Του David Bressan
Η Μεσόγειος Θάλασσα δεν είναι
μόνο λίκνο πολλών πολιτισμών, αλλά και μια περιοχή επιρρεπής σε σεισμούς.
Βρίσκεται στην ένωση δύο μεγάλων τεκτονικών πλακών: της ευρωπαϊκής πλάκας και
της αφρικανικής πλάκας, καθώς και μερικών μικρών πλακών, συμπεριλαμβανομένης
της αδριατικής πλάκας. Κατά συνέπεια, διάφορα ρήγματα διασχίζουν τη θάλασσα και
τις γειτονικές εκτάσεις στην περιοχή. Πολλά αρχαία μνημεία έχουν καταστραφεί
μερικώς από σεισμούς του παρελθόντος κατά μήκος αυτών των ρηγμάτων και μερικοί
αρχαίοι μύθοι, όπως αυτός του φοβερού Μινώταυρου στο νησί της Κρήτης, μπορεί να
έχουν τις ρίζες τους στην τεκτονική δραστηριότητα. Έρευνες που έγιναν τις
τελευταίες δεκαετίες δείχνουν ότι οι αρχαίοι πολιτισμοί γνώριζαν καλά τη
σεισμική φύση της γης και την ενσωμάτωσαν ενεργά στη θρησκεία τους.
Για σχεδόν 1.200 χρόνια το
Μαντείο των Δελφών, που βρίσκεται στην Κεντρική Ελλάδα, παρείχε συμβουλές στους
πιστούς του θεού Απόλλωνα.
Σύμφωνα με τις περιγραφές του
Έλληνα ιστορικού Πλούταρχου, η Πυθία, η ιέρεια της λατρείας του Απόλλωνα,
καθόταν πάνω από μια ανοιχτή σχισμή μέσα στον ναό. Από τη ρωγμή εισέπνεε
παράξενους καπνούς που την έφερναν σε κατάσταση έκστασης και στη συνέχεια ήταν σε
θέση να προβλέψει το μέλλον. Η γεωλόγος Jelle de Boer και ο αρχαιολόγος John
Hale ανακάλυψαν ότι δύο μεγάλα ρήγματα διασχίζουν το μέρος στο οποίο βρίσκεται
το Μαντείο των Δελφών. Η ρωγμή που περιγράφεται από τον Πλούταρχο, η οποία
αρχικά θεωρήθηκε μύθος, ήταν ένα ενεργό ρήγμα σεισμού. Οι γεωλόγοι εκτιμούν ότι
αέρια, όπως αιθυλένιο, αιθάνιο ή διοξείδιο του άνθρακα, έβγαιναν από το ενεργό
ρήγμα, προκαλώντας τις παραισθήσεις της Πυθίας.
Και άλλες ιστορικές πηγές
υποστηρίζουν αυτήν την ερμηνεία. Σύμφωνα με το μύθο, οι μαγικές ιδιότητες των
Δελφών ανακαλύφθηκαν όταν ένα κοπάδι κατσίκες, βοσκούσαν πάνω από ένα ρήγμα στο
βράχο και είχαν παράξενη συμπεριφορά. Οι βοσκοί περιέγραψαν ότι οι καπνοί τους
"ανάγκαζαν” να κοιμούνται και είχαν προφητικά όνειρα. Επίσης, το όνομα
Πυθία προέρχεται από ένα τοπικό μύθο, που περιγράφει ένα δράκο να κρύβεται μέσα
στο βουνό. Πριν αναγνωριστεί η ύπαρξη αερίων που προέρχονται από τα ρήγματα, οι
αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι τα παράξενα περιστατικά που συνέβαιναν στον τόπο
προκαλούνταν από τη θέληση των θεών. Σύντομα ο τόπος αφιερώθηκε στον Απόλλωνα,
τον θεό της σοφίας και των προφητειών.
Η παρουσία θερμών πηγών
θεωρήθηκε ένας ακόμη καλός οιωνός από τους θεούς. Μέσα από τις τρύπες των
βράχων περνά νερό και οι πηγές συνδέονται συχνά με τα ρήγματα. Το Μαντείο των
Δελφών και άλλες σημαντικές ιερές τοποθεσίες είχαν σαν κοινό χαρακτηριστικό ότι
είχαν θερμές πηγές κοντά.
Οι ναοί στις Μυκήνες, στην
Έφεσο, στην Κνίδο και στην Ιεράπολη βρίσκονται κοντά ή ακόμη και πάνω σε ενεργά
σεισμικά ρήγματα. Οι ναοί της Κνίδου και των Δελφών ξαναχτίστηκαν ακόμα και
μετά την καταστροφή τους από τους σεισμούς. Οι σεισμοί θεωρούνταν απλώς ως
σημάδια της παρουσίας των θεών, ενισχύοντας τη θεϊκή φύση του τόπου που
επέλεγαν οι αρχαίοι.
Μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις
ένας σεισμός έκανε τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν έναν ιερό τόπο. Το Ηραίο της
Περαχώρας, αφιερωμένο στη θεά Ήρα, περιέπεσε σε αχρηστία γύρω στο 300 π.Χ. μετά
από ένα σεισμό που έκλεισε τα ρήγματα και εξαφάνισε τις ιερές πηγές.
Καταδικασμένο στην ίδια μοίρα ήταν και το Μαντείο των Δελφών. Ένας σεισμός το
381 μ.Χ. έκλεισε τις σχισμές γύρω από τα τεκτονικά ρήγματα, και χωρίς αέρια να
βγαίνουν από το έδαφος, η Πυθία δεν ήταν πλέον σε θέση να προσφέρει προφητείες.
Ως εκ τούτου, οι Δελφοί έχασαν γρήγορα οποιαδήποτε σημασία ως ιερή τοποθεσία.
Το άρθρο είναι από συνεργάτη του Forbes και οι απόψεις που
εκφράζονται είναι προσωπικές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου