Η αλήθεια που δεν σας λένε για τα πετυχημένα μνημόνια. - Η προπαγάνδα επί το έργον.

Σαμπάνιες άνοιξαν οι Μνημονιακοί στην Κύπρο με αφορμή την επιτυχημένη, όπως χαρακτηρίστηκε, έκδοση 10ετούς ομολόγου στις 27 Οκτωβρίου 2015, που σηματοδότησε την τρίτη έξοδο της Κύπρου στις αγορές.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Η πρώτη έξοδος στις αγορές, μετά τον αποκλεισμό της τον Μάιο του 2011, έγινε τον Ιούνιο του 2014 με 5ετές ομόλογο κι η δεύτερη τον Απρίλιο του 2015, σχεδόν ταυτόχρονα με την άρση και των τελευταίων ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, με την έκδοση 7ετούς ομολόγου με απόδοση 4%. Τώρα, τα ποσά που προσφέρθηκαν άγγιξαν τα 2,8 δισ. ευρώ, για να αντληθεί 1 δισ. ευρώ, με επιτόκιο 4,25%. Το γεγονός έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από τον υπουργό Οικονομικών της Κύπρου, Χάρη Γεωργιάδη, που έσπευσε να δηλώσει πως το επιτόκιο που διαμορφώθηκε ήταν το χαμηλότερο που έχει εξασφαλίσει ποτέ η Κύπρος. Δεν είχε άδικο. Παρόλα αυτά η έκδοση ήταν μια επική αποτυχία, που αποσκοπούσε αποκλειστικά και μόνο στη δημιουργία εντυπώσεων, εν όψει των βουλευτικών εκλογών στις 22 Μαΐου 2016 και όχι μόνο.

ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ (Β): Το επιτυχημένο Ισπανικό Μνημόνιο

Ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου παρέλειψε να αναφέρει πώς το επιτόκιο με το οποίο δανείστηκε η Κύπρος είναι το υψηλότερο επιτόκιο 10ετούς ομολόγου στην ευρωζώνη, μετά την Ελλάδα. Καμία άλλη χώρα δε δανείζεται με τόσο απαράδεκτους όρους, παρότι μάλιστα η Κύπρος έχει ωφεληθεί από τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης, με την ΕΚΤ να έχει αγοράσει τον Ιούλιο και τον Οκτώβριο, ομόλογα ύψους περίπου 100 εκ. ευρώ κάθε φορά. Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης αρκεί μια ματιά στο επιτόκιο αντίστοιχης διάρκειας ομολόγων των άλλων χωρών της ευρωζώνης: Για παράδειγμα η Γερμανία δανείζεται με 0,58%, η Ολλανδία με 0,75%, η Φινλανδία με 0,84% και η Δανία με 0,92%. Ακόμη και η περιφέρεια της ευρωζώνης δανείζεται στο ένα τρίτο ή στη χειρότερη περίπτωση στο μισό του κυπριακού επιτοκίου. Συγκεκριμένα: η Πορτογαλία με 2,57%, η Ισπανία με 1,74% και η Ιρλανδία με 1,17%. Τελικά ο άθλος της Κύπρου ήταν ότι εξασφάλισε ένα επιτόκιο χαμηλότερο του ελληνικού που κυμαίνεται στο 7,94%. Δεν υπάρχουν πολλοί λόγοι για να χαίρεται μια χώρα γι’ αυτό…

Πανάκριβος δανεισμός

Υπάρχει ένας ακόμη λόγος για τον οποίο η τρίτη έξοδος στις αγορές μόνο ενθουσιασμό δεν έπρεπε να προκαλέσει. Σχετίζεται με το επιτόκιο με το οποίο ήδη δανείζεται η Κύπρος από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας που φτάνει το 2,5% για δάνεια με μέση διάρκεια λήξης τα 15 χρόνια. Είναι δηλαδή σημαντικά χαμηλότερο του επιτοκίου με το οποίο τώρα δανείστηκε. Έτσι, δεν προκάλεσε καμιά έκπληξη το πρόωρο τέλος που είχαν σχέδια τα οποία είδαν το φως της δημοσιότητας βάσει των οποίων η Κύπρος δεν θα πάρει τα 2,3 δις. ευρώ που απομένουν μέχρι την άνοιξη του 2016, οπότε λήγει επίσημα το πρόγραμμα, από το συνολικό δάνειο ύψους 10 δις. ευρώ και θα αναζητήσει από την αγορά την κάλυψη αυτών των ποσών.

