Πώς είχε στηθεί το κύκλωμα λαδώματος NOVARTIS επί εποχής Αδωνι καί ένας μυστηριώδης θάνατος

Ο άνθρωπος που σύμφωνα με τα έγγραφα του FBI φέρεται να ήταν ένα από τα πρόσωπα που «χρησιμοποιήθηκαν από τη Novartis για πληρωμή δωροδοκιών και ξέπλυμα χρήματος» ήταν… σύμβουλος του Άδωνι Γεωργιάδη την περίοδο που ο ίδιος ήταν υπουργός Υγείας. Επρόκειτο, σύμφωνα με τα έγγραφα, για τον κύριο Μιχάλη Πιτσιλίδη.

Το βιογραφικό του κου Πιτσιλίδη

Ο Μιχάλης Πιτσιλίδης σπούδασε Φαρμακευτική και εργάστηκε ως στέλεχος πωλήσεων και μάρκετινγκ σε πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες. Αρθρογραφούσε σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά σε θέματα οικονομικών και πολιτικής της υγείας, τομέας στον οποίο ήταν εξειδικευμένος.

Ίδρυσε και διεύθυνε επι πάνω απο 20 χρόνια, εταιρεία εκδόσεων και επικοινωνίας και 7 περιοδικά στον χώρο. Φωογραφίζεται, απο την έκθεση του FBI ως εμπλεκόμενος και σε σκάνδαλο της ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ πολυεθνικής φαραμακευτικής BAYER. Σημειώνουμε ότι προ διετίας η Eισαγγελία Διαφθοράς άσκησε ποινική δίωξη σε 4 στελέχη της Bayer Hellas για μίζες που δόθηκαν τη διετία 2005-06 με την «ταρίφα» της μίζας που φαίνεται να ξεπέρασε τα 2 εκατομμύρια ΕΥΡΩ. Σημειώνουμ,ε ότι η Bayer Οπως και η Novartis ειχε ‘Πρόγραμμα Eταιρικής Δεοντολογίας’  όπου…καμμία μορφή διαφθοράς δε γίνεται ανεκτή!

Τα έγγραφα του FBI αναφέρουν, εταιρείες μέσων ενημέρωσης που χρησιμοποιήθηκαν από την Novartis για πληρωμή δωροδοκιών και ξέπλυμα χρήματος. 

Μεταξύ των εταιρειών αυτών, οι Αμερικανοί αναφέρουν και το όνομα Πιτσιλίδης και συγκεκριμένα: 

«Οι πωλητές του Πιτσιλίδη ήταν ιατρικοί αρθρογράφοι. Ο Πιτσιλίδης είχε ένα σύνδεσμο να πληρώνει τους γιατρούς για την Bayer και υπήρχε ένας συγκεκριμένος προϋπολογισμός για τον Πιτσιλίδη. Ο Φρουζής κατηύθυνε τον Πιτσιλίδη. Ο πωλητής πήγε στους Γερμανούς Εισαγγελείς για να συζητήσει ισχυρισμούς για ξέπλυμα χρήματος και πρακτικές της Bayer. Ο Πιτσιλίδης αποκλείστηκε από την εσωτερική ομάδα ελέγχου. Στον Πιτσιλίδη επιβλήθηκε 1 εκατομμυρίου ευρώ και η εταιρια του πτώχευσε. Λίγο μετά απεβίωσε ο ίδιος».

Πώς διανέμονταν το χρήμα

Με βάση τις καταθέσεις μαρτύρων στα έγγραφα του FBI, ο Πιτσιλίδης ήταν σε επικοινωνία με τον αντιπρόεδρο της NOVARTIS HELLAS, Κωνσταντίνο Φρουζή, ενώ ήταν ήδη μπλεγμένος και στο σκάνδαλο BAYER. O Πιτσιλίδης σύμφωνα πάντα με την έρευνα του FBI είχε ήδη ένα σύνδεσμο να πληρώνει τους γιατρούς για τη Bayer και υπήρχε και ‘συγκεκριμένος προϋπολογισμός‘.

Ποια η σχέση Πιτσιλίδη-Αδωνη Γεωργιάδη

Εμφανίζεται να αποτελούσε έναν απο τους δύο βασικότερους ‘συμβούλους’ του Αδωνη Γεωργιάδη στο Υπουργείο Υγείας. Η στενή του σχέση φαίνεται εξάλλου και απο τις αναφορές της ιστοσελίδας του ίδιου του Αδωνη Γεωργιάδη στον Μιχάλη Πιτσιλίδη στον οποίο αναφέρεται ως ‘καλό φίλο’ και ‘σπουδαίο δημοσιογράφο’.

Ποια η σχέση Πιτσιλίδη-NOVARTIS

Εμφανίζεται να διαθέτει μια απο τις 3 εταιρίες κλειδιά απο τις οποίες γίνοντας ξέπλυμα χρημάτων της NOVARTIS (με βαση τις μαρτυρίες). Συγκεκριμένα η πληρωμή εταιριών ΜΜΕ που χρησιμοποιήθηκαν από την Novartis για πληρωμή δωροδοκιών και ξέπλυμα χρήματος, περιλάμβαναν και τον Πιτσιλίδη.  Οι ‘πωλητές’ του Πιτσιλίδη ήταν ιατρικοί αρθρογράφοι. Ο Φρουζής κατηύθυνε τον Πιτσιλίδη για τον οποίο ‘υπήρχε ένας συγκεκριμένος προϋπολογισμός‘! Να σημειωθεί ότι αργότερα ο Πιτσιλίδης αποκλείστηκε από την εσωτερική ομάδα ελέγχου, του επιβλήθηκε πρόστιμο 1 εκατομμυρίου ευρώ και η εταιρία του πτώχευσε.

Ενας ακόμη μυστηριώδης θάνατος;

Λίγο μετά, το καλοκαίρι του 2016, απεβίωσε ο ίδιος προσθέτοντας άλλο ένα μυστηριώδη θάνατο σε εκείνο του Μαυρίκου και στην προσπάθεια αυτοκτονίας στελέχους της NOVARTIS απο μπαλκόνι στο Χίλτον.

