Κινέζικη Ιατρική

Λαο Τσε (Ταο Τε Τζιγκ)

Αν θέλουμε να γνωρίσουμε την αρχαία Κινέζικη Ιατρική θα πρέπει να ερευνήσουμε με βάση μια διαφορετική εικόνα του κόσμου και του ανθρώπου από την υλιστική εικόνα που επικρατεί σήμερα η οποία εξετάζει τον άνθρωπο σαν ένα ακόμη υλικό αντικείμενο που αποτελείται από διάφορα τμήματα.

Σύμφωνα με την κινέζικη φιλοσοφία (αλλά και με τη φιλοσοφία όλων των αρχαίων πολιτισμών) ο άνθρωπος (μικρόκοσμος) είναι μια εικόνα του Σύμπαντος (μακρόκοσμος) το οποίο αντανακλάται πάνω στον άνθρωπο. Οι γαλαξίες, οι πλανήτες, το ηλιακό σύστημα ολόκληρο αντιστοιχούν στα διάφορα κύτταρα, ιστούς όργανα και οργανικά συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού.

Το ανθρώπινο αυτό «σύμπαν» βρίσκεται ανάμεσα στον Ουρανό και τη Γη, και δέχεται ουράνιες και γήινες ενέργειες που μεταλλάσσει αρμονικά. Παίζει δηλαδή το ρόλο ενός αυτορυθμιζόμενου μετασχηματιστή που παίρνει τις ενέργειες από το περιβάλλον (τροφές, ηλιακή ενέργεια, κοσμικές ακτινοβολίες) τις οποίες εκπέμπει προς το περιβάλλον.

Αυτό είναι και το κλειδί της ανθρώπινης υγείας όχι μόνο όσο αφορά την φυσική υγεία αλλά επίσης την ψυχολογική και πνευματική μας υγεία.

Όλα στο σύμπαν γεννιούνται, εξελίσσονται, φθείρονται, πεθαίνουν κάτω από την ώθηση μιας διπολικής ενέργειας που εμψυχώνει και ρυθμίζει τα πάντα. Η ενέργεια αυτή, ονομάζεται Chi και έχει σαν φύση, αιτία και αποτέλεσμα την αδιάκοπη ροή και ισορροπία των αντιθέτων. Είναι η ενέργεια που κυκλοφορεί μέσα στον άνθρωπο, δίνοντας του τη δύναμη να τρώει, να εργάζεται, να γελά, να ονειρεύεται, να ζει και να εξελίσσεται.

Η ενέργεια Chi χωρίζεται σε δύο πρωταρχικές αρχές, γνωστές σαν 

YIN (θηλυκό, γη, νερό, ηρεμία, αρνητικό, παθητικό) και YANG (αρσενικό, φωτιά, κίνηση, θετικό, ενεργητικό). Οι ενέργειες αυτές είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένες μεταξύ τους και αλληλεπιδρούν. Όπου υπάρχει YANG υπάρχει και YIN και το αντίθετο. Η συνεχής εναλλαγή του YIN –YANG που δημιουργεί τον εναλλακτικό κύκλο της ζωής και του θανάτου όλων των όντων, των φαινομένων και των πραγμάτων του σύμπαντος είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση της υγείας.

Σύμφωνα με τους αρχαιότερους μύθους της Κινέζικης Κοσμογονίας ο πρώτος άνθρωπος, (Pan-Kou) ήταν αυτός που συνέλαβε και περιέγραψε την έννοια αυτής της ενέργειας και της διπλής φύσης.

Ο άνθρωπος αποτελείται από ύλη της γης (YIN) και ενέργεια του ουρανού (YANG) που συνεχώς μετασχηματίζονται η μία στην άλλη.

Έτσι η ενέργεια Chi του ανθρώπου αποτελείται από ύλη κι ενέργεια. Την ισορροπία του συστήματος ύλης και ενέργειας στο ανθρώπινο σώμα ορίζει η παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική σαν Υγεία.

Όταν οι δύο αυτές δυνάμεις που βρίσκονται σε κάθε ζωντανό οργανισμό συνεργάζονται αρμονικά, τότε αυτός είναι υγιής ενώ όταν μπλοκάρονται (υπερτερεί η μία της άλλης) τότε εμφανίζονται ασθένειες.

