Τετάρτη 22 Μαρτίου 2017

Brave New World: Γιατί Απαγορεύτηκε Η Κυκλοφορία Του;



Το όραμα μίας ιδιοφυίας 

για ένα δυστοπικό μέλλον

Ο Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος (Brave New World), γράφτηκε από τον Aldous Haxley και δημοσιεύτηκε το 1932. Μας μεταφέρει σε μια μελλοντική δυστοπική κοινωνία και η πλοκή του διαδραματίζεται στο Λονδίνο, το έτος 2540 μΧ.
Το μυθιστόρημα έχει σαφές επηρροές από την εποχή που γράφτηκε. Ο 1ος Παγκόσμιος Πόλεμος, η Οκτωβριανή Επανάσταση, η Μεγάλη Ύφεση και η βιομηχανοποίηση της κοινωνίας, επηρρέασαν τον Huxley. Παράλληλα τα έργα των H.G. Wells και Yevgeny Zamyatin, τον ενέπνευσαν για τη δημιουργία του βιβλίου του
Ο Huxley οραματίστηκε μια κοινωνία στην οποία κυριαρχούν ο αυτοματισμός, ο υλισμός και η ηδονή ως μέσα αποχαύνωσης των μαζών, ενώ η επιστημονική σκέψη, η πνευματικότητα, τα συναισθήματα και η ιστορική μνήμη θεωρούνται αδυναμίες. Στην κοινωνία του Huxley, ο νέος ”Μεσσίας” είναι ο Henry Ford (ιδρυτής της γνωστής αυτοκινητοβιομηχανίας) και το έτος είναι το 641 μΦ (μετά Φόρντ).
Τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, της γενετικής μηχανικής, της φαρμακοβιομηχανίας, της εφαρμοσμένης ψυχολογίας χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τη διατήρηση ενός συστήματος καστών (ο Huxley θεωρούσε ότι είναι αδύνατη η ύπαρξη μιας αταξικής κοινωνίας). Οι άνθρωποι γεννιούνται αποκλειστικά στο εργαστήριο και κατόπιν κατανέμονται στην αντίστοιχη κάστα, Α έως Ε, όπου και θα εκπαιδευτούν για να έχουν συγκεκριμένα καθήκοντα και υποχρεώσεις.
Η έννοια της κλασικής οικογένειας θεωρείται ξεπερασμένη. Ξεπερασμένες θεωρούνται επίσης και οι παλιές θρησκείες και στη θέση τους υπάρχουν τελετές όπου οι παρευρισκόμενοι καταναλώνουν ”Σώμα”, το ναρκωτικό της εποχης και κατόπιν επιδίδονται σε σεξουαλικά όργια. Για να παραμείνει αυτή η κοινωνία ”ευχαριστημένη”, υπάρχει τεράστια προσφορά υλικών αγαθών κάτι που με τη σειρά του κινεί τα γρανάζια της παραγωγής και κρατά την οικονομία ζωντανή. 
Ουδείς είναι δυστυχισμένος καθότι λαμβάνει όλα εκείνα τα υλικά αγαθά που του αναλογούν, καθώς και γενναίες ποσότητες του ναρκωτικού. Ουδείς επίσης φιλοδοξεί να αλλάξει κάστα διότι έχει ”προγραμματιστεί” από τη γέννα να ακουλουθήσει συγκεκριμένη πορεία στη ζωή του.
Το διάσημο προφητικό μυθιστόρημα του Χάξλεϋ, δέχθηκε σφοδρότατη κριτική και σε πολλές χώρες απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του. Μας παρουσιάζει ένα εφιαλτικό καινούριο κόσμο, με ένα απολύτως ιεραρχικό και πανίσχυρο κράτος, με τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, της γενετικής μηχανικής, της φαρμακοβιομηχανίας, της εφαρμοσμένης ψυχολογίας να χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των μαζών και με τον υλισμό και την ηδονή ως τους νέους θεούς  Οι άνθρωποι νομίζουν ότι ζουν σε μια μια ιδανική κοινωνία που τους παρέχει τα πάντα. Στη πραγματικότητα όμως είναι σκλάβοι χωρίς να το αντιλαμβάνονται.
Η ιδιοφυία του Θαυμαστού καινούργιου κόσμου, έγκειτε στο γεγονός ότι προβλέπει μια κοινωνία στην οποία οι άνθρωποι έχουν αυτοϋποδουλωθεί και απολαμβάνουν την φαινομενική ευημερία τους, απασχολημένοι με αγαθά που πολλές φορές είναι άχρηστα και με μοναδικό σκοπό τους την εξεύρεση της ηδονής και της ευχαρίστησης.
Αντίθετα το έργο του Orwell, 1984 περιγράφει μια εξίσου δυστοπική κοινωνία, στην οποία το καθεστώς χρησιμοποιεί τη καταστολή και το τρόμο για να διατηρήσει τη τάξη. Στη κοινωνία του Huxley, αυτά τα μέσα είναι περιττά.
Άραγε στις μέρες μας πόσα από αυτά τα πρότυπα προβάλλονται; Υπερκαταναλωτισμός, φθηνό και ανούσιο θέαμα, φθηνό σεξ και υπερμετρη φιλαυτία αποτελλούν το κανόνα και όχι την εξαίρεση. Ο Huxley το 1946 είχε πεί: ”Τότε, (1932) η ”ουτοπία” φαινόταν να βρίσκεται μακριά. Την είχα τοποθετήσει 600 χρόνια από τώρα στο μέλλον. Σήμερα όμως δεν φαίνεται τόσο μακρινή. Ο τρόμος μπορεί να κρέμεται πάνω από τα κεφάλια μας μέσα σ έναν αιώνα. Κι αυτό, αν γλιτώσουμε από το κομμάτιασμα μιας τεράστιας έκρηξης στο μεταξύ”. 

