Γιατί οι Τούρκοι της Γερμανίας ψηφίζουν Ερντογάν;

Περίπου 1,4 Τούρκοι της Γερμανίας μπορούν να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση της 16ης Απριλίου. Η ψήφος τους μπορεί να είναι καθοριστική για το τελικό εκλογικό αποτέλεσμα. Τι ψηφίζουν όμως;

Η ψήφος των 1,4 εκατομμυρίων ανθρώπων με τουρκική ή διπλή υπηκοότητα που έχουν το δικαίωμα συμμετοχής στο επικείμενο δημοψήφισμα μπορεί να είναι καθοριστική για την τελική έκβαση, ακόμη κι αν εν τέλει προσέλθει στις κάλπες μόλις το 40% του εκλογικού σώματος, όπως στις βουλευτικές εκλογές του 2015. Διότι από τους ενεργούς ψηφοφόρους, η πλειονότητα στηρίζει παραδοσιακά το συντηρητικό-ισλαμικό στρατόπεδο του Ταγίπ Ερντογάν. Στις τελευταίες εκλογές ήταν το 60% περίπου. Περισσότεροι από ό,τι στην ίδια την Τουρκία.

Πού το αποδίδει αυτό ο πρόεδρος της Τουρκικής Κοινότητας στη Γερμανία Γκιοκάι Σοφούογλου, ο οποίος, παρεμπιπτόντως, συνιστά στους συμπατριώτες του να ψηφίσουν «όχι» στη συνταγματική αναθεώρηση; «Οι Τούρκοι βλέπουν στον Ερντογάν κάποιον που ξαναβρήκε τη χαμένη τιμή του έθνους. Ένας ηγέτης που χτυπά το χέρι στο τραπέζι καιι οποίος λέει πού θα πάνε τα πράγματα. Κάποιος που αντιμετωπίζει όλα αυτά τα συμπλέγματα κατωτερότητας των ανθρώπων. (…) Ο Ερντογάν τους δίνει το συναίσθημα (…) ότι είναι πιο δυνατοί, πιο μεγάλοι, πιο ισχυροί. Δεν μπορείς να το περιγράψεις. (…) Οι ίδιοι δεν μπορούν να εξηγήσουν τι τους αρέσει στον Ερντογάν. Λένε μόνο ότι όταν ο Ερντογάν μιλάει με ξένους ηγέτες δεν σκύβει μπροστά τους, και αυτό είναι που θέλουν».

Περί «γνωστικής δυσαρμονίας»

Πώς όμως είναι δυνατόν πολλοί Τούρκοι της Γερμανίας να αντιδρούν με τόσο οργή τις τελευταίες μέρες με αφορμή την ακύρωση εκ μέρους των γερμανικών αρχών προεκλογικών συγκεντρώσεων του AKP στη Γερμανία, αλλά να μην αντιδρούν στις κατάφωρες παραβιάσεις της ελευθερίας της έκφρασης και του συνέρχεσθαι στην πατρίδα τους; Όταν οι άνθρωποι ζουν σε αντιφάσεις, προσαρμόζοντας ένα μέρος της αλήθειας για να γίνει πιο υποφερτό ένα άλλο κομμάτι της, οι ψυχολόγοι κάνουν λόγο για τη λεγόμενη «γνωστική δυσαρμονία». Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι πολλοί Τούρκοι της Γερμανίας στηρίζουν απόλυτα την πλήρη αποδόμηση των δημοκρατικών θεσμών στην Τουρκία, μολονότι οι ίδιοι απολαμβάνουν πλήρως όλες τις δημοκρατικές ελευθερίας στη δεύτερη πατρίδα τους, τη Γερμανία.

Οι περισσότεροι Τούρκοι μετανάστες ήρθαν στη Γερμανία τις δεκαετίες του 1960 και 1970 ως γκασταρμπάιτερ. Στην πλειοψηφία τους είναι συντηρητικοί, θρήσκοι και κατάγονται από την επαρχία. Οι παραδοσιακοί γκασταρμπάιτερ από την Ανατολία θεωρούνται ένθερμοι οπαδοί του Ερντογάν. Ανάμεσα στους υποστηρικτές του όμως βρίσκονται και πολλοί νέοι άνθρωποι οι οποίοι αισθάνονται ότι δεν μπορεί να τους εκφράσει η γερμανική πολιτική, εξηγεί ο καθηγητής Χάτσι-Χαλίλ Ουσλουτσάν, επικεφαλής του Κέντρου Τουρκικών Σπουδών και Ερευνών για την Ενσωμάτωση στο Πανεπιστήμιο του Ντούισμπουργκ-Έσσεν: «Όλοι οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να είναι μέρος ενός ισχυρού συνόλου. Όταν αυτή η ανάγκη δεν ικανοποιείται στη Γερμανία, (…) τότε οι νέοι κυρίως άνθρωποι αναζητούν κάτι εναλλακτικό. Μπορεί να είναι το ισλάμ ή η Τουρκία. Το AKP υπόσχεται αμφότερα, τρόπον τινά ένα τουρκικό ισλάμ, μια ισχυρή Τουρκία με ένα ισχυρό ισλάμ».

Άγνοια για το τι πραγματικά συμβαίνει

Πολλοί Τούρκοι της Γερμανίας πάντως δεν γνωρίζουν καν τι συμβαίνει στην Τουρκία ενώ οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή της αρχής του κράτους δικαίου εκεί δεν τους αφορούν άμεσα, εξηγεί ο πρόεδρος της Τουρκικής Κοινότητας Σοφούογλου:

«Γνωρίζουν την Τουρκία μόνον από τις διακοπές τους. Γι΄ αυτούς μετρά μόνον ό,τι βλέπουν το καλοκαίρι στο αεροδρόμιο, στις παραλίες, ό,τι δηλαδή βλέπουν και οι τουρίστες. Η ζωή στην Τουρκία όμως είναι διαφορετική από ότι στις διακοπές». Οι περισσότεροι Τούρκοι της Γερμανίας έχουν μια θετική εικόνα για τον Ερντογάν. Τον αντιλαμβάνονται ως εκείνον που έφερε την οικονομική ανάκαμψη και την πολιτική σταθερότητα στην Τουρκία.

Βέρα Κερν / Κώστας Συμεωνίδης

DW