ΠΗΓΗ

Τα συμφραζόμενα των απειλών Ερντογάν

Η Τουρκία δεν φοβάται το... multitasking. Αυτό ήταν το μήνυμα το οποίο θέλησε να δώσει ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν με τις απειλητικές δηλώσεις του εναντίον Ελλάδας και Κύπρου. Σε μία συγκυρία κατά την οποία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η επιχείρηση "Κλάδος Ελαίας” εναντίον τον Κούρδων του Αφρίν, ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας διαμηνύει, όχι μόνο σε Αθήνα και Λευκωσία, αλλά συνολικά στο διεθνές ακροατήριο, ότι θα ήταν λάθος να νομισθεί ότι η χώρα του είναι τόσο απορροφημένη από τις στρατιωτικές της περιπέτειες στη συριακή επικράτεια, ώστε να μην υπερασπίζεται δυναμικά τα συμφέροντά της σε άλλα μέτωπα, όπως το Αιγαίο και η Ανατολική Μεσόγειος. Αντιθέτως η εθνικιστική και μιλιταριστική έξαρση που διακατέχει την Τουρκία ανοίγει την όρεξη προς κάθε κατεύθυνση.

Άλλωστε το ίδιο αυτό μήνυμα έστειλε τις προάλλες και ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας της Τουρκίας, στρατηγός Hulusi Akar από τη Σμύρνη, υποστηρίζοντας ότιη χώρα του είναι επιχειρησιακά απολύτως ικανή να διεξάγει δύο πολέμους ταυτόχρονα, και στα δυτικά και στα νοτιοανατολικά.

Το ποιές είναι οι πραγματικές δυνατότητες των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων είναι μια μεγάλη συζήτηση. Αρκεί και μόνο να αναλογισθεί κανείς τους εξαιρετικά αργούς ρυθμούς της τουρκικής προέλασης στην περιοχή του Αφρίν ή τα διόλου θεματικά αποτελέσματα της επιχείρησης "Ασπίδα του Ευφράτη”, επίσης στη βόρεια Συρία, το 2016-2017. Πολιτικά η Άγκυρα αισθάνεται ισχυρούς περιορισμούς στη μαζική εμπλοκή χερσαίων δυνάμεων κληρωτών, εξ ού και τον αντίστοιχο ρόλο ανέλαβαν και στις δύο περιπτώσεις οι αναξιόπιστες δυνάμεις Σύρων ισλαμιστών ανταρτών.

Πάντως η εμπρηστική ρητορική επιμένει –και συχνά συνοδεύεται από πράξεις. Χαρακτηριστικά, οι τελευταίες δηλώσεις Ερντογάν συμπίπτουν με άλλο ένα επεισόδιο στα Ίμια, όπου σκάφος του ελληνικού Λιμενικού Σώματος εμβολίσθηκε τα ξημερώματα της Δευτέρας από τουρκική ακταιωρό. Αντίστοιχο επεισόδιο είχε σημειωθεί στις 17 Ιανουαρίου κατά τη διάρκεια προγραμματισμένης περιπολίας της κανονιοφόρου "Νικηφόρος”, ενώ ο σύμβουλος του Ερντογάν, Γιγκίτ Μπουλούτ απείλησε, με αφορμή την επέτειο του θερμού επεισοδίου του 1996 και την παρουσία στην περιοχή του Έλληνα υπουργού Άμυνας Πάνου Καμμένου, να "σπάσει τα πόδια” όποιων αποπειραθούν να ανεβούν στα Ίμια.

Εννοείται ότι όλο αυτό το διάστημα συνεχίζονται και οι τουρκικές παραβάσεις ή και παραβιάσεις στον εναέριο χώρου του Αιγαίου.

Ωστόσο, παρά την αυτοτελή αξία τους για την Άγκυρα, οι προκλήσεις στο Αιγαίοδείχνουν περισσότερο να λειτουργούν ως υποστηρικτικός μοχλός πίεσης για τα όσα εκτυλίσσονται στην ανατολική Μεσόγειο και κατεξοχήν συγκεντρώνουν το τουρκικό ενδιαφέρον δηλ. την παρενόχληση και εντέλει ακινητοποίηση του πλωτού γεωτρύπανου Saipem 12000 ενώ αυτό κατευθυνόταν στον θαλάσσιο στόχο "Σουπιά” της ΑΟΖ Κύπρου για τη συνέχιση των ερευνών για υποθαλάσσιους υδρογονάνθρακες που πραγματοποιεί για λογαριασμό της ιταλικής ΕΝΙ και της γαλλικής TOTAL. Όλα αυτά στο όνομα των δικαιωμάτων της τουρκοκυπριακής κοινότητας στον φυσικό πλούτο του συνόλου του νησιού – και ενώ η ολοκλήρωση των προεδρικών εκλογών στην Κυπριακή Δημοκρατία θέτει και πάλι επί τάπητος ζήτημα επανάληψης των συνομιλιών για το Κυπριακό, τις οποίες η τουρκική πλευρά ζητά, υπό την απειλή στροφής σε "εναλλακτικές λύσεις”, να διεξαχθούν σε νέο πλαίσιο, με αυστηρά χρονοδιαγράμματα.

Στον βαθμό που οι τουρκικές ενέργειες στην ΑΟΖ Κύπρου αφορούν οριοθετημένη και όχι "΄γκρίζα” περιοχή και εμπλέκουν, λόγω και της παρουσίας ισχυρών ξένων εταιρειών, περισσότερους από δύο πρωταγωνιστές η θέση της Άγκυρας είναι δύσκολη – πόσο μάλλον που η Λευκωσία δεν έχει συμφέρον (ούτε δυνατότητα) να συρθεί σε ένα παιχνίδι κλιμάκωσης.

