Άλλο η εκπαίδευση και άλλο η παιδεία.

Γράφει ο Μανώλης Μπρίμπος

Που έχει χαθεί, σήμερα, η φαντασία και η δημιουργικότητα ενός παιδιού, από το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα; Μήπως εξυπηρετούν κάποιες ανάγκες και αυτοσκοπός τους είναι να εκπαιδεύονται με αυτήν τη λογική;

Τα παιδιά, όταν κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην εκπαίδευση, τα ξεκινούν με πλούσια φαντασία, απίστευτη δημιουργικότητα και όρεξη. Και μόλις τελειώσουν τις σπουδές τους, καταλήγουν, η φαντασία και η δημιουργικότητα να έχει εξαλειφθεί τελείως και να μην υπάρχει καν ούτε σαν σκέψη.

Η σημερινή εκπαίδευση αντί να εμπνέει τα παιδιά και να τονώνουν τη δημιουργική τους εξέλιξη, το μοναδικό που καταφέρνει και κάνει είναι να τους φορτώνει με γνώσεις και τίποτε άλλο ενώ θα έπρεπε να τους καλλιεργεί το εφόδιο της φαντασίας για να μπορούν να αξιοποιήσουν τις γνώσεις που τους φορτώνουν. Και αυτό συμβαίνει διότι κάθε μορφή εξουσίας, δε θέλει να ανέχεται τέτοιες μορφές διαφορετικότητας από αυτό που μας επιβάλλει ρευστά η πραγματικότητα μας. Έτσι μόνον η κάθε εξουσία αισθάνεται ασφαλής. Και αυτοί που την ασκούν θέλουν αυτήν τη στασιμότητα και φοβούνται την έννοια του αντιφατικού και του υπερβατικού. Βλέπουν, λοιπόν, αυτήν την αντιφατική πλευρά της εκάστοτε φαντασίας ως απειλή, όπως μέχρι και σήμερα, που έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο εξαθλίωσης και το μόνο σίγουρο είναι πως αν είχαμε ανθρώπους με φαντασία όλα θα ήταν διαφορετικά.

Αλλά για να έχεις πολιτισμό πρέπει να υπάρχει και φαντασία και όχι να κακοποιούμε λεκτικά όποιον έχει αντίθετη γνώμη. Είναι πολίτης, όχι μόνο στον πολιτισμό των γραμμάτων της τέχνης και της μουσικής αλλά στην ποιότητα της διαφορετικότητας και συμπεριφοράς του. Γιατί ένα παιδί, σήμερα, πρέπει να μάθει σωστά την εκπαίδευση, όταν βέβαια αυτή δεν είναι διαμορφωμένη έτσι ώστε να εξυπηρετεί κάποιους σκοπούς. Γιατί, η παιδεία δε μπαίνει σε καλούπια, δεν εφαρμόζεται, δε διαμορφώνεται όπως θέλουν να την πλασάρουν στα σημερινά παιδιά. Πρέπει να υπάρχουν εκπαιδευμένοι καθηγητές για να υπάρχει και εκπαιδευμένο κοινό.

Αντίθετα, στην εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται η ανάπτυξη δεξιοτήτων και η παροχή εφοδίων και κυρίως η εξειδίκευση στην επαγγελματική πορεία του κάθε παιδιού. Όμως το σημερινό ελληνικό σύστημα, το μόνο που δίνει είναι η μεγάλη παροχή κατακερματισμένης γνώσης που μετατρέπει έναν μαθητή σε έναν άριστο καταρτισμένο τεχνίτη χωρίς κριτική σκέψη, χωρίς φαντασία, χωρίς συνείδηση και βούληση. Ουσιαστικά πρόκειται για μία εκπαίδευση χωρίς παιδεία. Η εκπαίδευση, λοιπόν, αυτό που έχει ανάγκη είναι αποδεικτικά στοιχεία για να είναι πειστική και υπολογίσιμη. Χρειάζεται εξετάσεις, βαθμούς, αριστεία, απολυτήρια, πανεπιστημιακά πτυχία, διπλώματα ξένων γλωσσών, διδακτορικά κ.α. Η παιδεία, από την άλλη, έχει τόσο μεγάλο ορίζοντα που δε μπορεί να μετρηθεί.

Το σχολείο και γενικότερα η εκπαίδευση έχει καταντήσει σήμερα να ψάχνει μόνον τους ικανούς και τους βάζει ταμπέλες επαγγελματικής κατάρτισης. Παιδιά δεκαπέντε χρονών, καλούνται να πάρουν σημαντικές αποφάσεις για το επαγγελματικό τους μέλλον με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται σε αυτές χωρίς διέξοδο. Υποβάθμισαν τον πολιτισμό και τις τέχνες σε εμπόρευμα, βρήκαν ότι τώρα σειρά έχει η εκπαίδευση και η αγορά έχει ανάγκη από χέρια και εργαλεία και όχι από μυαλά. Τα σχολεία έχουν μετατραπεί σε χώρους όπου τα παιδιά «μπολιάζονται» στη λογική της αγοράς και του ακραίου ανταγωνισμού και ατομικισμού. Στα πλαίσια αυτά, η παιδεία επιδιώκει ο άνθρωπος να παλεύει για τη βελτίωση και των υπολοίπων συνανθρώπων του και όχι να μεθοδεύει τη δική του αναρρίχηση εις βάρος αυτών. Η εκπαίδευση έχει στόχο το «εγώ» ενώ η πραγματική παιδεία το «εμείς».

Η κοινωνική και επαγγελματική καταξίωση στην Ελλάδα στηρίζονται σε ένα καλό πτυχίο ή πλέον σε πολλά καλά πτυχία. Οπότε, όλες οι οικονομίες της οικογένειας εστιάζουν σε αυτόν το στόχο και είναι αποφασισμένη να δαπανήσει ένα πολύ μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού της σε ιδιωτικά σχολεία, φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα κ.α. Για καλλιέργεια και για ολοκληρωμένη μόρφωση δε γίνεται ούτε κουβέντα και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είμαστε ένας λαός που κατεξοχήν ταυτίζει και συγχέει τις έννοιες εκπαίδευση και παιδεία. Τα πράγματα μάλλον είναι διαφορετικά. Δεν υπάρχει έλλειμμα εκπαίδευσης, υπάρχει έλλειμμα παιδείας. Αυτό το έλλειμμα παιδείας είναι που κάνει τους γονείς να θέλουν οπωσδήποτε να σπουδάσουν τα παιδιά τους άσχετα αν αυτά το θέλουν ή αν έχουν και τις δυνατότητες-ικανότητες να το κάνουν.

 "Πηγή:republicadaily.wordpress.com"