Οι ”αόρατοι” άνθρωποι

Από την Μαρία Παρέντη

Αυτούς στο σκοτάδι δεν τους βλέπει κανείς.

Μπέρτολτ Μπρεχτ

«Πλέον δεν βλέπεις άνθρωπο, άνδρα, γυναίκα, παιδί, να ψάχνει μέσα στα σκουπίδια για το φαγητό του […].Ο,τι ώρα κι αν βγαίνω. Από το πρωί είμαι στον δρόμο. Πλέον δεν βλέπεις αυτό που είχε επεκταθεί τρομακτικά την περίοδο του 2014»

 Αλέκος Φλαμπουράρης, Υπουργός Επικρατείας, Γενάρης 2017

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που αν και αποτελεί μέλος της καθόλα οργανωμένης και αλληλέγγυας, όπως ευαγγελίζονται οι υπερασπιστές της, Ευρωπαϊκής Ένωσης – την ώρα τουλάχιστον που γράφεται το παρόν- δεν έχει αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία για τον πραγματικό αριθμό των αστέγων. Έχουν γίνει προσπάθειες για την καταμέτρησή τους από διάφορες ΜΚΟ. Υπολογίζεται ανεπίσημα πως πάνω από  20.000 άνθρωποι κοιμούνται στον δρόμο, σε εγκαταλειμμένα σπίτια, σε άδειες αποθήκες ή στην καλύτερη περίπτωση σε ξενώνες.

Σε εποχές προμνημονιακές, παρότι η φτώχεια,η εξαθλίωση και η ανεργία  κάθε άλλο παρά εξέλειπαν, το ζήτημα της στέγης και της τροφής  δεν αποτελούσε μείζον θέμα για την ελληνική οικογένεια.

Τα τελευταία χρόνια η εικόνα της χώρας μοιάζει με ένα κακό σκηνικό , το οποίο κάποτε θεωρείτο μακρινή εικόνα από άλλους τόπους και καιρούς. Χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονται στους δρόμους και εκατομμύρια πολίτες ζουν με πενιχρό εισόδημα, συντάξεις πείνας ή βοηθούμενοι από γείτονες, συγγενείς και φίλους.Η κρατική υποστήριξη είναι σχεδόν ανύπαρκτη με τους  τομείς της κοινωνικής πολιτικής να συρρικνώνονται καθημερινά.

Μέσα σε πέντε χρόνια οι Έλληνες έχασαν το 1/3 της αγοραστικής τους δύναμης και το 1/4 του εισοδήματός τους. Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας το  42,7% του πληθυσμού έχει εισόδημα χαμηλότερο από τα όρια της φτώχειας, όπως τουλάχιστον αυτή επισήμως ορίζεται.

Η φτώχεια όμως  δεν είναι ένα αυτοτελές φαινόμενο, είναι αποτέλεσμα εκμετάλλευσης και κάθε φορά μπορεί να ορίζεται με διαφορετικά κριτήρια απ’ αυτούς που τη μετράνε. Ζούμε στη νέα πραγματικότητα  ενός κράτους ”νεόπτωχων” και ”νεοάστεγων” , στο οποίο όσο μειώνεται η ηλικία, τόσο αυξάνεται το ποσοστό των ατόμων με υλικές στερήσεις. Η τεχνολογική πρόοδος προχωρά, οι παραγωγικές δυνατότητες αυξάνονται κι όμως η φτώχεια καλά κρατεί. Αντιστρόφως ανάλογα τα ποσά.

Παρότι οι εικόνες μιλούν από μόνες τους και η ίδια η καθημερινότητα επιβεβαιώνει και ξεπερνά -δυστυχώς- κάθε στατιστική, η κυβέρνηση εννοεί να κλείνει προκλητικά τα μάτια, μπροστά στην εξάπλωση της σχετικής και απόλυτης εξαθλίωσης. Παρουσιάζεται ως σωτήρας του λαού που ήρθε να καλύψει τις πρωτεύουσες ανάγκες του και βαυκαλίζεται διαδίδοντας πως αυξήθηκαν οι παροχές και οι διευκολύνσεις σε όλους τους τομείς (Υγεία, Πρόνοια, Φάρμακο, Συντάξεις, Φορολογία κ.ά.).

Όχι μόνο αρνείται να αντιμετωπίσει, να στέρξει  και να βοηθήσει πραγματικά τους εξαθλιωμένους ανθρώπους ή να απολογηθεί για την περιθωριοποίησή τους, μα αρνείται πια και την ίδια τους την ύπαρξη. Δεν υπάρχουν άστεγοι, δεν υπάρχουν άνεργοι, δεν υπάρχουν άνθρωποι που ψάχνουν στα σκουπίδια, δεν υπάρχουν νεκροί πρόσφυγες, δεν υπάρχουν ανασφάλιστοι, δεν υπάρχουν χαμηλόμισθοι, δεν υπάρχουν ΑμεΑ που στερήθηκαν τα επιδόματά τους γιατί έτσι όριζαν οι επιταγές των ”δανειστών”, δεν υπάρχουν άνθρωποι αβοήθητοι, δεν υπάρχουν άνθρωποι με κομμένο ρεύμα και νερό, δεν υπάρχουν άνθρωποι που διαβίουν σε νοικοκυριά με χαμηλή ένταση εργασίας,δεν υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να πληρώσουν λογαριασμούς. Δεν υπάρχουν γιατί δε θέλουν εκείνοι να τους βλέπουν. Δεν υπάρχουν στα δικά τους μάτια. Βαδίζουν στις γειτονιές και δεν τους βλέπουν.