Η ενέργεια YIN έχει κατεύθυνση προς τα μέσα και προς τα κάτω και αντιπροσωπεύει το αρνητικό, το αδύναμο, το κρύο, το άτονο, το συναίσθημα, το κλάμα, και τον πιο ήπιο εξασθενητικό πόνο. Το YANG αντίθετα κατευθύνεται προς τα πάνω και προς τα έξω και αντιπροσωπεύει το θετικό, το δυνατό, το έντονο, το ζεστό, τη λογική, το γέλιο και τον οξύ δυνατό πόνο. Στο σώμα μας οι εκκρίσεις, το αίμα, τα οργανικά υγρά είναι YIN ενώ η θερμοκρασία, οι θερμίδες, η ενέργεια είναι YANG. Η κυκλοφορία των ενεργειών ακολουθεί κάποια κανάλια που ονομάζονται μεσημβρινοί, οι οποίοι ανάλογα με την κατεύθυνση, τη θέση και το όργανο με το οποίο συνδέονται είναι YIN ή YANG. Κάθε YIN μεσημβρινός ενώνεται μ’ έναν YANG και έτσι δημιουργείται η ισορροπία των ενεργειών.

Η ασθένεια στην παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική είναι το αποτέλεσμα της διαταραχής στην ροή της ζωτικής ενέργειας του οργανισμού και πιο συγκεκριμένα όταν υπάρχει μία υπερβολή ή έλλειψη στην ενέργεια  YIN ή στην ενέργεια .

Όταν εμφανιστεί ένας βλαπτικός φυσικός παράγοντας (καταπόνηση του σώματος, κακή διατροφή, συνήθειες κ.λ.π.) ή ψυχολογικός (φόβος, ανασφάλεια, σοκ) αρχικά προκαλεί μία διαταραχή στη ροή των ενεργειών YIN – YANG (σε κάποιο μεσημβρινό που έχει κάποια συγγένεια με τον βλαπτικό παράγοντα). Αν ο οργανισμός κινητοποιήσει την αυτόματη θεραπευτική διαδικασία η ροή της ενέργειας αποκαθίσταται γρήγορα και δεν εμφανίζεται η ασθένεια. Αλλά μια μεγαλύτερη ή μακροχρόνια δυσαρμονία, αποδιοργανώνει το YIN – YANG και έχει σαν αποτέλεσμα την  εμφάνιση μιας νόσου.

Η Κινέζικη Ιατρική, πέρα από το νόμο του YIN – YANG βασίζεται επίσης στο Νόμο των πέντε στοιχείων.

Σύμφωνα μ’ αυτόν, η φύση αποτελείται από το συνδυασμό πέντε στοιχείων, τα οποία αντιστοιχούν με κάποια βασικά όργανα και ιστούς του ανθρώπου. Τα στοιχεία αυτά είναι: Το ξύλο (συκώτι, χολή) η φωτιά (καρδιά, λεπτό έντερο) η γη (σπλήνας, στομάχι) το μέταλλο (πνεύμονες, παχύ έντερο) και το νερό (νεφροί, ουροδόχος κύστη.) Επίσης κάθε αισθητήριο όργανο αντιστοιχεί και σ’ ένα στοιχείο. 

Η μελέτη αυτής της θεωρίας έχει μεγάλη σημασία για την ιατρική γιατί οι πέντε κινήσεις είναι κινήσεις της ενέργειας που συμμετέχει σε μια αλλαγή κατά τη διάρκεια της οποίας εκδηλώνονται όλα τα υλικά πράγματα σε συμπαντικό πλαίσιο τόσο του Μακρόκοσμου όσο και ιδιαίτερα του Μικρόκοσμου ο οποίος εκφράζεται στη συγκεκριμένη περίπτωση με τον άνθρωπο.

Τα πρώτα Ιατρικά κείμενα εμφανίζονται το 1800 π.Χ. (δυναστεία Chang), χαραγμένα πάνω σε πλατιά οστά ή όστρακα χελώνας. Το αρχαιότερο κλασσικό, κινέζικο ιατρικό σύγγραμμα είναι το ΝΕΙ ΚΙΝG που αποτελεί έναν φιλοσοφικό διάλογο μεταξύ του 3ου Κίτρινου αυτοκράτορα Hoang – Τi και του υπουργού του Chi – Pa (2700 π.Χ.) το οποίο αργότερα ερμηνεύτηκε από τον Pien Tsiao (403 π.Χ.) που θεωρείται ο «Ιπποκράτης» της αρχαίας Κίνας.

