Το σύνδρομο της σφαλιάρας: Και τα επικίνδυνα δώρα της αμερικανικής προστασίας

Μας έβαλε, το ομολογούμε, σε σκέψεις η τελευταία δοξολογία υπέρ της ελληνικής κυβέρνησης από τον πρεσβευτή των ΗΠΑ Τζέφρι Πάιατ, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ υποστήριξε ότι ουδέποτε οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις είχαν φτάσει στο επίπεδο που είναι σήμερα. 

Η διαπίστωση του Αμερικανού πρεσβευτή μας υποχρεώνει να σκεφτούμε πάνω στα ερωτήματα:

Είναι άραγε ο κύριος Πάιατ περισσότερο αποτελεσματικός από επιφανείς προκατόχους του, όπως για παράδειγμα οι κύριοι Πόρτερ, Πιουριφόι, Μίλερ, οι οποίοι επίσης δοξάστηκαν ως πρεσβευτές στην Αθήνα, χωρίς ωστόσο να πετύχουν το επίπεδο που πέτυχε ο σημερινός Αμερικανός πρεσβευτής;

Μήπως η σημερινή κυβέρνηση της Αριστεράς ξεπέρασε σε φιλοαμερικανισμό ακόμη και τις πρώτες μετεμφυλιακές ελληνικές κυβερνήσεις κάνοντας κάθε χατίρι στην Ουάσιγκτον;

Ή μήπως τελικά, σε μια χώρα με σφυρηλατημένους δεσμούς υποτέλειας, οι Αμερικανοί πρεσβευτές μπορούν να έχουν στο τσεπάκι τους τις εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις είτε με το καλό (όπως ο σημερινός Πάιατ) είτε με χαστούκια και γαμωσταυρίδια, όπως οι αστέρες του παρελθόντος Πόρτερ και Πιουριφόι;

Η σφαλιάρα

Το έργο της οικοδόμησης των σημερινών «στρατηγικών» ελληνοαμερικανικών σχέσεων, για το οποίο νιώθει υπερηφάνεια ο Τζέφρι Πάιατ, στηρίζεται σε γερά θεμέλια, τα οποία έχουν θέσει οι προκάτοχοί του από τη στιγμή που οι Αμερικανοί παρέλαβαν το ελληνικό οικόπεδο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ανέλαβαν τη διαπαιδαγώγηση των ελληνικών κυβερνήσεων στην τυφλή υπακοή στις εντολές τους. 

Δεν θα ήταν τόσο εύκολο το έργο του κυρίου Πάιατ αν δεν είχε πέσει η σφαλιάρα (το 1947) του τότε Αμερικανού πρεσβευτή Πόρτερ στον Έλληνα υπουργό Συντονισμού Στέφανο Στεφανόπουλο.

Σύμφωνα με το από τότε «κοινό μυστικό», ο Πόρτερ, συζητώντας για κάποιο οικονομικό θέμα με τον Στεφανόπουλο, τότε υπουργό Συντονισμού, «οργίστηκε τόσο ώστε σήκωσε το χέρι του και του κατάφερε ένα ηχηρό ράπισμα στο πρόσωπο, τόσο που ο υπουργός ξέσπασε σε κλάματα». 

Η συνέχεια του επεισοδίου έχει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον: ο υπουργός αποχώρησε από το γραφείο και λίγες ημέρες αργότερα «δώρισε στην κυρία Πόρτερ ένα διαμαντένιο περιδέραιο για να κατευνάσει τον Πόρτερ». 

Ο ήχος αυτής της σφαλιάρας αντηχούσε για πολλά χρόνια στα αυτιά των πρωθυπουργών και αξιωματούχων των ελληνικών κυβερνήσεων κάθε φορά που θα έπρεπε να νταραβεριστούν με την Ουάσιγκτον λαμβάνοντας και ικανοποιώντας «αιτήματα». Ενδεχομένως αυτή η αντήχηση να έφτασε δεκαετίες αργότερα στα αυτιά του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα όταν στο Οβάλ Γραφείο κατάφερε να δει «διαβολικά καλό» τον Πρόεδρο Τραμπ. 

Σε κάθε περίπτωση, ύστερα από αυτήν τη συνάντηση Τραμπ - Τσίπρα η ελληνική αριστερή κυβέρνηση κατάφερε να προσφέρει στον Αμερικανό πρεσβευτή στην Αθήνα περισσότερη ικανοποίηση απ’ όση είχαν προσφέρει ποτέ οι ελληνικές κυβερνήσεις από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά. Κι αυτό χωρίς να μπορεί κάποιος να πει ότι ο Τζέφρι Πάιατ έχει λιγότερες απαιτήσεις από τους προκατόχους του, οι οποίοι να σημειώσουμε ότι, προκειμένου να πάρουν αυτό που ήθελαν, μπορούσαν να ρίξουν και καμιά σφαλιάρα – μεταφορικά και κυριολεκτικά. 

Τα ψεύτικα τα λόγια

Στην προκειμένη περίπτωση της τρέχουσας διαμόρφωσης των στρατηγικών ελληνοαμερικανικών σχέσεων δεν χρειάστηκαν σφαλιάρες. Η προσαρμογή της αριστερής ελληνικής κυβέρνησης στην ατζέντα της Ουάσιγκτον υπήρξε ακαριαία, σε τέτοιον βαθμό ώστε εξέπληξε ακόμη και τους Αμερικανούς, οι οποίοι είδαν να ικανοποιούνται τάχιστα όλες οι εκκρεμείς απαιτήσεις τους:

Υπονόμευση των ελληνορωσικών σχέσεων.

Διευθέτηση των εκκρεμοτήτων στα Δυτικά Βαλκάνια με την επίλυση του προβλήματος της ονομασίας των Σκοπίων και την ένταξη αυτής της χώρας στο ΝΑΤΟ.

Προσφορά εγκαταστάσεων σε στρατηγικά επιλεγμένες περιοχές για τη δημιουργία βάσεων.

Τι έχει εισπράξει η ελληνική κυβέρνηση ως αντάλλαγμα για την προθυμία ικανοποίησης των αμερικανικών επιθυμιών ακόμη δεν είναι φανερό, πέρα από τα καλά λόγια και υποσχέσεις που απλόχερα μοιράζουν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι. Τα καλά λόγια, ωστόσο, και οι υποσχέσεις ελάχιστα βοηθούν στην επίλυση σοβαρών ζητημάτων τα οποία έχει να αντιμετωπίσει η Αθήνα, πολλά από τα οποία μάλιστα προκύπτουν ως αποτέλεσμα του στενού εναγκαλισμού με την Ουάσιγκτον. 

Τα πολιτικά παρεπόμενα της Συμφωνίας των Πρεσπών, με την οποία ικανοποιήθηκε η αμερικανική απαίτηση για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, δεν έχουν να κάνουν μόνο με το πολιτικό κόστος που καταβάλλει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Το πραγματικό κόστος θα το καταβάλει με το πέρασμα του χρόνου η εξωτερική πολιτική της χώρας, η οποία θα πρέπει να «πολεμήσει» στο πλευρό των Αμερικανών ενόψει των τελικών διευθετήσεων στην περιοχή. 

Επίσης οι στενές ελληνοαμερικανικές σχέσεις αυτήν την περίοδο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν προσφέρουν καμία προστασία έναντι της ξεκάθαρης τουρκικής απειλής. Αντίθετα, θα μπορούσε κάποιος να διακρίνει ότι ο ξαφνικός αμερικανικός έρωτας προς την Αθήνα συμπίπτει με τις τριβές στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Επίσης, όσο οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις επιδεινώνονται τόσο κλιμακώνονται οι τουρκικές προκλήσεις εναντίον της Ελλάδας. 

