Τα βαρυτικά κύματα ανήκουν στις πλέον εντυπωσιακές προγνώσεις του Άλμπερτ Άινσταϊν. Δημιουργούνται όταν επιταχύνονται, για παράδειγμα, άστρα. 100 χρόνια μετά την πρόβλεψη του γερμανού νομπελίστα φυσικού οι επιστήμονες εντόπισαν στις 14 Σεπτεμβρίου του 2015 για πρώτη φορά βαρυτικά κύματα σε δύο μαύρες τρύπες που συγκρούστηκαν και συγχωνεύτηκαν περίπου 1,3 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη γη. Οι ανιχνευτές LIGO στις ΗΠΑ κατάφεραν να καταγράψουν την ηχώ της σύγκρουσης.

Η μελέτη συνυπογράφεται από 1.004 ερευνητές

Για το μέλλον οι επιστήμονες σχεδιάζουν την παράλληλη λειτουργία τεσσάρων ανιχνευτών στις ΗΠΑ, την Ιταλία και την Ιαπωνία. Με αυτό τον τρόπο ευελπιστούν ότι θα εντοπίσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια την προέλευση των βαρυτικών κυμάτων, λέει ο επικεφαλής του ινστιτούτου ΑΕΙ. Στο Ανόβερο λειτουργεί από το 1995 ο ανιχνευτής Geo 600, ο οποίος όμως είναι πολύ μικρότερος από εκείνους στις ΗΠΑ. Ο ανιχνευτής γερμανο-βρετανικής κατασκευής θεωρείται ωστόσο ιδανικός για την δοκιμή νέων ιδεών και πειραμάτων. Από την γερμανική τεχνογνωσία επωφελήθηκαν και οι αμερικανοί επιστήμονες που εντόπισαν και κατέγραψαν πριν από ένα χρόνο βαρυτικά κύματα για πρώτη φορά στην ιστορία.

Η πρωτοφανής ανακάλυψη είναι αποτέλεσμα διεθνούς συνεργασίας. Την σχετική έρευνα, που δημοσιεύθηκε πέρυσι στο επιστημονικό περιοδικό Physical Review Letters, συνυπογράφουν συνολικά 1.004 επιστήμονες ανάμεσα στους οποίους 100 ερευνητές του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλάνκ και του Πανεπιστημίου Λάιμπνιτς του Ανοβέρου.

Dpa / Στέφανος Γεωργακόπουλος

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ του «ανθρώπινου στρατευμένου θεάτρου»

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ γεννήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου το 1898, στο Άουγκσμπουργκ της Βαυαρίας από πατέρα καθολικό και μητέρα προτεστάντισσα. Περιβάλλον μάλλον πνιγηρό για τον άνθρωπο που θα εξελιχθεί σε κορυφαίο δραματουργό και για πολλούς  σε πατέρα του σύγχρονου θεάτρου. Θα σπουδάσει ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και κατόπιν υπηρετεί ως νοσοκόμος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την ίδια περίοδο αρχίζει να γράφει ποιήματα και θεατρικό κείμενο.

Η συλλογή ποιημάτων Hauspostille («Εγκόλπιο Ευσέβειας») θα είναι η πρώτη του για να ακολουθήσουν κι άλλες πολλές ποιητικές συλλογές και θεατρικά έργα και ο ίδιος να ονομαστεί ως ένας από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς και δραματουργούς που έχουν υπάρξει. «Ο πόλεμος με ξεσήκωσε», γράφει ο ίδιος. Το 1918 μία πολιτική αναταραχή στη Βαυαρία θα εμπνεύσει τον Μπέρτολτ Μπρεχτ... το αποτέλεσμα είναι το «Βάαλ», το πρώτο του θεατρικό έργο.

Την ίδια περίοδο η κομμουνιστική θεωρία τού ασκεί μία ακατάσχετη έλξη. «Ήμουν είκοσι ετών όταν είδα τη λάμψη της μεγάλης πυρκαγιάς της Ρώσικης Επανάστασης», σημειώνει με ενθουσιασμό. Η συστηματική επαφή του πάντως με τον Κομμουνισμό ξεκινά το 1919.