Στο βιβλίο αυτό περιγράφεται η φυσιολογία και η παθολογία του ανθρώπινου σώματος, οι βασικές διαγνωστικές, τεχνικές, καθώς και μέθοδοι θεραπείας (βελονισμός, Μοξοθεραπεία) και πρόληψης των ασθενειών. Περιλαμβάνει επίσης τη θεωρία του YIN – YANG, των πέντε στοιχείων, περιγράφει τους Μεσημβρινούς, τη Ζωτική Ενέργεια (Chi), το Αίμα και τα Σωματικά Υγρά, τα πέντε συναισθήματα και τους έξι εξωγενείς βλαπτικούς παράγοντες της Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής.
Υπάρχουν όμως αρκετά ιστορικά στοιχεία που μας δείχνουν ότι η Κινέζικη Ιατρική είχε ήδη αναπτυχθεί εδώ και 6.000 χρόνια πριν!

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί η Κινέζικη Ιατρική είναι πολλές: φυτοθεραπεία, ειδικές δίαιτες, κινέζικο μασάζ (Tui – Na), θεραπευτικές ασκήσεις (Tai – Chi, Chi – Gong), βελονισμός, Σιάτσου κ.λ.π. 

Πώς γινόταν όμως η διάγνωση και θεραπεία στην Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική;

Ο αρχαίος Κινέζος γιατρός είχε ένα φιλοσοφικό υπόβαθρο και γνώριζε πολύ καλά ότι  κάθε άτομο είναι σώμα, ψυχή και νους και το να δοκιμάσει κάποιος να θεραπεύσει ένα μόνο μέρος του ανθρώπινου οργανισμού είναι καταδικασμένο σε αποτυχία. Ένας νευρικός νους θα προκαλέσει αρρώστια, ότι προφυλάξεις και να παρθούν ενώ ένα άρρωστο σώμα, δεν θ’ αφήσει το νου να σκεφτεί καθαρά. Έτσι η σωστή διάγνωση βασιζόταν στην σφαιρική εξέταση του ατόμου και ο γιατρός έδινε συμβουλές στον ασθενή του όχι μόνο σε σχέση με φυσικές ιατρικές πρακτικές αλλά και σε σχέση με τον έλεγχο ανεξέλεγκτων παθών (κακία, λαιμαργία, λαγνεία) και τη συμπεριφορά του στην προσωπική και δημόσια ζωή. Ο ρόλος της σωστής δίαιτας αλλά και της πρόληψης ήταν εξίσου σημαντικός.

Είναι ενδιαφέρον να πούμε εδώ ότι οι αρχαίοι Κινέζοι γιατροί πληρώνονταν από την κοινότητα, όσο οι πελάτες τους ήταν υγιείς. Όταν ο πελάτης τους αρρώσταινε έπαυαν να παίρνουν χρήματα από το άτομο. Ήταν λοιπόν συμφέρον του γιατρού να φροντίζει προληπτικά την υγεία των πελατών του.

Η υγεία δεν περιοριζόταν στη θεραπεία μιας ασθένειας αλλά ήταν τρόπος ζωής. 

Η θεραπευτική έχει την αρχή της στο διαιτολόγιο, παμπάλαιο δημιούργημα του ταοϊσμού, ο οποίος το θεωρούσε βασικό μέσο για την επίτευξη της μακροβιότητας. Οι τροφές χωρίζονται σε YIN (γλυκές) και YANG  (αλμυρές) και χορηγούνται ανάλογα με το όργανο του σώματος που πρέπει να τονωθεί.

Ο θεραπευτής βασιζόταν σε πολλά διαφορετικά διαγνωστικά εργαλεία (βλέμμα, ακοή, όσφρηση, ερώτηση, παλμός, ανάλυση της γλώσσας) προσδιόριζε τη θέση και τη φύση της ασθένειας (εσωτερική – εξωτερική, κρύο – ζέστη, υπερβολή – ανεπάρκεια  YIN – YANG).

Η διάγνωση ξεκινάει από τον σφυγμό αυτήν την αντανάκλαση της καρδιάς όπου ο Κινέζος γιατρός μπορεί ν’ αναγνωρίσει 28 διαφορετικούς χτύπους. Έπειτα ακολουθώντας ένα περίπλοκο σύστημα προοδευτικής διερεύνησης καταλήγει στην ανακάλυψη της οποιαδήποτε ανωμαλίας σ’ οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Για την αιτιολογία και τη διάγνωση ο γιατρός πρέπει να ελέγχει τους  κιγιούν (κύκλοι ενέργειας) που κυκλοφορεί στο εσωτερικό του σώματος όπως συμβαίνει και στο σύμπαν.