Την εικόνα συμπληρώνουν οι εξελίξεις που αφορούν την εσωτερική πολιτική ζωή της Τουρκίας αλλά και τις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις. Η φιλολογία για ενδεχόμενη πρόωρη διεξαγωγή εκλογών (υπό τη σκιά της επιχείρησης "Κλάδος Ελαίας” και σε χρονική απόσταση ασφαλείας από τις πρώτες προεδρικές εκλογές με το νέο Σύνταγμα το 2019) εντείνεται στην Τουρκία – και ο Ερντογάν δεν μπορεί παρά να λαμβάνει υπόψη του το γεγονός ότι η διάσπαση του εθνικιστικού κόμματος προσθέτει μιαν απρόβλεπτη μεταβλητή, ενώ η κεμαλιστική αξιωματική αντιπολίτευση είναι κατεξοχήν αυτή που "σήκωσε”, προκειμένου να κατηγορήσει την κυβέρνηση για "εθνική μειοδοσία”, τον θόρυβο περί των "18 νησίδων που κατέλαβε η Ελλάδα”.

Την ίδια ώρα, σε εξέλιξη βρίσκεται η δύσκολη διαπραγμάτευση μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον για την αποκατάσταση των τουρκο-αμερικανικών σχέσεων μετά την οριακή κατάσταση που έχει προκύψει με την επιχείρηση "Κλάδος Ελαίας”. Ήδη ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του το Σαββατοκύριακο και αναμένεται συνάντηση των δύο υπουργών Εξωτερικών. Καθόλου τυχαία, η ομιλία Ερντογάν με τις απειλές προς Ελλάδα και Κύπρο περιλάμβανε επίσης "αγέρωχα” μηνύματα προς Ουάσιγκτον για την ισοτιμία όλων των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ. Η δημιουργία πρόσθετων, προφανώς ανεπιθύμητων για τις ΗΠΑ, τριβών στην ευρύτερη περιοχή είναι και ένας τρόπος του Τούρκου προέδρου να ανεβάσει το διαπραγματευτικό "κασέ” του.  

 Του Κώστα Ράπτη

capital.gr

Τί «κρύβουν» οι αναφορές του κ. Στουρνάρα για την ελληνική οικονομία;

Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη

Η λήξη του τρίτου προγράμματος της ελληνικής οικονομίας ολοκληρώνεται τον προσεχή Αύγουστο, βάζοντας τέλος (προς το παρών τουλάχιστον) στην οκταετή επιτήρηση αυτής. Οι συζητήσεις μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών έχουν ήδη ξεκινήσει για την μετά μνημονίων εποχή, έπειτα και από την πριν λίγους μήνες υπογραφή νέων μέτρων για την περίοδο 2019-2021.

Ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% επί του ΑΕΠ το 2018, δεν αφήνει και μεγάλα περιθώρια στην ελληνική οικονομία, ώστε να προχωρήσει σε μια υγιή ανάπτυξη. Η προληπτική γραμμή στήριξης που προτείνει ο διοικητής της Τράπεζας Ελλάδος, κ. Στουρνάρας, για μετά τον Αύγουστο του 2018, προκαλεί έντονους προβληματισμούς σχετικά με την επίτευξη των στόχων, τόσο όσο αφορά την ανάπτυξη της οικονομίας, όσο και αυτόν του πρωτογενούς πλεονάσματος. Ιδιαίτερη εντύπωση όμως, προκάλεσε η χθεσινή ομιλία του κ. Στουρνάρα στο Ελληνο-Ισπανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, κι αυτό γιατί θεωρεί επιτεύξιμους τους στόχους για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το τρέχον έτος.

Η ομιλία

Στην χθεσινή του ομιλία ο διοικητής της Τράπεζας Ελλάδος, ανέφερε:«Εφαρμόζοντας τολμηρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις και το πρόγραμμα προσαρμογής έχει πλήρως εξαλειφθεί το δημοσιονομικό και εξωτερικό έλλειμμα και βελτιώθηκε η ανταγωνιστικότητα. Παράλληλα, έγινε στροφή προς τα διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά, με αποτέλεσμα οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών να φτάσουν το 33,1% του ΑΕΠ από 19% το 2009. Η Ελλάδα θα υπερβεί τον στόχο που έχει τεθεί για το 2017 (1,75% του ΑΕΠ), με τονστόχο του 3,5% για το 2018 να θεωρείται επιτεύξιμος».

«Οι καθυστερήσεις ή οπισθοδρομήσεις στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων θα αδυνατίσουν το θετικό outlook της οικονομίας και θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην επενδυτική εμπιστοσύνη. Η βασική πρόκληση για το μέλλον είναι το να μπει η οικονομία σε ένα βιώσιμο μονοπάτι ανάπτυξης».

Ενώ όσο αφορά την προληπτική πιστωτική γραμμή «Θα βοηθούσε την οικονομία, προσφέροντας της εξασφάλιση, ειδικά σε περίπτωση που οι συνθήκες στη διεθνή αγορά χειροτερέψουν, ενώ θα επιτρέψει στη χώρα να διατηρήσει το waiver, διευκολύνοντας τις τράπεζες».

Το οξύμωρο

Όσο αφορά το θέμα του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% επί του ΑΕΠ, στην ενδιάμεση έκθεση 2017, σελ. 16 αναφέρεται, «Εντούτοις, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η μεγάλη υπέρβαση του δημοσιονομικού στόχου, αν και συμβάλλει στη συγκράτηση του δημόσιου χρέους, έχει αρνητική επίδραση στην πραγματική οικονομία. Αυτό οφείλεται σε τρεις λόγους. Πρώτον, η περιοριστική δημοσιονομική πολιτική που ασκείται είναι εντονότερη από ό,τι απαιτείται με βάση τους στόχους του προγράμματος.Δεύτερον, το μίγμα πολιτικής βασίζεται κυρίως σε αυξήσεις φόρων παρά σε μειώσεις δαπανών, με αποτέλεσμα να έχει μεγαλύτερη συσταλτική επίδραση στο ΑΕΠ. Τρίτον, αυτό το μίγμα πολιτικής οδηγεί στην αύξηση της παραοικονομίας και στη μείωση των δηλωθέντων εισοδημάτων. Αυτό αυξάνει το φορολογικό βάρος στην επίσημη οικονομία, εντείνει την ύφεση και αναγκάζει σε λήψη περαιτέρω μέτρων για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Οι αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία αναμένεται να μετριαστούν, καθώς ένα μέρος της προβλεπόμενης υπέρβασης των δημοσιονομικών στόχων του 2017 θα διοχετευθεί σε δράσεις στήριξης αδύναμων κοινωνικών ομάδων».

Δηλαδή, ο κ. Στουρνάρας από την μία εκτιμά πως ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% επί του ΑΕΠ είναι επιτεύξιμος, από την άλλη δε, στη ενδιάμεση έκθεση του 2017, αναφέρεται ότι η μεγάλη υπέρβαση του δημοσιονομικού στόχου έχει αρνητική επίδραση στην ελληνική οικονομία.

Για πιο λόγο τότε, να επιτευχθεί ένας τόσο αισιόδοξος στόχος, αφού η επίτευξη αυτού εγείρει κινδύνους για την οικονομία;

Μήπως η επίτευξη του στόχου τον οποίο αποδέχθηκε η ελληνική κυβέρνηση, συνδέεται άμεσα με την πρόταση του κ. Στουρνάρα για προληπτική πιστωτική γραμμή;

Πώς είναι δυνατόν οι αρνητικές επιπτώσεις μιας οικονομίας, να μετριάζονται με δράσεις στήριξης των αδύναμων κοινωνικών ομάδων (με χρήματα μάλιστα τα οποία προέρχονται από το πλεόνασμα), κι όχι με αύξηση των δημόσιων επενδύσεων, προκειμένου να μειωθεί η ανεργία, και να τονωθεί η ιδιωτική κατανάλωση;

Συμπέρασμα

Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο τερματισμός του τρίτου προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας είναι μόνο κατ’ όνομα, καθώς στην πραγματικότητα η επιτήρηση αυτής αναμένεται να συνεχισθεί για πολλά χρόνια ακόμα, ενώ η προληπτική γραμμή στήριξης που αναφέρει ο διοικητής της Τράπεζας Ελλάδος, θα βοηθήσει κυρίως τις τράπεζες, μέσω της διατήρησης του waiver. Προφανώς και η ύφεση της ελληνικής οικονομίας, αλλά και τα τρία μνημόνια, δεν κατέστησαν αρκετά ώστε να αλλάξει το μίγμα της αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας, καθώς δεν αποτέλεσαν παράδειγμα ούτε στις ελληνικές κυβερνήσεις, αλλά ούτε και στους δανειστές.

ΠΗΓΗ

Βασικά Οικονομικά: Η Προέλευση του Χρήματος και της αξίας του

το χρήμα θα επιτρέψει στους ανθρώπους να αγοράζουν πραγματικά αγαθά και υπηρεσίες στο μέλλον και, ως εκ τούτου, οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να εγκαταλείψουν πραγματικά αγαθά και υπηρεσίες τώρα για να αποκτήσουν χρηματικά αποθέματα. έτσι, η αναμενόμενη μελλοντική αγοραστική δύναμη του χρήματος εξηγεί την τρέχουσα αγοραστική του δύναμη.

 The Origin of Money and Its Value

Του Robert P. Murphy

Εισαγωγή

Ο σημαντικός ρόλος που έχει παίξει η Αυστριακή Σχολή στη σύγχρονη οικονομική σκέψη δεν μπορεί να αναδειχθεί καλύτερα παρά μέσα από την χρηματοπιστωτική θεωρία της. Σε αυτόν τον τομέα, οι απλοϊκές υποθέσεις της κυρίαρχης οικονομικής θεωρίας προκαλούν το μεγαλύτερο κακό. Αντίθετα, η «βερμπαλιστική» λογική των Αυστριακών είναι απολύτως επαρκής για να κατανοήσει κανείς τη φύση του χρήματος και την εκτίμησή της αξίας του από τους ανθρώπους.

Ο Carl Menger και η προέλευση του χρήματος

Η Αυστριακή σχολή έχει προσφέρει την πληρέστερη εξήγηση της ιστορικής προέλευσης του χρήματος. Ο καθένας αναγνωρίζει τα οφέλη ενός παγκοσμίως αποδεκτού μέσου ανταλλαγής. Αλλά πώς θα μπορούσε να προκύψει ένα τέτοιο χρήμα; Εξάλλου, τα άτομα που ενδιαφέρονται για το συμφέρον τους θα ήταν πολύ απρόθυμα να παραδώσουν πραγματικά αγαθά και υπηρεσίες με αντάλλαγμα εγγενώς άχρηστα κομμάτια χαρτιού ή ακόμα και σχετικά άχρηστα μεταλλικά κέρματα. Είναι αλήθεια ότι, όταν όλοι οι άλλοι αποδέχονται χρήμα σε αντάλλαγμα, τότε οποιοσδήποτε άλλος είναι επίσης πρόθυμος να το δεχτεί. Αλλά πώς θα μπορούσαν οι άνθρωποι να φτάσουν σε μια τέτοια θέση εξαρχής;

Δημιουργήθηκε το χρήμα από το κράτος ή κάποια άλλη αρχή;

Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι ένας ισχυρός κυβερνήτης συνειδητοποίησε, είτε μόνος του είτε με σοφούς συμβούλους, ότι η δημιουργία χρημάτων θα ωφελούσε τον λαό του. Έτσι λοιπόν διέταξε όλους να αποδεχθούν κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο ως χρήμα.

Υπάρχουν πολλά προβλήματα με αυτή τη θεωρία. Πρώτον, όπως επεσήμανε ο Menger, δεν έχουμε ιστορικά στοιχεία για ένα τόσο σημαντικό γεγονός, παρόλο που τα χρήματα χρησιμοποιήθηκαν σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς. Δεύτερον, υπάρχει η εξαιρετικά απίθανη περίπτωση ότι κάποιος θα μπορούσε να εφεύρει την ιδέα των χρημάτων χωρίς ποτέ να την βιώσει. Και τρίτον, ακόμα κι αν υποθέταμε ότι ένας ηγέτης θα μπορούσε να ανακαλύψει την ιδέα του χρήματος, ενώ ζούσε σε κατάσταση ανταλλακτικού εμπορίου (αγαθό για αγαθό), δεν θα ήταν αρκετό γι’ αυτόν να ορίσει απλώς το τι θα είναι χρήμα. Θα έπρεπε επίσης να διευκρινίσει τις ακριβείς αναλογίεςανταλλαγής μεταξύ του νεοσύστατου χρήματος και όλων των άλλων αγαθών. Διαφορετικά, οι άνθρωποι υπό την εξουσία του θα μπορούσαν να διαστρεβλώσουν τη διαταγή του να χρησιμοποιηθούν τα νεοσυσταθέντα «χρήματα» χρεώνοντας γελοία υψηλές τιμές σε σχέση με το αγαθό που θα θεωρούταν χρήμα εφεξής.

Η θεωρία του Menger αποφεύγει όλες αυτές τις δυσκολίες. Σύμφωνα με τον Menger, το χρήμα προέκυψε αυθόρμητα μέσω των ενεργειών των ιδίων των ενδιαφερομένων. Κανένας άνθρωπος δεν έκατσε και σκέφτηκε ένα παγκόσμιο μέσο ανταλλαγής και κανένας κυβερνητικός καταναγκασμός δεν ήταν απαραίτητος για τη μετάβαση από την κατάσταση αντιπραγματισμού(barter) σε χρηματική οικονομία.

Το χρήμα είναι προϊόν της αγοράς

Για να κατανοήσει κάποιος τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να είχε συμβεί αυτό, ο Menger επεσήμανε ότι, ακόμη και σε κατάσταση ανταλλακτικού εμπορίου, τα εμπορεύματα θα είχαν διαφορετικούς βαθμούς ανταλλαξιμότητας. (Οι ακριβείς όροι είναι εμπορευσιμότητα ήρευστότητα.) Όσο ευκολότερα πωλείται ένα αγαθό, τόσο πιο εύκολα ο ιδιοκτήτης του θα μπορούσε να το ανταλλάξει για άλλα αγαθά με «οικονομική τιμή». Για παράδειγμα, κάποιος που πωλεί σιτάρι βρίσκεται σε πολύ ισχυρότερη θέση από κάποιον που πωλεί τηλεσκόπια. Το πρώτο εμπόρευμα είναι πιο εμπορεύσιμο από το δεύτερο.

Παρατηρήστε ότι ο Menger δεν ισχυρίζεται ότι ο ιδιοκτήτης ενός τηλεσκοπίου δεν θα μπορέσει να το πουλήσει. Εάν ο πωλητής θέσει την τιμή (σε όρους άλλων αγαθών) αρκετά χαμηλά, κάποιος θα το αγοράσει. Το θέμα είναι ότι ο πωλητής ενός τηλεσκοπίου θα είναι σε θέση να λάβει την πραγματική του «οικονομική τιμή» μόνο αν αφιερώσει πολύ χρόνο στην αναζήτηση αγοραστών. Ο πωλητής σιταριού, αντίθετα, δεν θα χρειαστεί να ψάξει πολύ για να βρει την καλύτερη προσφορά που μπορεί να πάρει για τα προϊόντα του.

Ήδη έχουμε αφήσει τον κόσμο της τυποποιημένης μικροοικονομίας. Στα τυπικά μοντέλα μπορούμε να προσδιορίσουμε τις σχετικές τιμές ισορροπίας για διάφορα πραγματικά αγαθά. Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να διαπιστώσουμε ότι ένα τηλεσκόπιο ανταλλάσσεται με 1.000 μονάδες σίτου. Αλλά η παρατήρηση του Menger είναι ότι αυτό το γεγονός δεν σημαίνει πραγματικά ότι κάποιος, που πηγαίνει στην αγορά με ένα τηλεσκόπιο, μπορεί αμέσως να φύγει με 1.000 μονάδες σιταριού στα χέρια του.

Επιπλέον, απλώς δεν ισχύει ότι ο ιδιοκτήτης ενός τηλεσκοπίου είναι στην ίδια θέση με τον ιδιοκτήτη 1.000 μονάδων σιταριού, όταν εισέρχονται στην αγορά. Επειδή το τηλεσκόπιο είναι πολύ λιγότερο εμπορεύσιμο, ο ιδιοκτήτης του θα είναι σε μειονεκτική θέση όταν προσπαθεί να αποκτήσει τα επιθυμητά αγαθά από άλλους πωλητές.

*Η τιμή ισορροπίας δε συνεπάγεται και άμεση πώληση

Στο παραπάνω παράδειγμα, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε το εξής. Η τιμή ισορροπίας ενός αγαθού, δηλαδή η χρηματική του αξία σε όλο το φάσμα της αγοράς δε σημαίνει αυτομάτως, ότι το αγαθό θα πωληθεί και στιγμιαία. Η τιμή ισορροπίας προκύπτει από την σύγκρουση των αξιακών κλιμάκων του παραγωγού και του καταναλωτή. Ο καταναλωτής θα αγοράσει το προϊόν στην τιμή που εκείνος είναι διατεθειμένος να αγοράσει αλλά όχι χαμηλότερα από ότι ο παραγωγός είναι πρόθυμος να πουλήσει (και οι δύο τιμές ορίζονται βάσει της υποκειμενικής οριακής ωφέλειας). Αυτό σημαίνει ότι μόλις η τιμή ισορροπίας τεθεί, οι παραγωγοί που θα πουλούσαν παραπάνω και οι καταναλωτές που θα αγόραζαν κάτω από αυτή, απομακρύνονται από την αγορά, δηλαδή δεν είναι σε θέση ή δε θέλουν να πουλήσουν ή να αγοράσουν αντίστοιχα το αγαθό αυτό. Εκείνη τη στιγμή η αγορά «εκκαθαρίζεται». Όλο αυτό προϋποθέτει κάποιο χρόνο. Σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί γεγονός που πραγματοποιείται πάντα στιγμιαία.

Τα θεωρητικά μοντέλα που ορίζουν τον τρόπο διαμόρφωσης της τιμής ισορροπίας είναι καθαρά εκπαιδευτικά/επεξηγηματικά εργαλεία. Η όλη διαδικασία στην πραγματικότητα πρέπει να εκδηλωθεί σε πραγματικό χρόνο, κάτι που αγνοούμε στην θεωρητική απεικόνιση για λόγους ευκολίας.

Οι έμμεσες συναλλαγές ως αιτία υιοθέτησης του χρήματος

Εξαιτίας αυτού, οι ιδιοκτήτες σχετικά λιγότερο εμπορεύσιμων προϊόντων αντάλλασσαν τα προϊόντα τους, όχι μόνο για εκείνα τα προϊόντα που επιθυμούσαν άμεσα να καταναλώσουν, αλλά και για εμπορεύματα που δεν τους προσέδιδαν άμεση αξία, εφόσον τα αγαθά που εισπράττονταν θα ήταν πιο εμπορεύσιμα από τα παρασχεθέντα εμπορεύματα. Εν ολίγοις, οι έξυπνοι έμποροι άρχισαν να συμμετέχουν σε έμμεσες ανταλλαγές. Για παράδειγμα, ο ιδιοκτήτης ενός τηλεσκοπίου που επιθυμούσε ψάρια δεν χρειαζόταν να περιμένει μέχρι να βρει έναν ψαρά που θέλει να κοιτάξει τα αστέρια. Αντ’ αυτού, ο ιδιοκτήτης του τηλεσκοπίου μπορούσε να το πουλήσει σε οποιοδήποτε πρόσωπο που ήθελε να δει τα αστέρια, εφόσον τα αγαθά που προσφέρονταν γι’ αυτό ήταν πιο πιθανό να δελεάσουν τους ψαράδες από το τηλεσκόπιο.

Με την πάροδο του χρόνου, υποστηρίζει ο Menger, τα πιο εμπορεύσιμα προϊόντα έγιναν επιθυμητά από όλο και περισσότερους εμπόρους λόγω αυτού του πλεονεκτήματος. Όμως, καθώς περισσότεροι άνθρωποι δέχονταν τα αγαθά αυτά ως ανταλλακτικά μέσα, τόσο πιο εμπορεύσιμα γίνονταν. Τελικά, ορισμένα αγαθά υπερέβησαν όλα τα άλλα από αυτή την άποψη και έγιναν γενικώς αποδεκτά ως ανταλλακτικό μέσο από τους πωλητές όλων των άλλων αγαθών. Σε αυτό το σημείο, το χρήμα εμφανίστηκε στην αγορά.

*Διπλή σύμπτωση επιθυμιών

Το παραπάνω αποτελεί περιγραφή αυτού που στα οικονομικά αποκαλούμε πρόβλημα «διπλής σύμπτωσης επιθυμιών» (double coincidence of wants). Έστω, για παράδειγμα, ότι κάποιος είναι παραγωγός (ας θεωρήσουμε ένα δύσκολα εμπορεύσιμο αγαθό) πίκλας. Αυτός ο άνθρωπος επιθυμεί να ανταλλάξει τις πίκλες του με αυγά. Πηγαίνει λοιπόν στον τοπικό αυγοπαραγωγό και του προτείνει να ανταλλάξει τα αυγά του για μερικές από τις πίκλες του. Αν ο αυγοπαραγωγός όντως επιθυμεί τις πίκλες, η ανταλλαγή θα πραγματοποιηθεί προς όφελος και των δύο.

Αν ο αυγοπαραγωγός δεν θέλει τις πίκλες, αλλά θέλει να ανταλλάξει τα αυγά με καρφιά, τότε ο πικλοπαραγωγός μας, για να αποκτήσει τα αυγά που θέλει, πρέπει να βρει έναν σιδηρουργό που θα του έφτιαχνε καρφιά σε αντάλλαγμα τις πίκλες του. Αν ο σιδηρουργός όμως δεν ήθελε πίκλες, αλλά αλεύρι, τότε ο πικλοπαραγωγός μας θα έπρεπε να βρει έναν μυλωνά που θα ήθελε πίκλες κ.ο.κ. μέχρι να βρεθεί κάποιος που να θέλει τις πίκλες. Όταν βρεθεί αυτός ο κάποιος, πρέπει μετά ο πικλοπαραγωγός μας να ανταλλάξει κάθε αγαθό αναδρομικά, μέχρι να φτάσει στον σιδηρουργό, ο οποίος θα του δώσει εν τέλει τα καρφιά για το αλεύρι. Μετά τα καρφιά θα δοθούν στον αυγοπαραγωγό με αντάλλαγμα μερικά αυγά και, επιτέλους, η επιθυμία του πικλοπαραγωγού και του αυγοπαραγωγού θα εκπληρωνόταν (εξ ου και το «διπλή» σύμπτωση επιθυμιών).

Όλα αυτά δηλαδή για μία ομελέτα…Καταλαβαίνετε πόσο χρήσιμο λοιπόν είναι το χρήμα σε μία κατά συντριπτικά μεγαλύτερο βαθμό πολύπλοκη οικονομία.