Το 1922 παντρεύεται την τραγουδίστρια της όπερας Μαριάν Ζόφ και ένα χρόνο μετά θα αποκτήσει την πρώτη κόρη, Ανν Χιόμπ. Ένα χρόνο αργότερα θα αρχίσει να φοιτά στην Μαρξιστική Εργατική Σχολή, όπου μελέτησε διαλεκτικό υλισμό και παράλληλα έπιασε την πρώτη του δουλειά ως βοηθός σκηνοθέτη στο Θέατρο του Βερολίνου. Η άνοδος του ναζισμού στη Γερμανία, το 1933, θα τον αναγκάσει να αυτοεξοριστεί. Τα έργα του και τα γραπτά του απαγορεύονται στη Γερμανία. Οι παραστάσεις διακόπτονται από την αστυνομία. Μέσω Πράγας και Βιέννης θα βρεθεί στη Δανία, τη Φιλανδία και από κει μέσω Ρωσίας, στις ΗΠΑ.

«Η πνευματική απομόνωση εδώ είναι τρομακτική» γράφει ο ίδιος για το διάστημα που έζησε στην Αμερική. Μετά το τέλος του πολέμου θα επιστρέψει για να εγκατασταθεί στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας μαζί με τη δεύτερη γυναίκα του και γυναίκα της ζωής του που τόσα χρόνια τον ακολούθησε στην εξορία, Χελένε Βάιγκελ.

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ έκανε μία από τις μεγαλύτερες τομές στο σύγχρονο θέατρο, καθώς επιχείρησε να το απομακρύνει από τις μέχρι τότε συμβάσεις του θεάτρου της ψευδαίσθησης. Ο ίδιος διατύπωσε και εφάρμοσε στα έργα του τη θεωρία του «επικού θεάτρου» και εισήγαγε την τεχνική της αποστασιοποίησης υπενθυμίζοντας διαρκώς στον θεατή την ιστορική διάσταση των όσων συντελούνται στη σκηνή. Τα έργα του επαναστατικά, αντιεξουσιαστικά. Οι χαρακτήρες του ανθρώπινοι σχοινοβατούν ανάμεσα στην φωτεινή και τη σκοτεινή πλευρά τους, μέσα σε σενάρια που δεν αφήνουν εκτός τη διδαχή και τα μηνύματα.

Η πρώτη μεγάλη επιτυχία θα έρθει με τη διασκευή της «Όπερας των ζητιάνων». Διασκευασμένη ως «Η Όπερα της Πεντάρας» σε στίχους του Μπέρτολτ Μπρεχτ και μουσική του Κουρτ Βάιλ - μία «γροθιά» στην αστική τάξη του Βερολίνου - προκάλεσε τεράστια αίσθηση στην παγκόσμια σκηνή Μιούζικαλ. Κατά τη διάρκεια του πολέμου τα έργα του είχαν έντονη αντιμιλιταριστική χροιά. Με το αντι-πολεμικό έργο του «Ταμπούρλα μες τη Νύχτα» (1922) θα κερδίσει το Βραβείο Κλάιστ. Η μεγάλη αλλαγή θα συντελεστεί κατά τη διάρκεια της εξορίας όταν και θα γράψει τα σημαντικότερα έργα του. Η Μαρξιστική φιλοσοφία και η κομουνιστική θεωρία θα τον επηρεάσουν καθοριστικά. Θα στραφεί και θα υπηρετήσει το «διδακτικό και ανθρωπιστικό» θέατρο.

 Είναι λογικός, καθένας τον καταλαβαίνει. Ειν' εύκολος. Μια και δεν είσαι εκμεταλλευτής, μπορείς να τον συλλάβεις. Είναι καλός για σένα, μάθαινε γι' αυτόν. Οι ηλίθιοι ηλίθιο τον αποκαλούνε, και οι βρομεροί τον λένε βρομερό. Αυτός είναι ενάντια στη βρομιά και την ηλιθιότητα. Οι εκμεταλλευτές έγκλημα τον ονοματίζουν. Αλλά εμείς ξέρουμε: Είναι το τέλος κάθε εγκλήματος. Δεν είναι παραφροσύνη, μα Το τέλος της παραφροσύνης. Δεν είναι χάος Μα η τάξη. Είναι το απλό Που είναι δύσκολο να γίνει. («Εγκώμιο στον κομμουνισμό»)

Ανάμεσα στα έτη 1937 και 1945, έγραψε τα σπουδαιότερα έργα του: «Η Ζωή του Γαλιλαίου» (1937-39), «Μάνα Κουράγιο» (1936-39), «Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν» (1935-41), «Τα Οράματα της Σιμόν Μασάρ» (1940-43), «Ο Σβέικ στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο»(1942-43), «Η ιδιωτική ζωή της κυρίαρχης φυλής» (1944) και «Καυκασιανός Κύκλος με την Κιμωλία»(1943-45).