Σκοπός του αρχαίου Κινέζου γιατρού δεν ήταν η ανακούφιση του ασθενή από τα συμπτώματα της ασθένειας αλλά η θεραπεία των αιτιών που την προκάλεσαν. Μία ασθένεια μπορεί να έχει φυσικά αίτια ή ψυχολογικά ή νοητικά. Για να το πετύχει αυτό ο Κινέζος γιατρός θα έπρεπε ο ίδιος να έχει μία υγιή φυσική ψυχολογική και πνευματική ζωή, εναρμονίζοντας τον εαυτό του με τους φυσικούς νόμους για να μπορεί να βοηθήσει στη συνέχεια και τους ασθενείς του να το κάνουν.

Οι παραδόσεις επίσης αναφέρουν ότι στην Κίνα έζησαν μάγοι – γιατροί οι οποίοι μπορούσαν να θεραπεύσουν τον ασθενή με την εφαρμογή μίας μόνο βελόνας για μια μόνο φορά! Οι βελόνες αυτές φυλάσσονταν  μέσα στα αγάλματα των Θεών στους ναούς όπου λάμβαναν μία ειδική φόρτιση και τοποθετούνταν στο ανάλογο σημείο του σώματος του ασθενή που έπασχε από μία νόσο.

Επίσης πίστευαν ότι ο καλός θεραπευτής είχε μια κλίση σ’ αυτό το επάγγελμα. Έλεγαν ότι  όπως στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν κάποια ειδικά κύτταρα που βοηθούν στην επούλωση των τραυμάτων και τη θεραπεία οποιασδήποτε ασθένειας έτσι ακριβώς και σ’ όλες τις φυλές των ανθρώπων υπάρχουν ορισμένα άτομα που από τη φύση τους έχουν την ίδια έμφυτη ιδιότητα του θεραπευτή.

 Ο Βελονισμός

Πρόκειται για την αρχαιότερη θεραπευτική μέθοδο που έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα αλλά και την πιο κλασσική τεχνική της κινέζικης παραδοσιακής Ιατρικής. Βασίζεται στην εφαρμογή λεπτών βελόνων σε ειδικά σημεία του σώματος (βελονιστικά σημεία που χαρτογραφήθηκαν για πρώτη φορά στο Νει – Κινγκ) που τα ενώνουν οι μεσημβρινοί. Στα σημεία αυτά προκαλείται συχνά μπλοκάρισμα της ενέργειας απ’ όπου ξεκινούν όλα τα παθολογικά προβλήματα.

Με τον βελονισμό ενεργοποιούνται μηχανισμοί αυτοϊασης που για κάποιο λόγο υπολειτουργούσαν και σε αρκετές περιπτώσεις εξαφανίζονται όχι μόνο τα συμπτώματα της ασθένειας αλλά και τα αίτια που την δημιουργούν.

Σήμερα ο βελονισμός χρησιμοποιείται ευρέως από  αρκετούς  γιατρούς της κλασικής ιατρικής, φυσιοθεραπευτές και άλλους  επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι νιώθουν την ανάγκη της αντιμετώπισης των ασθενών τους  με έναν πιο ανθρώπινο και πνευματικό τρόπο, όπως αυτόν  που μπορούμε να ανακαλύψουμε μέσα από την Κινέζικη Ιατρική . Επίσης ο βελονισμός διδάσκεται πλέον επίσημα σε αρκετά Πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής σαν επιστήμη και όχι σαν μία εναλλακτική μέθοδο θεραπείας , τύπου new age όπως αρκετές που κυκλοφορούν…

Ίσως η δική μας Δυτική Ιατρική να απέχει πολύ από την Ανατολική Ιατρική η οποία βασίζεται σε μία εντελώς διαφορετική εικόνα για τον άνθρωπο και τον κόσμο, πιο βαθιά και πιο σφαιρική . Αν όμως κατανοήσουμε την φιλοσοφία της και τολμήσουμε να δοκιμάσουμε τις μεθόδους της , θα έρθουμε σε επαφή με μία νέα θεραπευτική αντίληψη …και ίσως έρθουμε σε επαφή με μία αρχέγονη, παλιά και ταυτόχρονα νέα πλευρά τόσο όσο αφορά την Υγεία, την Ασθένεια, την Πρόληψη και τη Θεραπεία αλλά προπάντων όσο αφορά τον Αληθινό Εαυτό μας!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

