Σεξουαλικές επιθέσεις στην Ιαπωνία: Κάθε μαθήτρια και θύμα

Η Tαμάκα ήταν περίπου 10 ετών όταν ένας άντρας την παρενόχλησε για πρώτη φορά σεξουαλικά στο μέτρο. Αισθάνθηκε σοκαρισμένη ψυχολογικά. Λες και την είχαν χτυπήσει σωματικά. 

Όταν πήγε σπίτι της άρχισε να πλένεται επανειλημμένα στο σημείο που την είχε αγγίξει ο άντρας, αν και συνειδητά φρόντιζε να μην περνά πολύ χρόνο στην τουαλέτα, για να μην καταλάβει η οικογένειά της ότι κάτι δεν πάει καλά. 

Δεν ήταν η πρώτη σεξουαλική παρενόχληση που υπέστη. Της έτυχε ξανά και ξανά, τόσο στο Λύκειο, όσο και στο δρόμο για το σπίτι. Η ίδια λέει πως έβλεπε τον εαυτό της σαν παιδί. Δεν καταλάβαινε. Επίσης οι γονείς της δεν της είχαν μιλήσει ποτέ για κάτι τέτοιο και δεν ήξερε πως να το χειριστεί. Έτσι απλώς έτρεχε να φύγει. 

Ένα από τα περιστατικά ήταν ιδιαίτερα άγριο. Ήταν στα 15 της χρόνια όταν ένας άντρας της επιτέθηκε, αγγίζοντάς την στο τρένο. Όταν το τρένο σταμάτησε εκείνη προσπάθησε να φύγει αλλά αυτός την τράβηξε από το χέρι και της είπε: «Ακολούθησε με». Η Ταμάκα προσπάθησε και πάλι να φύγει. 

Καθημερινό φαινόμενο

Το περιστατικό είδε πολύς κόσμος. Αλλά κανείς δεν την βοήθησε. Η ίδια ένιωσε ντροπή. Κι ότι ήταν συνένοχη. Πλέον είναι 36 ετών και προσπαθεί να μιλήσει για το τεράστιο αυτό ζήτημα. Τις σεξουαλικές επιθέσεις που υφίστανται οι μαθήτριες στη χώρα στα μέσα μαζικής μεταφοράς. 

«Όταν πήγαινα σχολείο κάθε κορίτσι ήταν θύμα», λέει η Ταμάκα. «Δεν νιώθαμε ότι μπορούμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό». Το φαινόμενο δεν έχει πάψει. Τα δυο τελευταία χρόνια όμως κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει καθώς περισσότεροι άνθρωποι έχουν αρχίσει και μιλούν. 

Κονκάρδες στις σχολικές τσάντες

Η Γιαγιόι είναι μία από αυτούς. Κουβαλά μια βαλίτσα με κονκάρδες και τις μοιράζει. Αυτές απεικονίζουν θυμωμένα κορίτσια και μηνύματα όπως «η σεξουαλική παρενόχληση είναι έγκλημα» και «Μην το κάνεις». Τις μοιράζει στις κοπέλες και τις ενθαρρύνει να τις βάζουν στις τσάντες τους. Να κυκλοφορούν περιφανές και να αντιδρούν. 

Ίδρυσε μια οργάνωση για την προστασία των γυναικών από τις σεξουαλικές επιθέσεις το 2015 αφού η κόρη μιας φίλης της έπεσε αρκετές φορές θύμα κακοποίησης στο τρένο.

Το κορίτσι και η μητέρα της έψαξαν πολλές λύσεις και κατέληξαν με τη μικρή να κολλάει στην τσάντα της μια φωτογραφία με έναν αστυνομικό να συλλαμβάνει έναν άντρα και το σύνθημα «Η κακοποίηση είναι έγκλημα. Δεν θα υποκύψω». Δούλεψε. 

Η Γιαγιόι βασίστηκε σε αυτή την ιδέα για να δημιουργήσει την οργάνωσή της και να διαδώσει την ιδέα στις μαθήτριες. Ότι όσο περισσότερες είναι αυτές που αντιστέκονται, τόσο καλύτερα. Τις κονκάρδες που εκείνη άρχισε να πουλάει online, έφτασαν να μοιράζουν ακόμη και αστυνομικά τμήματα.  