Η ποίηση αποτελεί μεγάλο κομμάτι του συγγραφικού του έργου καθώς ο Μπέρτολτ Μπρεχτ έγραψε εκατοντάδες ποιήματα. Ανάμεσα στα πιο γνωστά: «Άκουσα πως τίποτα δε θέλετε να μάθετε», «Εγκώμιο στη μάθηση», «Γερμανικό εγχειρίδιο πολέμου», «Ποτέ δε σε είχα αγαπήσει τόσο πολύ», «Απώλεια ενός πολύτιμου ανθρώπου», «Εγκώμιο στον Κομμουνισμό».

Άκουσα πως τίποτε δεν θέλετε να μάθετε. Απο αυτό βγάζω το στμπέρασμα πως είστε εκατομμυριούχοι. Το μέλλον σας είναι σιγουρεμένο - το βλέπετε μποστά σας σ' άπλετο φως. Φρόντισαν οι γονείς σας για να μη σκοντάψουνε τα πόδια σας σε πέτρα. Γι' αυτό τίποτα δε χρειάζεται να μάθεις. Έτσι όπως είσαι εσύ μπορείς να μείνεις. Κι έτσι κι υπάρχουνε ακόμα δυσκολίες, μιας κι οι καιροί όπως έχω ακούσει είναι ανασφαλείς, τους ηγέτες σου έχεις, που σου λένε ακριβώς τι έχεις να κάνεις για να πας καλά. Έχουνε μαθητέψει πλάι σε κείνους(«Άκουσα πως τίποτα δεν θέλετε να μάθετε») Μάθαινε και τ' απλούστερα! Γι' αυτούς που ο καιρός τους ήρθε ποτέ δεν είναι πολύ αργά! Μάθαινε το αβγ, δε σε φτάνει, μα συ να το μαθαίνεις! Μη σου κακοφανεί! Ξεκίνα! Πρέπει όλα να τα ξέρεις! Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία. Μάθαινε, άνθρωπε στο άσυλο! Μάθαινε, άνθρωπε στη φυλακή! Μάθαινε, γυναίκα στην κουζίνα! Μάθαινε, εξηντάχρονε! Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία. Ψάξε για σχολείο, άστεγε! Προμηθεύσου γνώση, παγωμένε! Πεινασμένε, άρπαξε το βιβλίο: είν' ένα όπλο. Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία. Μην ντρέπεσαι να ρωτήσεις, Σύντροφε!(«Εγκώμιο στη μάθηση»)

 Το 1955 ο Μπέρτολτ Μπρεχτ θα λάβει το Βραβείο Ειρήνης του Στάλιν. Ένα χρόνο αργότερα θα χάσει τη μάχη με το θάνατο. Στις 14 Αυγούστου του 1956 πεθαίνει από θρόμβωση της στεφανιαίας αρτηρίας της καρδιάς, στο Ανατολικό Βερολίνο.

 ΠΗΓΗ

Οργάνωση: Κόλαση ή μήπως όχι;

Οι μηχανισμοί που ξεπηδούν από τις σημερινές σχέσεις παραγωγής και αντιστοιχούν σε αυτές - κράτος, κόμματα, ΜΜΕ, ΜΚΟ, Παιδεία, Εκκλησία, Δημόσια Διοίκηση, οικογένεια κ.λ.π. - είναι μορφές οργάνωσης που έχουν σαν σκοπό τη διατήρηση και αναπαραγωγή τόσο της οικονομικής βάσης του καθεστώτος, όσο και της απαραίτητης και αντιστοιχούσας σε αυτό ιδεολογίας. Είναι απαραίτητη για το σύστημα η διαμόρφωση της κοινής γνώμης, δηλαδή η διαμόρφωση της συνείδησης σε πλατιά στρώματα του πληθυσμού στην κατεύθυνση που το εξυπηρετεί.