Η συνεισφορά του Ludwig von Mises

Παρόλο που ο Menger είχε δώσει μια ικανοποιητική εικόνα για την προέλευση των χρημάτων, αυτή η εξήγηση της διαδικασίας δεν ήταν μια πραγματική οικονομική θεωρία του χρήματος. (Εξάλλου, για να εξηγήσουν την αξία ανταλλαγής των αγελάδων, οι οικονομολόγοι δεν παρέχουν μια ιστορία για την προέλευση των αγελάδων.) Χρειάστηκε  να επέμβει ο Ludwig von Mises, το 1912  με το «Theory of Money and Credit» (Θεωρία χρήματος και πίστωσης), για να παράσχει μια συνεκτική εξήγηση της τιμολόγησης των μονάδων χρήματος όσον αφορά την τυποποιημένη θεωρία υποκειμενικής αξίας.

H αντίφαση των οικονομολόγων της εποχής σχετικά με το χρήμα

Σε αντίθεση με την προσέγγιση του von Mises, η οποία, όπως θα δούμε, ήταν πρακτικά βασισμένη στο άτομο και στις υποκειμενικές αποτιμήσεις του, οι περισσότεροι οικονομολόγοι την εποχή εκείνη ακολουθούσαν δύο ξεχωριστές θεωρίες. Από τη μία πλευρά, οι σχετικές τιμές εξηγήθηκαν χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της ανάλυσης της οριακής ωφέλειας. Αλλά στη συνέχεια, για να εξηγήσουν τις ονομαστικές τιμές χρήματος των αγαθών, οι οικονομολόγοι κατέφευγαν σε κάποια εκδοχή της ποσοτικής θεωρίας, βασιζόμενοι στις συνολικές μεταβλητές και ειδικότερα στην εξίσωση MV = PQ 1.

Οι οικονομολόγοι ήταν σίγουρα ενήμεροι για αυτήν την αμήχανη θέση στην οποία ευρίσκονταν. Αλλά πολλοί θεώρησαν ότι μια εξήγηση μέσω της οριακής ωφέλειας της ζήτησης χρήματος θα ήταν απλώς ένα κυκλικό επιχείρημα: Πρέπει να εξηγήσουμε γιατί το χρήμα έχει μια ορισμένη ανταλλακτική αξία στην αγορά. Δεν αρκεί (έτσι σκέφτονταν αυτοί οι οικονομολόγοι) απλώς να το εξηγήσει κάποιος λέγοντας ότι οι άνθρωποι επιδεικνύουν μια οριακή ωφέλεια για το χρήμα λόγω της αγοραστικής του δύναμης. Έτσι κι αλλιώς, αυτό προσπαθούμε να εξηγήσουμε πρώτα: γιατί οι άνθρωποι μπορούν να αγοράσουν αγαθά με χρήμα;

Ο von Mises διέφυγε από αυτή την εμφανή κυκλικότητα από το θεώρημα αναδρομής του χρήματος(money regression theorem). Πρώτον, ναι, οι άνθρωποι εμπορεύονται πραγματικά αγαθά για μονάδες χρήματος, επειδή έχουν μεγαλύτερη οριακή ωφέλεια για τις μονάδες χρήματος από ότι για τα άλλα προϊόντα που θυσιάζονται έναντι αυτών. Είναι επίσης αλήθεια ότι ο οικονομολόγος δεν μπορεί να σταματήσει εκεί. Πρέπει να εξηγήσει γιατί οι άνθρωποι έχουν μια οριακή ωφέλεια για το χρήμα. (Αυτό δεν ισχύει για άλλα αγαθά. Ο οικονομολόγος εξηγεί την αξία ανταλλαγής για έναν πίνακα Πικάσο λέγοντας ότι ο αγοραστής αποκομίζει ωφέλεια από τη ζωγραφική και στο σημείο αυτό η εξήγηση σταματάει.)

Το θεώρημα αναδρομής του χρήματος (money regression theorem)

Οι άνθρωποι εκτιμούν τις μονάδες χρήματος λόγω της αναμενόμενης αγοραστικής δύναμης τους. Το χρήμα θα επιτρέψει στους ανθρώπους να αγοράζουν πραγματικά αγαθά και υπηρεσίες στο μέλλον και, ως εκ τούτου, οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να εγκαταλείψουν πραγματικά αγαθά και υπηρεσίες τώρα για να αποκτήσουν χρηματικά αποθέματα. Έτσι, η αναμενόμενη μελλοντική αγοραστική δύναμη του χρήματος εξηγεί την τρέχουσα αγοραστική του δύναμη.

Αλλά δεν βρισκόμαστε απλά στο ίδιο πρόβλημα της εικαζόμενης κυκλικότητας; Δεν εξηγούμε απλώς την αγοραστική δύναμη του χρήματος σε σχέση με την αγοραστική δύναμη του χρήματος;

Όχι, επεσήμανε ο von Mises: λόγω του στοιχείου του χρόνου. Οι άνθρωποι σήμερα αναμένουν το χρήμα να έχει κάποια αγοραστική δύναμη αύριο, λόγω της μνήμης τους για την αγοραστική του δύναμη χθες. Στη συνέχεια, μεταφέρουμε το πρόβλημα πιο πίσω στο παρελθόν. Οι άνθρωποι χθες ανέμεναν την αγοραστική δύναμη σήμερα, επειδή θυμούνταν ότι το χρήμα θα μπορούσε να ανταλλαχθεί για άλλα αγαθά και υπηρεσίες προχθές. Και ούτω καθεξής.

Αναδρομή στο χρόνο μέχρι την εμφάνιση του χρήματος

Μέχρι στιγμής, η εξήγηση του von Mises εξακολουθεί να φαίνεται αμφίβολη. Φαίνεται ότι συνεπάγεται μια άπειρη αναδρομή στο παρελθόν. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει, εξαιτίας της εξήγησης του Menger για την προέλευση των χρημάτων. Μπορούμε να εντοπίσουμε την αγοραστική δύναμη των χρημάτων πίσω στο χρόνο, μέχρι να φθάσουμε στο σημείο που οι άνθρωποι ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν το χρήμα έναντι του αντιπραγματισμού. Και σε αυτό το σημείο, η αγοραστική δύναμη του χρηματικού αγαθού μπορεί να εξηγηθεί με τον ίδιο τρόπο που εξηγείται η συναλλαγματική αξία οποιουδήποτε εμπορεύματος.

Οι άνθρωποι έδιναν αξία στον χρυσό πριν γίνει χρήμα και επομένως μια ικανοποιητική θεωρία της τρέχουσας αγοραίας αξίας του χρυσού πρέπει να ανιχνεύσει την εξέλιξή του πίσω μέχρι το σημείο που ο χρυσός δεν ήταν μέσο ανταλλαγής 2.

*Η επιστημονική συνεισφορά του von Mises

H πραγματική συνεισφορά του von Mises στην οικονομική επιστήμη, ήταν ότι κατάφερε, επιτέλους, να εντάξει μία χρηματοπιστωτική θεωρία στο κύριο σώμα της τότε μαρτζιναλιστικής θεωρίας. Πριν το 1912, όταν και κυκλοφόρησε το Theory of Money and Credit, το χρήμα αντιμετωπιζόταν θεωρητικά ως κάτι «ξεχωριστό» από το κυρίως σώμα των οικονομικών. Υπήρχε επιτακτική ανάγκη λοιπόν να πραγματοποιηθεί μία συνένωση όλου του οικοδομήματος αυτού με τη συμπερίληψη μίας μαρτζιναλιστικής θεωρίας για το χρήμα.

Παρόλα αυτά, όταν το έργο κυκλοφόρησε, δε δέχτηκε την υποδοχή που του άρμοζε, τόσο από τον Menger όσο και από τον δάσκαλο του von Mises, Eugen von Böhm-Bawerk. Aργότερα, ο John Meynard Keynes, σε μία κριτική του για το έργο του von Mises, θεώρησε ότι το «Theory of Money and Credit» «αφελές» και «κοινότυπο». Αργότερα, παραδέχτηκε ότι ίσως να μην κατάλαβε και πολλά από το περιεχόμενό του, λόγω του ότι η Γερμανική γλώσσα (στην οποία ήταν γραμμένο) δεν ήταν το «φόρτε» του. Το 1934 το αριστούργημα του von Mises μεταφράστηκε στα αγγλικά από τον Harold E. Batson.

Η κριτική αυτή του Keynes ευθύνεται σε μεγάλο ποσοστό για το ότι το έργο αυτό έμεινε στην αφάνεια μέχρι τότε. Ο Keynes γενικά απολάμβανε δημόσια προβολή και επιρροή εκείνη την εποχή. Το έργο του von Mises ατύχησε λόγω του ότι κάποιος διάσημος μεν, οικονομικά ανεπαρκής δε, ανέλαβε την κριτική του 3.

Κλείνοντας

Οι δύο μεγάλοι αυστριακοί θεωρητικοί Carl Menger και Ludwig von Mises παρείχαν εξηγήσεις τόσο για την ιστορική προέλευση του χρήματος όσο και για την ανταλλακτική τιμή του. Οι εξηγήσεις τους ήταν χαρακτηριστικά αυστριακές, καθώς σέβονταν τις αρχές του μεθοδολογικού ατομικισμού και του υποκειμενισμού. Οι θεωρίες τους αντιπροσώπευαν όχι μόνο μια ουσιαστική βελτίωση έναντι των αντιπάλων τους, αλλά μέχρι σήμερα αποτελούν τη βάση για τον οικονομολόγο που επιθυμεί να αναλύσει με επιτυχία το χρήμα και την αξία του.

Απόδοση και σχολιασμός (*): Μιχάλης Γκουντής

ΠΗΓΗ

Υπόθεση Novartis: "Καθαρίζει" Κουρουμπλή ο ΣΥΡΙΖΑ

"Καθαρίζει" τον Παναγιώτη Κουρουμπλή ο ΣΥΡΙΖΑ για το ζήτημα της μη έκδοσης δελτίου τιμών στο πρώτο εξάμηνο του 2015, όπως προκύπτει από την πρόταση της κυβέρνησης για τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής για την υπόθεση Novartis. 

Όπως αναφέρεται επακριβώς στην πρόταση των ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ. "οι παράμετροι της τιμολόγησης των φαρμάκων αποτελούσαν αντικείμενο της διαπραγμάτευσης με τους με τους θεσμούς. Ως εκ τούτου, η τελική διαμόρφωση του δελτίου τιμών δεν μπορούσε να γίνει αυτοτελώς και αυτοδυνάμως από την ελληνική πλευρά, γεγονός που οδήγησε σε ολιγόμηνη καθυστέρηση" και καταλήγουν στο ότι "η ποινική ευθύνη ενδεχομένως εμπλεκομένων πολιτικών προσώπων έχει αποσβεστεί". 

Αναλυτικά η αναφορά για Π. Κουρουμπλή στην πρόταση της συγκυβέρνησης , έχει ως εξής:

"Σχετικά πάντως με τις αναφερόμενες πράξεις στο έγγραφο που απέστειλαν οι βουλευτές Α. Χριστοφιλοπούλου, Α. Λοβέρδο και Β. Κεγκέρογλου σχετικά με τον πρώην Υπουργό Υγείας Π. Κ για το ζήτημα της μη έκδοσης δελτίου τιμών στο πρώτο εξάμηνο του 2015, θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι παράμετροι της τιμολόγησης των φαρμάκων αποτελούσαν αντικείμενο της διαπραγμάτευσης με τους με τους θεσμούς. Ως εκ τούτου, η τελική διαμόρφωση του δελτίου τιμών δεν μπορούσε να γίνει αυτοτελώς και αυτοδυνάμως από την ελληνική πλευρά, γεγονός που οδήγησε σε ολιγόμηνη καθυστέρηση. Αυτό εξηγεί την ουσία της καθυστέρησης ανεξάρτητα από το γεγονός, ότι η ποινική ευθύνη ενδεχομένως εμπλεκομένων πολιτικών προσώπων έχει αποσβεστεί". 

capital.gr