Έλληνες: 6,5 δισ. για έτοιμο φαγητό

Η ετήσια έρευνα καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ, με δείγμα 2.000 καταναλωτών από όλη τη χώρα, αναδεικνύει τις σημαντικές και βαθιές αλλαγές από τις οποίες διέρχεται ο Έλληνας καταναλωτής καταγράφοντας τις αντιλήψεις του σε σημαντικά θέματα, γύρω από τις αγορές τροφίμων, όπως διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων.


Συγκεκριμένα όπως φαίνεται στο σχήμα 1, παρότι τα κύρια γεύματα που μαγειρεύονται στο σπίτι αποτελούν κυρίαρχη τάση – με αυξανόμενη σημασία μάλιστα όπως καταγράφεται τα τελευταία χρόνια – σε σχέση με τα συμπληρωματικά γεύματα εμφανίζονται νέες τάσεις. Φαίνεται πως σε ακολουθία και των διεθνών εξελίξεων η αγορά έτοιμου γεύματος από τα σουπερμάρκετ φαίνεται ότι κερδίζει έδαφος και ανταγωνίζεται τις υπόλοιπες επιλογές έτοιμου φαγητού των καταστημάτων μαζικής εστίασης.

Άλλωστε, γενικά η εστίαση παρά τη σημαντική της μείωση τα χρόνια της οικονομικής ύφεσης κατά 40% εξακολουθεί να αποτελεί μία σημαντική αγορά με το μέσο νοικοκυριό να ξοδεύει περίπου 125 ευρώ σε αυτές τις αγορές (1,500 ευρώ ανά έτος) και άρα ξεπερνά συνολικά τα 6,5 δισ. ευρώ. Ένα μεγάλο μέρος αυτής της αγοράς αποτελεί το έτοιμο φαγητό και το φαγητό-για-τον-δρόμο food-to-go.

Όπως καταγράφεται στην έρευνα καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ η πλειοψηφία των καταναλωτών αγοράζει σε πολύ υψηλά ποσοστά τις έξι αυτές συγκεκριμένες κατηγορίες φαγητού. Συγκεκριμένα, έτοιμο καφέ αγοράζει το 87% των καταναλωτών, γλυκά και σνακ το 85%, τυρόπιτα-κρουασάν το 85%, έτοιμο κρύο γεύμα, π.χ. σαλάτα, σάντουιτς το 70%, έτοιμο μαγειρευτό φαγητό το 63% και έτοιμο κατεψυγμένο γεύμα το 51%. 



Όπως φαίνεται στο σχήμα ανά κατηγορία έτοιμου γεύματος τα κύρια σημεία πώλησης είναι τα σουπερ-μάρκετ, φούρνοι, εστιατόρια, καφετέριες και καταστήματα delivery. Το κάθε διαφορετικό κανάλι τοποθετείται δυναμικά σε εξειδικευμένες κατηγορίες. Το ζητούμενο είναι το πως θα εξελιχθεί η κατανομή των πωλήσεων ανά κατηγορία προϊόντων στο μέλλον με βάση τις νέες αγοραστικές συνήθειες, τα ψηφιακά κανάλια και τα καινοτόμα προϊόντα της βιομηχανίας τροφίμων.