Σήμερα η κυρίαρχη μερίδα στον Αστικό Συνασπισμό Εξουσίας είναι το χρηματικό (τοκοφόρο) κεφάλαιο – σε διάκριση από το “χρηματιστικό κεφάλαιο” - και ένας ελάχιστος αριθμός γιγαντωμένων παραγωγικών και εμπορικών επιχειρήσεων που είναι άμεσα συνδεδεμένες με την χρηματοπιστωτικό μπλοκ. Αυτή η κυριαρχία έχει πάρει παγκόσμιο (κοσμοπολίτικο) χαρακτήρα. Αναπόφευκτα, η κυριαρχία του χρηματικού κεφαλαίου στην οικονομική βάση του σημερινού κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού έχει ανακλαστεί σε εθνικούς και διεθνείς μηχανισμούς, στο κράτος, τα πολιτικά κόμματα, τον συνδικαλισμό, τα ΜΜΕ κ.λ.π., αλλά και στην συνείδηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού.

Σήμερα, στην Ελλάδα, η επικράτηση του κοσμοπολίτικου κεφαλαίου είναι πλήρης. Η υπογραφή των μνημονίων από τις κυβερνήσεις-όργανά του και η υποταγή του πληθυσμού στις επιταγές του είναι ολοκληρωτική. Η απομύζηση του ανθρώπινου κεφαλαίου της από τις ισχυρές χώρες, η καταστροφή της παραγωγικής βάσης, η φτωχοποίηση, εξαθλίωση και καταστροφή της μεγάλης πλειοψηφίας του πληθυσμού είναι φανερές, ακόμα και στα πιο “αθώα” μάτια.

Σε αυτή την πραγματικότητα υπάρχουν συνειδήσεις οι οποίες συνηγορούν είτε επειδή ωφελούνται είτε επειδή πιστεύουν ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Δίπλα τους υπάρχουν συνειδήσεις οι οποίες διαφωνούν και θα ήθελαν “κάτι άλλο”, αλλά δεν βρίσκουν τι θα μπορούσε να είναι αυτό και συνειδήσεις οι οποίες αντιδρούν πρακτικά.

Οι αντιδράσεις στην σημερινή κατάσταση που εκφράστηκαν κυρίως με τις, “ξεχασμένες πια”(!), συγκεντρώσεις των Αγανακτισμένων και με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου 2015. Σήμερα εκφράζονται με κινήματα του είδους “Ενάντια στους Πλειστηριασμούς”, “Δεν Πληρώνω” και με άλλες, παρόμοιες ενέργειες. Όμως τέτοιου είδους κινητοποιήσεις, οι οποίες αφήνουν, βέβαια, μια σημαντική παρακαταθήκη και, η ύπαρξή τους, είναι πολύ θετική, έχουν αυθόρμητο χαρακτήρα. Αμύνονται στην συγκυρία της κάθε στιγμής, προσπαθούν να αμβλύνουν, απλώς, τις επιπτώσεις από τις κατοχικές πολιτικές, αλλά δεν μπορούν να ακολουθήσουν επιθετική πολιτική και να δώσουν συνολική λύση, εκτός αν είναι ενταγμένες σε συγκεκριμένη στρατηγική. Tην ίδια στιγμή αποτελούν τα έμβρυα της συνειδητής, οργανωμένης δράσης και τους προπομπούς ευρύτερων αγώνων.

Διάφορες μορφές οργάνωσης όπως πολιτικά κόμματα, συνδικάτα, σωματεία, σύλλογοι, “μέτωπα” κ.λπ έχουν διαβρωθεί – στην πλειοψηφία τους - από τις μνημονιακές πολιτικές. Μερικοί από αυτούς τους φορείς προπαγανδίζουν συνεχώς, δημόσια και ανερυθρίαστα υπέρ της σημερινής κατάστασης και οι υπόλοιποι στηρίζουν τις κατοχικές πολιτικές στην πράξη, έστω κι αν φαίνεται να διαφωνούν στα λόγια.