Καθώς οι αμερικανικές κυβερνήσεις με τη συνδρομή των εκάστοτε πρεσβευτών τους στην Αθήνα συνέβαλαν με την «προστασία» τους στη διαμόρφωση της σημερινής κατάστασης «γκρίζων» περιοχών στο Αιγαίο τοποθετώντας την περιοχή «χωρίς – ελληνοτουρκικά – σύνορα» κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ, η αντήχηση των ωραίων λόγων που με τόση ευκολία διατυπώνει ο σημερινός Αμερικανός ανθύπατος μπορεί να θυμίζουν και κάτι από τη σφαλιάρα του παρελθόντος, που, πιθανότατα, πλησιάζει...

topontiki.gr

σκηνογραφίες του άμορφου για την Οφέλια Κέιρός - του φωτη μισοπουλου

''Συχωρέστε με ! Είμαι ένοχος''[1α]

 ΜΑΞΙΜ ΓΚΟΡΚΥ

....άγραφες επιφάνειες όλα λησμονημένα [1β]

ΣΑΜΟΥΕΛ ΜΠΕΚΕΤΤ

 [ΣΚΗΝΙΚΟ Ι : .......δεν έμοιαζε καθόλου μ' εκείνο που λέμε χαιρετισμό το καπέλο είναι ασυνήθιστο είδωλο Ανακούφιση Έβλεπα τη ράχη μου και τις συνήθειες δουλειά που είχε μείνει πίσω αγαπούσα ακόμα με το βλέμμα όχι με τα χέρια το παλτό ήταν εκτός εποχής έφυγαν χωρίς να πουν λέξη μήτε ένας στους εκατό ο τρόπος να υπάρχω σαν άρνηση άκουγα να σβήνει ο θόρυβος χωματόδρομοι που έχουν προχωρημένη ηλικία Επί του παρόντος ηχηρά ναυάγια μένουν πίσω κατεβαίνοντας στον κήπο περπάτησα να διώξω φαινομενικά ο,τι μ' εμπόδιζε να κοιμηθώ σαν τεράστιος θόλος μέσα το κρανίο η οριστική απομάκρυνση του Φάουστ work in progress η Μαρία ιδιοχτησία που κατηγορήθηκε αγαπώ όπως ο μη έρωτας ή όταν ρωτάς γεφυρώνεις το υπέρτατο ιδιωτικοί ρυθμοί μεταφέρουν τον ιδρώτα στα πόδια του Δάντη γόνατα λυγισμένα στήθος μαζεμένο γύρισα δεύτερη φορά το σαγόνι προτεταμένο πεισματικός προγναθισμός ένα ποδήλατο για την ιχνηλασία του Λαβύρινθου κοίταξα γύρω μήπως είχα ξεχάσει τίποτε]

ΠΕΣΣΟΑ : ....τόσο μόνος από φιλιά και μορφασμούς όταν πέρασα εκτός αν προκύψουν περιπλοκές δεν θα έρθω ποιος ποια νόμιζε ότι ήταν  [2]

ΜΠΟΡΙΣ ΒΙΑΝ : .....ο δρόμος λεγόταν Περλ Χάρμπορ μια μέρα με ακολούθησε σχεδόν δεν φοβόμουν πια τη σύμπτωση με το όνειρο[3]

[ΣΚΗΝΙΚΟ ΙΙ : ......είναι κανείς μόνος και μπορεί να διαβάσει τον εαυτό του προσπαθούσα στο μεταξύ έβρισκα τρόπους να προσανατολιστώ κέρδιζα έντιμα το ψωμί μου άνευ σημασίας που ο αποστολέας επινοήθηκε η δυστυχία διαγράφει την τροχιά της με κάθε λεπτομέρεια και σύνεση η σπυρωτή άμμος χανόταν κάτω απ' τα πόδια μου ήταν η τελευταία φορά που θα τρώγαμε μαζί συμβαίνει στο μυθιστόρημα απαράλλαχτα κι απαγγέλλει κάποιος στίχους στο επόμενο μπαρ είχα σταματήσει το ποτό εδώ και καιρό ήταν οπτική απάτη με προστάτευαν από το φως οι ακακίες μιλούσα με μια φωνή και μου έλεγε ετούτο ή το άλλο ορίστε αυτό ήθελα να προσθέσω τελικά να μετρώ τις σελίδες κάποιου που πέθανε πριν από χρόνια]

 [ΣΚΗΝΙΚΟ ΙΙΙ : .......φτωχική ικανοποίηση χαρά συγκρατημένου μέτρου γεννήθηκα με άσχημα δόντια αν μπορούσαμε να συναντηθούμε απόγεμα παραδείγματος χάρη σηκώθηκα και ταξίδεψα μέχρι το παράθυρο όταν γυρίσεις θα μου πεις το συνταρακτικό μυστικό θα ετοιμάσω καφέ και μια ομπρέλα επίσης έχει μεγάλη αξία ''θα ζήσουμε μαζί'' ακούστηκε από το βάθος της αίθουσας ''σα να συντελείται μια στυγερή αλληγορία. Στοπ.''] 

ΠΕΣΣΟΑ : ....μπορούν να σε πάρουν και να σε πάνε όπου θέλουν θα είσαι το παιχνίδι όλων φέρνει παλίρροια που δίνει την εντύπωση πως φτάνουμε Κύριε της ζωής μας Κύριε της ζωής μας Κύριε της ζωής μου η Ράισα μισόγυμνη [4] στο μεταξύ ήρθε ένα τρένο ο Δορυμέδων [5] έφτυνε κι έβηχε τον έκρυβε ή άμπωτη υπήρχε φως στο σπίτι του νεκρού σηκώναν την άγκυρα ο Εβσέι [6] μ' ένα φυλαχτό πάνω του θαλασσοπνίγεται στη λάσπη Μόνος

ΟΦΈΛΙΑ : .....είμαι η Ράισα θα ζούμε μαζί σ' ένα ρυπαρό ταξίδι γεμάτο μεθυσμένους καμιά υποχώρηση θέλεις να γίνουμε στενοί φίλοι όπως το νερό στο αυλάκι ; [γέλασε] θ' απατούμε τον Δορυμέδοντα [7] σ' εκείνη την ασήμαντη πάροδο Κιριούσκιν γεμάτη γυναίκες [παύση] ή αυθαιρεσίες των αρχόντων κι όλα αυτά εξ αιτίας κάποιας ανυπεράσπιστης εφηβείας αμέτρητα φιλιά από αυτήν που είναι δική σου καταδική σου απέραντα Αιώνια 

[ΣΚΗΝΙΚΟ IV : .....τα κρούσματα πληθαίνουν αποφάσισες να χαρτογραφήσεις την ερημία μου θα ξανάρθεις σταματώ για να με κοιτάξεις πολλές δεκαετίες αργότερα ο χρόνος αφήνει ένα ανώφελο τεκμήριό του και πέρασε στο κεφάλι και στους ώμους το φανταχτερό μεταξωτό γλιστερό σαν αστραπιαία θωπεία χωρίς ν' αγγίξει σχεδόν τίποτα όπως φάνταζε μια κολακεία μια θηριωδία ή περασμένα πίσω τα μαλλιά κοκκινωπά νευρική μικρουπόκλιση κατέβαινε ήταν μόνη τα μάτια που θολώνουν την βαριά ανάσα με πόση υποτέλεια περίμενα χρόνια όπως φιλιούνται οι δουλοπάροικοι το είχε πει ο Τζόυς ''η γυναίκα του είναι πάντα άρρωστη ή έτοιμη ν' αρρωστήσει'' δαγκάνοντας το αυτί του Οδυσσέα ίσως στη Νέκυια]