*Κλασικά Κείμενα Παραδοσιακού Βελονισμού του κίτρινου αυτοκράτορα (Τόμος 1, εκδόσεις Πύρινος Κόσμος)

* Kινέζικη & Ινδική Ιατρική, ( Robert Svoboda & Arnie Lade,Εκδόσεις Lector)

* http://www.therapy.gr/details.php?recordID=21

* http://tech.pathfinder.gr/xpaths/oriental/247670.html

* http://ygeia.pbogs.gr/2007/04/o-belonismos-kai-h-paradosiakh-kinezikh-iatrikh.html

* http://www.tcm-edu.gr/gr/whatis_tcm.htm

* http://www.esoterica.gr/articles/alt_med/accupunct/accupunct.htm

....μετα τη Βαϊμάρη - του φώτη μισόπουλου.

....είχα μια παράπλευρη ιδέα, όσο έβλεπα την κοσμοσυρροή στην τηλεόραση και χτές, και στο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης που πήγα : κάποτε οι υπήκοοι, ο κόσμος , ο λαός μαζεύτηκε εξω απ' το σεράι και φωναζε, ζητούσε απ' τον Σουλτάνο ψωμί και κάποιες ελευθερίες. Τότε ο Σουλτάνος κάλεσε τον Μεγάλο Βεζύρη ανήσυχος και του είπε ότι πρέπει να κάνουμε κάτι για την ικανοποίηση του λαικού αισθήματος, να δώσουμε....Ο Μεγ. Βεζύρης ήταν ανένδοτος ''άσ' τους '' έλεγε και ξανάλεγε και μια μέρα ξαφνικά δεν βγήκε στο δρόμο ούτε ένας πολίτης, τότε ο Σουλτάνος τον ξανακάλεσε και τον ρώτησε ''γιατί η αδιαφορία του λαού'';; Ο Μεγ. Βεζύρης υποκλίθηκε και του είπε ''Εφέντη, είναι καιρός να δώσεις κάτι, γιατί κανείς δεν ξέρει τι απεργάζονται'' Έτσι και τώρα η μόνη διαφορά ειναι ότι δεν θα γίνει τίποτε στις συνολικές απαιτήσεις, δεν υπάρχουν καχύποπτοι Σουλτάνοι και βέβαια πονηροί Βεζύρηδες, - στο χάσμα που υποβόσκει, στη σκληρότητα των ημερών-, διότι όταν κάτι δε γεννιέται στην εποχή του, στους καιρούς που όφειλε, που έπρεπε και στην ώρα του, ''έφτασε η εποχή των τεράτων'' [Μπένγιαμιν, Φάσμπιντερ]

η αριστερά της προόδου δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνο ο χώρος για αναζήτηση προσωπικότητας.

Είναι γεγονός ότι η παρουσία και η ομιλία του Μίκυ στο συλλαλητήριο …χάλασε τη σούπα σε όλους αυτούς τους καλοταϊσμένους της αριστεράς και της προόδου.

Όλα αυτά τα πράγματα που βάλουν κατά του συνθέτη, η ιστορία του οποίου είναι αναγνωρισμένη στον πλανήτη, θα έπρεπε να μπορεί ο κάθε ένας να τα γνωρίσει από κοντά.

Τότε και μόνο τότε θα καταλάβαινε πόσο τιποτένεια είναι αυτά τα ανδρείκελα και πώς με τον μανδύα της αριστεράς κατάφεραν να σιτίζονται και να υπάρχουν.

Η μεγαλύτερη απογοήτευση όμως θα ήταν η διαπίστωση ότι για αυτά τα μπαγλαμαδάκια η αριστερά της προόδου, όπως αρέσκονται να την λένε, δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνο ο χώρος των τίποτε για αναζήτηση προσωπικότητας.

Αυτοί λοιπόν οι Φάμελλοι και οι Τζανακόπουλοι που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το αυγό από την κότα παρείχαν τις υπηρεσίες στα αφεντικά τους κρίνοντας τις πολιτικές επιλογές του Μίκυ.

Κανένας φυσικά δεν έχει το δικαίωμα να τους στερήσει το δικαίωμά τους στον αυτοεξευτελισμό και σφάλουμε τα μέγιστα που τους αφιερώνουμε τούτες τις γραμμές. Όμως έρχονται στιγμές που χωρίς να θέλεις γράφεις «με το θυμικό». 

Σχωράτε με. 

Ανδρέας Κεσίδης.