Όμως, όταν οι λάτρεις των μνημονίων και το αφεντικό τους, η παγκοσμιοποίηση, είναι οργανωμένοι σε όλα ταεπίπεδα, οριζόντια και κάθετα, μην αφήνοντας τίποτα στην τύχη, θα ήταν καθαρή τρέλα να απορρίψει κάποιος την αναγκαιότητα της οργάνωσης του ενάντιου στρατοπέδου, επειδή κάποιοι ξεπουλήθηκαν. Η πάλη ενάντια στην κρατούσα κατάσταση απαιτεί αγώνα σε πολλούς τομείς, όπως στην διάδοση των απόψεων σε ατομικό και μαζικό επίπεδο, την προσέλκυση του κόσμου, την φροντίδα των οικονομικών, την οργάνωση κινητοποιήσεων, την περιφρούρηση και πολλά άλλα πράγματα, τα οποία μόνο μια οργανωμένη δύναμη μπορεί να πραγματοποιήσει.

Ποτέ, κανένας λαός στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν αποτίναξε δεσμά και δεν κατάκτησε στόχους, αν δεν ήταν οργανωμένος. Η ύπαρξη της δυστυχίας δεν είναι ικανός όρος για οποιαδήποτε ανατροπή. 

Η απόρριψη του αναγκαίου της οργάνωσης οδηγεί το άτομο σε αποσύνδεση από την κοινωνική πραγματικότητα, το αποσπά από την συνολική θεώρηση των πραγμάτων, το αποκλείει από τους κοινωνικούς αγώνες, το αφήνει εκτεθειμένο στην θέληση των κυριάρχων δυνάμεων και το περιορίζει στην προσπάθεια εξεύρεσης ατομικών λύσεων, οι οποίες το οδηγούν μόνο στην αποτυχία και την υποταγή.

Στην σημερινή συγκυρία η μόνη λύση είναι – κι αυτό πρέπει να λέγεται και να ξαναλέγεται μέχρι να λιώσουν τα στόματα – η δημιουργία ενός πλατιού, οργανωμένου μετώπου για την κατάργηση των μνημονίων με ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗ επιστροφή της χώρας σε εθνικό νόμισμα, εφαρμογής στάσης πληρωμών στους διεθνείς τοκογλύφους, πλήρους σεισάχθειας των ιδιωτικών χρεών, εθνικοποίησης του τραπεζικού συστήματος κ.λπ, και στο οποίο πρέπει να συμμετέχουν όλοι οι φορείς και τα άτομα που έχουν την θέληση να αγωνιστούν ενάντια στο “επαχθές και επονείδιστο”, ανεξάρτητα από τις οποιεσδήποτε ιδεολογικές ιδιαιτερότητές τους.

του Προκόπη Μπίχτα

Eρχεται 3ος παγκόσμιος πόλεμος λέει ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ σε άρθρο του στο περιοδικό «Τime».

Ο πρώην ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σημειώνοντας πως η «απόλυτη προτεραιότητα» σε όλο τον κόσμο θα πρέπει να είναι η καταστροφή των όπλων παγκοσμίως. «Φαίνεται σαν ο κόσμος να προετοιμάζεται για πόλεμο» προειδοποιεί ο 85χρονος πρώην ηγέτης καλώντας τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Βλαντιμίρ Πούτιν να συνεργαστούν για να «μειωθούν τα πυρηνικά» στον κόσμο.

«Κανένα πρόβλημα δεν επείγει περισσότερο αυτή τη στιγμή από τη στρατιωτικοποίηση της πολιτικής και τα όπλα. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Η κατάσταση είναι υπερβολικά επικίνδυνη» σημειώνει στο άρθρο του ο Γκορμπατσώφ.

Τα σχόλιά του έρχονται σε μια περίοδο αυξημένων εντάσεων μεταξύ του Ρώσου Προέδρου Πούτιν με τη Δύση μετά την παρέμβαση της Μόσχας στη Συρία, τις συγκρούσεις στην Ουκρανία και τις καταγγελίες για ρωσική επέμβαση στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ.

Μάλιστα, γράφει ότι ΗΠΑ και Ρωσία θα πρέπει να ενθαρρύνουν τις κινήσεις για ένα νέο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας πυρηνικής απειλής.

Αλλά προειδοποίησε: «Οι πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες ακούγονται όλο και περισσότερο έτοιμοι για πόλεμο με τους σχολιαστές και τους δημοσιογράφους να συμμετέχουν στην «πολεμοχαρή χορωδία». Φαίνεται σαν ο κόσμος να προετοιμάζεται για πόλεμο».