Οι όροι της έκδοσης του 10ετούς ομολόγου ήταν επιζήμιοι για την Κυπριακή Δημοκρατία και για έναν τρίτο λόγο. Το πραγματικό επιτόκιο του 10ετούς ομολόγου δεν συμπίπτει με το ονομαστικό και υπολογίζεται λαμβάνοντας υπ’ όψη και το επίπεδο τιμών. Και στην Κύπρο τον Οκτώβριο που μας πέρασε, αν λάβουμε υπ’ όψη τις εξελίξεις στις τιμές όλων των προηγούμενων μηνών, παρατηρήθηκε αποπληθωρισμός σε επίπεδο μεγαλύτερο του 2%. Το πραγματικό επιτόκιο επομένως ήταν σχεδόν 7%! Αν εκτιμήσουμε με τον ίδιο τρόπο το επιτόκιο του προηγούμενου δεκαετούς ομολόγου που εκδόθηκε το 2010, αφαιρώντας δηλαδή από το ονομαστικό επιτόκιο ύψους 4,62% τον πληθωρισμό που κυμαινόταν άνω του 3%, φαίνεται πως τότε το πραγματικό επιτόκιο ήταν απείρως πιο συμφέρον για τα κυπριακά δημόσια οικονομικά: μόλις 1,5% ή πέντε φορές χαμηλότερο του πραγματικού επιτοκίου που εξασφάλισε τώρα η κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη.

Αναγκαίο να ειπωθεί, όσο κι αν ξεφεύγει του θέματος, πως για τον ίδιο λόγο η περίφημη έξοδος στις αγορές επί Α. Σαμαρά μας στοίχισε πολύ πιο ακριβά από τις τελευταίες ομολογιακές εκδόσεις επί Γ. Παπανδρέου, όταν κάθε δημοπρασία έκοβε την ανάσα ειδικών και μη. Ας κάνουμε τη σύγκριση εξετάζοντας μάλιστα την πρώτη έξοδο στις αγορές του 2014, κι όχι την δεύτερη που έγινε στις 11 Ιουλίου 2014 και κρίθηκε αποτυχημένη με την έκδοση 3ετούς ομολόγου όταν το επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 3,5% ενώ ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους εκτιμούσε πως θα «κάτσει» στο 3%, αναγκάζοντας τους αρμόδιους αντί για 3 δισ. να αντλήσουν 1,5 δις. ευρώ. Η πρώτη «επιτυχημένη» έξοδος στις αγορές, μετά τον αποκλεισμό της Ελλάδας το 2010, έγινε στις 11 Απριλίου 2014 με την έκδοση 5ετούς ομολόγου με επιτόκιο 4,95% που επέτρεψε στην Ελλάδα να αντλήσει 3 δις. ευρώ, όταν οι συνολικές προσφορές είχαν φτάσει τα 20,8 δις. Πέρυσι όμως ο εναρμονισμένο δείκτης τιμών καταναλωτή κινούταν κάτω του μηδενός, στο επίπεδο του -1,4%. Άρα, το πραγματικό επιτόκιο ήταν 5,4%. Το 2010 αντίθετα, όταν εκδόθηκε το τελευταίο 5ετές ομόλογο στις 25 Ιανουαρίου αντλώντας 8 δις. ευρώ (με τις προσφορές να φτάνουν τα 25 δις.) με ονομαστικό επιτόκιο 6,1%, ο πληθωρισμός έτρεχε στα υγιέστατα επίπεδα του 4,7%. Άρα το πραγματικό επιτόκιο ήταν 1,4% ή 3 φορές χαμηλότερα από την «επιτυχημένη» έξοδο στις αγορές επί Σαμαρά…