Οι κονκάρδες φαίνεται να είχαν αποτέλεσμα. Από τις 70 μαθήτριες ενός Λυκείου στο Τοκίο το 61.4% είπε ότι κανείς δεν τις ενόχλησε από τότε που φόρεσαν τις κονκάρδες. Το 4.3% είπε ότι δεν διαπίστωσε καμία αλλαγή. 

Επίσης η αστυνομία των σιδηροδρόμων άρχισε να κάνει διαλέξεις και συνεδρίες με μαθητές στα σχολεία, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη ενημέρωση για το θέμα αλλά και τα παιδιά να αρχίσουν να αισθάνονται πιο άνετα μιλώντας γι’ αυτό. 

Τα θύματα δεν μιλούν 

Οι γυναίκες που αγωνίζονται για τα δικαιώματα των γυναικών στην Ιαπωνία φωνάζουν ότι κάτι πρέπει να αλλάξει. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η ιαπωνική κοινωνία εσκεμμένα αγνοεί ή δεν γνωρίζει πόσο διαδεδομένο είναι το πρόβλημα και πόσο συχνές είναι οι σεξουαλικές επιθέσεις στα κορίτσια. Μάλιστα δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τον αριθμό των θυμάτων, καθώς παρά πολύ λίγα είναι αυτά που αναφέρουν τα περιστατικά εναντίον τους. 

Ο νόμος

Ένα βασικό πρόβλημα είναι ότι το μη συναινετικό άγγιγμα πάνω από τα ρούχα θεωρείται ένα μικρό έγκλημα και τιμωρείται με ποινή έξι μηνών και πρόστιμο 4.500 δολάρια. Όμως πολλές φορές οι δράστες στα μέσα μεταφοράς προχωρούν πολύ περισσότερο. 

Πρόκειται για υποθέσεις που στην ουσία συνιστούν βιασμό. Αν η αστυνομία εκτιμήσει ότι η υπόθεση συνιστά κάτι περισσότερο από άγγιγμα και περιλαμβάνει διείσδυση με το χέρι τότε αυτές πηγαίνουν με άλλο άρθρο του ποινικού κώδικα και επισύρουν έως και 10 έτη φυλάκισης. Αυτές οι υποθέσεις όμως είναι πολύ λίγες. Κι αυτό γιατί το άρθρο που ορίζει τα του βιασμού έχει εξαιρετικά στενά όρια. Ως βιασμός θεωρείται μόνο ο εξαναγκασμός σε σεξουαλική επαφή. 

Απλή… ενόχληση

Η Ταμάκα εξηγεί ότι στην Ιαπωνία αυτού του είδους η σεξουαλική κακοποίηση υποβιβάζεται από την κοινωνία και θεωρείται απλώς «ενόχληση». Ακόμη και η ίδια συνειδητοποίησε ότι αυτό που είχε βιώσει ήταν σεξουαλική επίθεση όταν πια μεγάλωσε. «Αυτό είναι που με σοκάρει περισσότερο από όλα. Ότι δεν είχα συνειδητοποιήσει, ότι αυτό που βίωνα ήταν σεξουαλική επίθεση». 

Η ιαπωνική κοινωνία, όπως εξηγεί, επικεντρώνεται στο να λέει στις γυναίκες να προσέχουν πως ντύνονται και συμπεριφέρονται όταν κυκλοφορούν μόνες τους με τα μέσα μεταφοράς. «Λένε στις γυναίκες να προστατεύουν τον εαυτό τους, να είναι προσεκτικές, αλλά κανείς δε λέει στους άντρες να μην το κάνουν». 

Η πατριαρχική κοινωνία

Ένα ακόμη ζήτημα που αναφέρουν από την πλευρά τους τα θύματα είναι οι λεγόμενες «ψευδείς κατηγορίες». Η Ταμάκα εξηγεί ότι στην κοινωνία η κυρίαρχη αφήγηση είναι ότι οι άντρες κατηγορούνται αδίκως. 

«Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης κατηγορούν πάντα τα θύματα», λέει από την πλευρά της η φεμινίστρια Χιρόκο Γκότο που υποστηρίζει ότι ο χώρος των ΜΜΕ είναι ανδροκρατούμενος κι έτσι επιβάλλεται η κρατούσα άποψη. 

«Η Ιαπωνική κοινωνία είναι πολύ πατριαρχική», λέει η Γκότο σημειώνοντας ότι «υπάρχει έντονα η πεποίθηση ότι οι άντρες είναι πιο ισχυροί και ανώτεροι από τις γυναίκες».