Σε αρκετές από αυτές τις κατηγορίες έχει ήδη σημαντική παρουσία και διείσδυση το κανάλι του σουπερμάρκετ, όπως για παράδειγμα στη κατηγορία του γλυκού-σνακ ή στην κατηγορία του έτοιμου μαγειρευτού φαγητού, αλλά σε κάθε περίπτωση υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης σε άλλες κατηγορίες, όπως π.χ. αυτή του καφέ. Άλλωστε χαρακτηριστικό παράδειγμα στρατηγικής διείσδυσης στη αγορά του food-to-go είναι η ανάπτυξη του bake-off εντός των σουπερμάρκετ, ύστερα βέβαια και από την αλλαγή της νομοθεσίας και την απλοποίηση της σχετικής αδειοδότησης. Μία επένδυση η οποία στοχεύει πέρα από την σημαντική αγορά του ψωμιού και στην αγορά των έτοιμων αρτοσκευασμάτων.
Όπως φαίνεται στο σχήμα 2, η μεγαλύτερη διείσδυση καταγράφεται στα έτοιμα κατεψυγμένα γεύματα με το 41% των καταναλωτών να δηλώνει ότι τα αγοράζει από το Σούπερ Μάρκετ. Το 37% δηλώνει ότι αγοράζει Γλυκά/Σνακ για κάποιο συμπληρωματικό γεύμα, το 23% έτοιμο κρύο γεύμα όπως σαλάτα ή σάντουιτς, το 18% έτοιμο μαγειρευτό φαγητό, το 12% τυρόπιτα ή κρουασάν και τέλος το 9% καφέ.

Η αύξηση των επισκέψεων στο σουπερμάρκετ που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια, συνάδει με αυτή την τάση. Π.χ. επισκέψεις που ίσως γίνονται με στόχο την αγορά «δεκατιανού» γίνονται όλο και περισσότερο πλέον στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων.

Στο μέλλον θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε σημαντικές επενδύσεις από τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ σε πολλές διαφορετικές αγορές στις οποίες υπάρχουν σημαντικά περιθώρια διείσδυσης (π.χ. στις αγορές των φρέσκων προϊόντων ή αγορές συμπληρωμάτων διατροφής), οι οποίες αποτελούν ευκαιρία για την περεταίρω ανάπτυξη του κλάδου. Παράλληλα αναμένουμε τη σταδιακή επέκταση εξειδικευμένων σημείων πώλησης «έτοιμου φαγητού» (όπως κρεοπωλεία, γαλακτοπωλεία, ιχθυοπωλεία, φαρμακεία κλπ) να εξελίσσονται σε ολοκληρωμένους χώρους διάθεσης συνολικών λύσεων για έτοιμο φαγητό με λύσεις που ανταποκρίνονται στις νέες καταναλωτικές συνήθειες.

Αγχώνομαι Για Το Μέλλον Μου


Ο μόνος λόγος που θα φοβόμουν τώρα, θα ήταν αν το κτήριο άρχιζε ξαφνικά να κουνιέται και να καταρρέουν οι τοίχοι. Ή αν έμπαινε ένα πεινασμένο λιοντάρι στο δωμάτιο. Μόνο σ' αυτές τις περιπτώσεις θα μπορούσε ο φόβος να αφορά το παρόν. Αλλιώς ο φόβος αφορά σκέψεις του τύπου "τι μπορεί να πάθω όταν γεράσω", "ποια θα είναι η οικονομική μου κατάσταση στο μέλλον", "πώς θα είναι η υγεία μου στο μέλλον", "πώς θα είναι τα παιδιά μου στο μέλλον", κ.ά. Όλα αυτά αφορούν το μέλλον.

Όταν ζω στο παρόν απελευθερώνομαι αμέσως από ένα τεράστιο βάρος συναισθημάτων: την πίκρα, τον πόνο, τον θυμό, τις ενοχές και την ντροπή από το παρελθόν, και όλο το φόβο και το άγχος που αφορούν το μέλλον. Το 90% από όλα αυτά που φοβόμαστε ότι θα συμβούν στο μέλλον, δεν συμβαίνουν ποτέ. Και αυτά που συμβαίνουν δεν είναι ποτέ τόσο φοβερά όσο τα φανταζόμασταν.

Είναι άλλο πράγμα να οργανώνω το μέλλον μου και άλλο να αγχώνομαι και να φοβάμαι γι' αυτό. Όταν θέλω να οργανώσω ένα ταξίδι, θα κάνω την έρευνα που χρειάζεται και θα πάρω τις απαραίτητες αποφάσεις. Είναι περιττό να αγχώνομαι και να φοβάμαι για το τι μπορεί να συμβεί σ' αυτό το ταξίδι στο μέλλον.
Για να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε το σκοπό της ζωής μας, που είναι το βίωμα του αληθινού μας εαυτού, πρέπει να ζούμε στο παρόν. Γι' αυτό χρησιμοποιούμε και τον διαλογισμό. Εστιάζουμε την προσοχή μας σε ένα αντικείμενο του παρόντος και φέρνουμε τον νου ξανά και ξανά σ' αυτό το σημείο, μέχρι να διαλυθούν οι αυτόματοι μηχανισμοί του νου και να βιώσουμε την αληθινή μας φύση.