Στα ύψη ανεργία και χρέος

Επιστρέφοντας στα της μεγαλονήσου, οι χαρές και τα πανηγύρια που συνόδευσαν την έκδοση του 10ετούς ομολόγου αποτελούν οφθαλμοφανές ψεύδος γιατί παρότι η Κύπρος εφαρμόζει με δουλικότητα κάθε μέτρο που απαιτούν οι πιστωτές η οικονομία της έχει τα μαύρα της τα χάλια. Ενδεικτικά μόνο:

Πρώτο, η ανεργία εξακολουθεί να κυμαίνεται λίγο πολύ στα ίδια, απαράδεκτα επίπεδα των τελευταίων χρόνων. Μιλάνε για success story με την ανεργία να βρίσκεται στο 15%, όταν τα ιστορικά της επίπεδα κυμαίνονταν γύρω στο 4%…

Δεύτερο, το δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί σε επίπεδα διπλάσια από το 2010 (στο 107,5% όπως φαίνεται στο διάγραμμα) χωρίς να προβλέπεται καμιά σοβαρή μείωση στο μέλλον. Στον προϋπολογισμό που παρουσίασε πριν λίγες μέρες ο υπουργός Οικονομικών μάλιστα ανακοίνωσε πως το 2016 το χρέος θα φτάσει το 108,4% από 61,3% το 2010…

Τρίτο, το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κύπρου εξακολουθεί να κάθεται σε μια ωρολογιακή βόμβα. Η μόνη διαφορά με το παρελθόν είναι η ονομασία της που πλέον αποκαλείται Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια. 

Αξιόπιστες εκτιμήσεις τα υπολογίζουν σε 27,4 δις. ευρώ (που αντιπροσωπεύουν το 47,8% των συνολικών δανείων). Ισοδυναμούν επομένως με αξίες που αντιστοιχούν στο 157% του κυπριακού ΑΕΠ. Ο κίνδυνος που εκπροσωπούν όχι μόνο για το κυπριακό τραπεζικό σύστημα αλλά και για την κυπριακή οικονομία συλλήβδην γίνεται πιο ορατός κάνοντας μια σύγκριση με τα καθ’ ημάς, όπου τα 107 δις. ευρώ «κόκκινα δάνεια» των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, σύμφωνα με τα τεστ αντοχής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αντιστοιχούν σε ένα ποσοστό μόνο 61,8% του ελληνικού ΑΕΠ. Πολύ πιο εύκολα επομένως, σε σχέση με την Κύπρο, μπορούν να απορροφηθούν σε βάθος χρόνου. 

Τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα για την Κύπρο, λόγω επίσης των ασφυκτικών πιέσεων που ασκούνται στην κατεύθυνση ψήφισης ενός νόμου που θα επιτρέψει την τιτλοποίηση των «κόκκινων δανείων» ανοίγοντας το δρόμο για την πώλησή τους ώστε οι τράπεζες να τα ξεφορτωθούν από τους ισολογισμούς τους, αποκτώντας ρευστότητα. Το πρόβλημα είναι εντονότερο για την Τράπεζα Κύπρου και την Ελληνική Τράπεζα που τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια καταλαμβάνουν το 62% και 58% των τελικών μικτών χορηγήσεών τους. 

Η μετατροπή ωστόσο των δανείων που βρίσκονται σε καθυστέρηση σε χρηματιστικά προϊόντα απειλεί να μετατρέψει χιλιάδες Κύπριους σε άστεγους, να δημιουργήσει δηλαδή ένα πρωτοφανές πρόβλημα στην Κύπρο που μαζί με την πτώση των μισθών και την ανεργία να σημάνει την ραγδαία επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των Κυπρίων!

Οι μεγαλοστομίες για το επιτυχημένο παράδειγμα της Κύπρου που είναι ο νέος καλός μαθητής της Τρόικας έρχονται επίσης να κρύψουν ένα μπαράζ πιέσεων που θα ασκήσουν οι πιστωτές ώστε μέχρι την επόμενη, τελευταία αξιολόγηση να έχουν ιδιωτικοποιηθεί τα λιμάνια και οι τηλεπικοινωνίες του νησιού. Για να γίνει αυτό δε χρειάζεται μόνο το μαστίγιο αλλά και το καρότο. Πάνω απ’ όλα όμως η απόκρυψη μιας οδυνηρής πραγματικότητας…

 ΠΗΓΗ