 [ΣΚΗΝΙΚΟ V : .......σφάζοντας αρνιά και κριάρια στο πίσω μέρος χωρίς να δίνει σημασία στο αίμα η τέλεια αναίρεση της θηλυκότητας στη σιωπή της δικαιοσύνης εντελώς διαφορετικής λοιπόν κι αυτή είναι η πρώτη εξαφάνιση ή θα μιλήσω με χαιρέκακη ηρεμία πώς γεμίζουν τα ενδιάμεσα σ' αυτές τις φευγαλέες εμφανίσεις εξάλλου δεν έχει σημασία τίποτα δεν είχε σημασία ποτέ τίποτα άλλα δάχτυλα άλλα πλοκάμια τα χείλη όπως τον καιρό που τα έβρισκε με τον εαυτό της σαρκώδη η παλιά ξύλινη σκάλα με τις σκοτεινές γωνιές το φως ερχόταν απ' το πλάι υποσχέσεις και παρηγοριές για το σήμερα άρχισε να ντύνεται περνούσε μονότονη ίδιο παλιό παλτό καθώς χάνεται στη γέφυρα Ομπούκωφ αλήθειες λησμονημένες πίσω από το βλέμμα για πολλές αργόσυρτες μέρες κανένας ρυθμός κανένας Εξαφανισμένος στον όλεθρο των εικόνων τελευταία φορά τελευταία]

ΟΦΈΛΙΑ : ......χίμαιρα αποκαλούμενη σούρουπο ούτε με συγκινεί ούτε με συγχωρεί φυλακισμένη και μη προσβάσιμη όχι δεν επέστρεφε εκ μέρους του Χωρίς βελόνα Αμέσως διαλυόταν στην πιο συνηθισμένη ώρα εμπιστοσύνης ένα βασανιστήριο ο Εβσέι θα μείνει μαζί μας 

[ΣΚΗΝΙΚΟ VI : .....ο νεκρός με μια κόκκινη τρύπα κάτω από το μάτι υψηλόβαθμος επώνυμος απέραντη σειρά πραγμάτων που συνθέτουν τον κόσμο είμαι το ον μιας άλλης ύπαρξης που περνώ απρόσκλητος μου στέλνει φρίκη να μιλήσω το πραγματικό μου πρόσωπο η ανελέητη υπόσταση ενώ κουνούσε από μακριά απειλητικά το όπλο του εκείνα τα βράδια αλλά και το αποψινό είναι φτιαγμένα από τις πεθαμένες φωνές ενός τρένου που κάποτε δονούσαν το στόμα του έσχατη υποταγή η γνωστή κυρία Καρολίνα Ιβάνοβνα επιβεβαιώθηκε κάθε ξεχειλωμένη ηδονή η ζωή είχε τελειώσει τα τρένα προσδιορίζουν ενοχές ο Εβσέι συνήθισε όλοι συνήθισαν ξανά ο,τι ερχόταν εξ ου το χαρτί και ο φάκελλος στην τσάντα μου για να συγκρίνετε όσα φτάνουν σαν άδειο κιβώτιο που δεν μαντεύει κανείς δεν ξαφνιάζεται λίγα βήματα μπροστά ή λίγα πίσω παρακαλώ συχωρέστε με] 

 ΤΕΛΟΣ

 ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1α] Ο ΧΑΦΙΕΣ

[1β] ΠΡΟΖΕΣ 1945-1980, μτφρ. Εριφύλη Μαρωνίτη / εισαγωγή Γεράσιμος Βώκος , Πατάκης 2002

[2] Fernando Pessoa, ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΟΦΈΛΙΑ, εισαγωγή-μτφρ.-επίμετρο- σχόλια Μαρία Παπαδήμα, Gutenberg, 2014

[3] Μπορίς Βιαν, ΘΑ ΦΤΥΣΩ ΣΤΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ ΣΑΣ, μτφρ. Πέτρος Κωστόπουλος, Γράμματα, 1990/επίσης σε μτφρ. Σύλβιας Λοίζου, Νεφέλη, 1982

[4][5][6] πρόσωπα στον ΧΑΦΙΕ του Μαξίμ Γκόρκυ

[7] Μαξίμ Γκόρκυ, Ο ΧΑΦΙΕΣ, μτφρ. Ορέστης Ορλώφ, ARS BREVIS ΠΑΡΑ ΠΕΝΤΕ, αχρονολόγητο