Και η αληθινή μας φύση είναι η αγνή συνειδητότητα. Μέσα σ' αυτή τη συνειδητότητα γεννιέται ο νους που αποτελεί ένα εργαλείο για τη δημιουργία, την έκφραση και την εξέλιξή μας σ' αυτόν τον υλικό κόσμο. Ο νους γεννήθηκε για να υπηρετεί τη συνειδητότητα. Δεν μπορεί να υπάρξει νους χωρίς συνειδητότητα. Η συνειδητότητα όμως μπορεί να υπάρξει χωρίς τον νου.

*Απόσπασμα από ομιλία του Ρόμπερτ Η. Νατζέμυ.

Παράλληλο Σύμπαν όπου ο Χρόνος Κυλά Αντίστροφα



Το Big Bang ίσως «γέννησε» ένα παράλληλο σύμπαν όπου ο χρόνος κυλά αντίστροφα.

Χάρις στη Μεγάλη Έκρηξη, είναι πιθανόν να δημιουργήθηκαν δύο «κατοπτρικά» σύμπαντα, στα οποία τα «βέλη του χρόνου» έχουν αντίθετη κατεύθυνση, υποστηρίζουν Καναδοί και Βρετανοί επιστήμονες. Σύμφωνα με τη θεωρία που ανέπτυξαν, αν τα νοήμονα όντα σε κάθε «κόσμο» μπορούσαν να παρατηρήσουν το δεύτερο «κατοπτρικό» σύμπαν, τότε θα διαπίστωναν πως ο χρόνος κυλά σε αυτό αντίστροφα.

Η θεωρία διατυπώθηκε από τον Βρετανό δρα Τζούλιαν Μπάρμπουρ και τους Τιμ Κοσλόφσκι και Φλάβιο Μερκάτι, οι οποίοι εργάζονται στον Καναδά. Με αυτήν, οι τρεις φυσικοί επιχειρούν να απαντήσουν σε έναν από τους πιο περίπλοκους «γρίφους» σχετικά με τη λειτουργία του σύμπαντος που ζούμε: για ποιον λόγο όλα τα «αυθόρμητα» φυσικά φαινόμενα εξελίσσονται πάντοτε προς μια κατεύθυνση – π.χ. όταν καίγεται, ένα κομμάτι ξύλο μετατρέπεται σε στάχτη, χωρίς να συμβαίνει ποτέ το αντίστροφο.
Αυτή η αναπόδραστη κίνηση του χρόνου «από το παρόν στο μέλλον» περιγράφεται από τη θερμοδυναμική, όπως έδειξε ήδη από τον 19ο αιώνα ο Αυστριακός φυσικός Λούντβιχ Μπόλτζμαν. Έτσι, αυτό που αντιλαμβανόμαστε σαν κατεύθυνση του «βέλους του χρόνου» δεν είναι τίποτε άλλο από την τάση που έχουν όλα τα συστήματα να μεταβαίνουν από καταστάσεις υψηλότερης οργάνωσης σε μεγαλύτερη αταξία. Αυτό το μέτρο της αταξίας ονομάζεται εντροπία, η οποία με βάση τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής δεν μπορεί να μειώνεται σε ένα κλειστό σύστημαόπως είναι το σύμπαν.
Την ίδια στιγμή, όμως, όλες οι υπόλοιπες εξισώσεις που περιγράφουν το σύμπαν δεν προβλέπουν μια συγκεκριμένη κατεύθυνση για τον χρόνο. Κάτι που σημαίνει πως «δουλεύουν» εξίσου καλά, είτε ο χρόνος «κυλά προς τα εμπρός» είτε αντίστροφα.
«Είναι μυστήριο. Παρά τα όσα προβλέπουν οι εξισώσεις, το σύμπαν διαστέλλεται, ο άνθρωπος γερνάει και όλα δείχνουν να οδεύουν σε μεγαλύτερη αταξία», λέει χαρακτηριστικά ο Μπάρμπουρ στη βρετανική Daily Mail. Όπως σημειώνει στην εφημερίδα, το σύμπαν μοιάζει με ένα παγάκι το οποίο θα λιώσει, όταν βρεθεί μέσα σε νερό, μεταβαίνοντας έτσι σε μια κατάσταση μικρότερης οργάνωσης.

«Με άλλα λόγια, όπως έδειξε το μοντέλο, από το ίδιο παρελθόν είναι πιθανόν να προέκυψαν δύο διαφορετικά μέλλοντα». Κάτι που, από κοσμολογικής σκοπιάς, σημαίνει πως δεν αποκλείεται εκτός από το σύμπαν μας, ο ίδιος «πυρήνας» απειροελάχιστων διαστάσεων να δημιούργησε κι έναν δεύτερο «κατοπτρικό» κόσμο, όπου ο χρόνος «κυλά προς τα πίσω».