Η υπόθεση ενός άντρα που αρχικά καταδικάστηκε και κατόπιν αθωώθηκε για υπόθεση σεξουαλικής επίθεσης έγινε ταινία στην Ιαπωνία με τον τίτλο «Απλώς δεν το έκανα». Η Ταμάκα πιστεύει ότι η πλευρά του άντρα υπερτονίστηκε από τα ΜΜΕ αποσπώντας την προσοχή από το ζήτημα της σεξουαλικής βίας και αποθαρρύνοντας τα θύματα να μιλήσουν. 

Ο νόμος

Ένα βασικό πρόβλημα είναι ότι το μη συναινετικό άγγιγμα πάνω από τα ρούχα θεωρείται ένα μικρό έγκλημα και τιμωρείται με ποινή έξι μηνών και πρόστιμο 4.500 δολάρια. Όμως πολλές φορές οι δράστες στα μέσα μεταφοράς προχωρούν πολύ περισσότερο. 

Πρόκειται για υποθέσεις που στην ουσία συνιστούν βιασμό. Αν η αστυνομία εκτιμήσει ότι η υπόθεση συνιστά κάτι περισσότερο από άγγιγμα και περιλαμβάνει διείσδυση με το χέρι τότε αυτές πηγαίνουν με άλλο άρθρο του ποινικού κώδικα και επισύρουν έως και 10 έτη φυλάκισης. Αυτές οι υποθέσεις όμως είναι πολύ λίγες. Κι αυτό γιατί το άρθρο που ορίζει τα του βιασμού έχει εξαιρετικά στενά όρια. Ως βιασμός θεωρείται μόνο ο εξαναγκασμός σε σεξουαλική επαφή. 

Απλή… ενόχληση

Η Ταμάκα εξηγεί ότι στην Ιαπωνία αυτού του είδους η σεξουαλική κακοποίηση υποβιβάζεται από την κοινωνία και θεωρείται απλώς «ενόχληση». Ακόμη και η ίδια συνειδητοποίησε ότι αυτό που είχε βιώσει ήταν σεξουαλική επίθεση όταν πια μεγάλωσε. «Αυτό είναι που με σοκάρει περισσότερο από όλα. Ότι δεν είχα συνειδητοποιήσει, ότι αυτό που βίωνα ήταν σεξουαλική επίθεση». 

Η ιαπωνική κοινωνία, όπως εξηγεί, επικεντρώνεται στο να λέει στις γυναίκες να προσέχουν πως ντύνονται και συμπεριφέρονται όταν κυκλοφορούν μόνες τους με τα μέσα μεταφοράς. «Λένε στις γυναίκες να προστατεύουν τον εαυτό τους, να είναι προσεκτικές, αλλά κανείς δε λέει στους άντρες να μην το κάνουν». 

Η πατριαρχική κοινωνία

Ένα ακόμη ζήτημα που αναφέρουν από την πλευρά τους τα θύματα είναι οι λεγόμενες «ψευδείς κατηγορίες». Η Ταμάκα εξηγεί ότι στην κοινωνία η κυρίαρχη αφήγηση είναι ότι οι άντρες κατηγορούνται αδίκως. 

«Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης κατηγορούν πάντα τα θύματα», λέει από την πλευρά της η φεμινίστρια Χιρόκο Γκότο που υποστηρίζει ότι ο χώρος των ΜΜΕ είναι ανδροκρατούμενος κι έτσι επιβάλλεται η κρατούσα άποψη. 

«Η Ιαπωνική κοινωνία είναι πολύ πατριαρχική», λέει η Γκότο σημειώνοντας ότι «υπάρχει έντονα η πεποίθηση ότι οι άντρες είναι πιο ισχυροί και ανώτεροι από τις γυναίκες».

Η υπόθεση ενός άντρα που αρχικά καταδικάστηκε και κατόπιν αθωώθηκε για υπόθεση σεξουαλικής επίθεσης έγινε ταινία στην Ιαπωνία με τον τίτλο «Απλώς δεν το έκανα». Η Ταμάκα πιστεύει ότι η πλευρά του άντρα υπερτονίστηκε από τα ΜΜΕ αποσπώντας την προσοχή από το ζήτημα της σεξουαλικής βίας και αποθαρρύνοντας τα θύματα να μιλήσουν. 

Από το Al Jazeera