Η περιθωριοποίηση των μη εχόντων, η επίρριψη της ευθύνης στον ίδιο τον πολίτη, που έχασε τα πάντα και τώρα ψάχνει στα σκουπίδια για αποφάγια, είναι γνωστή πρακτική. Αυτοί οι ”άνθρωποι- φαντάσματα” χρησιμοποιούνται καταπώς βολεύει. Έχουν άλλοτε καταστεί συγκρίσιμα μεγέθη με τους υπολοίπους που έχουν ακόμη να φάνε, να πιουν και να κοιμηθούν, ώστε να νιώσουν οι τελευταίοι τυχεροί. Υπάρχουν και χειρότερα.

Η νέα τάση όμως είναι αυτή της ωραιοποίησης και της άρνησης. Ό,τι δε βολεύει δεν υφίσταται. Ή τουλάχιστον θα προσποιηθούν πως έτσι συμβαίνει, όχι για να πειστούν οι ίδιοι  και συνεργοί τους, επειδή νιώθουν ενοχές και ευθύνες, μα για να πάψει πια ο κόσμος να γκρινιάζει την ώρα που οι ίδιοι πράττουν το απόλυτο τίποτα.

Έτσι, ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών αυτής της χώρας αντιμετωπίζεται σαν να είναι αόρατο. Δε χρειάζεται να συνδράμεις τον αόρατο, γιατί πολύ απλά δεν τον βλέπεις. Όλοι εκείνοι που πίστεψαν -όσοι πίστεψαν- ότι μπορεί έστω και λίγο να καλυτερεύσουν τα πράγματα με την ανάληψη της εξουσίας από νέους ηγέτες, κατέληξαν να περάσουν κι οι ίδιοι στη σφαίρα της ”αορατότητας”. Οι ηγεμόνες περπατούν στο δρόμο και δεν τους βλέπουν. Δεν τους βλέπουν και περιφέρουν με θράσος απύθμενο τη δική τους ”τυφλότητα”, ως πραγματικότητα.

Δεν γίνεται λόγος για απλή αποστασιοποίηση από την κοινωνία, μα για επίμονη παραποίηση της αλήθειας, μιας αλήθειας που γίνεται ολοένα πιο άβολη. Αν γινόταν να εξαφανιστούν με ένα τρόπο μαγικό, οι άνθρωποι που δεν ευνοούν την παρουσίαση της ”νοικοκυρεμένης” πολιτικής, ίσως να βόλευε ακόμη περισσότερο.

Κι όμως όσο κι αν επιμένει ο κάθε υπερασπιστής των αντιλαϊκών κυβερνήσεων να αρνείται την ύπαρξή τους, η φτώχεια και η εξαθλίωση έχουν ταυτότητα. Όσο κι αν εννοεί ο οιοσδήποτε να τις ντύνει με το μανδύα της φιλανθρωπίας, πετώντας ψίχουλα και σέρνοντας τους ανθρώπους σε ατελείωτες ουρές για ένα πιάτο φαγητό ή ένα επίδομα αστείο, το οποίο όταν φτάνει η σειρά τους τελικά δε δικαιούνται.

Οι ”αόρατοι άνθρωποι” είναι εδώ , σε κάθε γωνιά να υπενθυμίζουν ότι όλα πήγαν και πάνε στραβά. Υπάρχουν, αφού πλήρωσαν οι ίδιοι πολύ ακριβά τους κακούς χειρισμούς των ιθυνόντων.

Υπάρχουν, αναπνέουν, αγαπούν, ονειρεύονται, έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν και να ζήσουν. Το δικαίωμα στη στέγη και στην εργασία είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο, σε ένα σύνταγμα αστικό, από το οποίο παραβιάστηκε κάθε λέξη. Θα είναι ως φαίνεται και αυτό αόρατο.

*Τα λόγια του Υπουργού δεν παραποιήθηκαν διόλου , αποτελούν μέρος από ζωντανή συνέντευξη του ίδιου. Το μέρος που λείπει είναι η ερώτηση του  δημοσιογράφου που ρωτά έκπληκτος  σε ποιες γειτονιές κυκλοφορεί ο Υπουργός.

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ στον Δρόμο της Αριστεράς, το Σάββατο 4.2.2017

Κάθε Σάββατο κυκλοφορεί στα περίπτερα το έντυπο Νόστιμον Ήμαρ ένθετο στον Δρόμο της Αριστεράς.