μονόπραχτο για υπνοβάτες του φώτη μισόπουλου

....σε δυο εικόνες

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ :

Α' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ

Β' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ

ΑΝΖΕΛ

ΤΥΜΠΑΝΙΣΤΗΣ

[ένας χώρος τυχαίος- π.χ. ένα παλιό εργοστάσιο, ένα ίδρυμα για έγκλειστους, ένας χώρος υπό εγκατάλειψη][Λίγο φως][Ανάμεσα στο κοινό κάθεται ο Αντρέ Ζίντ[1*] - αμίλητος]

''...μέχρι που στο τέλος μια λέξη θα μου αρκεί : ''ησυχία'', όπως στα νοσοκομεία ή ''πυρ''// Τάσος Λειβαδίτης

1η ΕΙΚΟΝΑ

A' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : ...την άλλη μέρα δεν πέθανε κανείς και το τέλος της ιστορίας ήταν ρηχό, σαν κάτι ν' αντλούσε από το μέλλον ή εκείνος που προσάραξε καταπίνοντας τη νύχτα γύρω του - έπειτα κατάλαβα,- έκανα λάθος στον παραλήπτη - αυτόν που θα δικαιούται περισσότερα στο όνομα ''Θάνατος'', όπως μια δικαίωση καθώς επιστρέφουν τα τρία ένοχα πρόσωπα, για τα οποία σάς μίλησα άλλη φορά [μικρή παύση] αιώνες, και αιώνες, χωρίς διακοπή[παύση]- χωρίς διακοπή - πώς να περάσει κανείς απ' τη ζωή στη μη ζωή, αφού ένα πρωί επανέρχεται η ομιλία της πρώτης στιγμής και χρειάζεται ένας φόνος ή το κρυμμένο δικαίωμα που επικυρώνει τη μαρτυρία μιας άλλης εποχής

Β' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : ...όταν γινόταν βράδυ ή έβρεχε - ήμουν έτοιμος να υποστώ τις συνέπειες : ''Αργήσατε'', μου λέει, ''ναι'', του λέω, ''αυτή υπήρξε η τελευταία αλήθεια, ένας υπαινιγμός, που μόνο το πέρασμα των χρόνων κάνει να καταλάβεις πώς ήταν το αντίο που έλειπε'' - και μετά όλα γυρίζουν κατά τη σιωπή όπως μια άπιαστη σκόνη ή μια χαμένη αλληλογραφία, ένας έρωτας αφόρητος, ένα παλιό ραδιόφωνο σαν τις νότες που άφησε κάποιος - αφρόντιστες - ταξίδια που δεν ξεκίνησαν ποτέ [παύση]

Α' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : ....ορίστε, καρφώνοντας ένα τριαντάφυλλο στη μια πλευρά του καπέλλου σάς το προσφέρω - δεν ξαναγυρίζω, τα φεγγάρια στην πόλη ήταν πάνω από τέσσερα, τώρα ούτε μισό...

Β' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : ....ποτέ δεν είμασταν ζωντανοί - όλα περιέχουν μια περιττή συγκομιδή αντιθέτως Κυριακή απόγεμα - το κέρδος που τους ξέφευγε ήταν το εγχειρίδιο μιας πολύτιμης αγνωσίας - καμιά εμπιστοσύνη, τίποτε,  - μεγάλοι στίχοι άπνοιας προφέρονται τα βράδια -, είμαι έτοιμος να ξεφύγω, έχω νοιώσει πώς γίνεται η αρίθμηση των τρένων [μικρή παύση]. Με την συγκατάθεση όσων δεν θα επιστρέψουν ποτέ...[παύση]

Α' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : ....όλα είναι εγκαρτέρηση...

Β' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : οι προαγωγοί είναι κρυμμένοι καλά - εγώ, χρειάζομαι τη βιβλοθηκάριο που τη λέγανε Ανζέλ [1*] - κανείς μας δε μιλούσε, η φωνή μου κατέληγε σ' ένα μικρό βηματισμό,- οι λέξεις, ξέρετε, χορεύουν - τα βιβλία θα έρχονται στο σπίτι, ο Προμηθέας ξέρει -το ίδιο και η Ανζέλ [1*] - καληνύχτα.....αγάπησα μια έννοια αφηρημένη. - πώς και γιατί;;- τα πλήκτρα του πιάνου στην άκρη των χεριών τους, - ιδού- επιτήδειοι - αδιάκοπο χειροκρότημα τους αξίζει [χειροκροτεί], θα κάνουν μια μεγάλη υπόκλιση, θα σκαρφαλώσουν -εκεί- στο στήθος του πλήθους, όπως χαριτωμένα τρωκτικά όταν τους δείχνεις ελεύθερο διάδρομο - μια πίστα για υπνοβασίες. Θα έρθουν μαζί μας - θα δεις, ένα τυχαίο επεισόδιο θα μάς σώσει - θ' αλλάξει οριστικά τη ζωή μας...

[ο Προμηθέας και η Ανζέλ, πηδούν πάνω στους θεατές με ακροβατική χάρη - ενθουσιασμός, πανδαιμόνιο. Οι υπνοβάτες σωριάζονται στο πάτωμα - ακίνητοι σε έκσταση-, ενώ βγάζουν επιφωνήματα θαυμασμού και χαράς]

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ : Ζήτω κι από μένα, ζήτω κι από εμάς - Κυρίες και Κύριοι, σάς έφερα τη φωτιά, τι άλλο περιμένατε;;....

ΑΝΖΕΛ : [σα να διακόπτει] ....κι εγώ έφτασα μέχρις εδώ για ν' απαντήσω στις ερωτήσεις που δεν κατάφερε ο Οιδίποδας -, είμαι το άλλο πρόσωπο της Σφίγγας [ζητωκραυγές, επευφημίες] [Λίγο φως] [Ησυχία]

Α' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : ....πιστεύω στην απαραίτητη νύχτα - αυτή την πρόφαση όταν λεηλατεί τις ανεκδήλωτες επιθυμίες

ΑΝΖΕΛ : ....θα σου πω πού θα μπορούσες να κοιμηθείς - είναι για να αποφύγεις τα βλέμματα των υπολοίπων ή να υπερασπίσεις το δικαίωμα στη λιποταξία απ' όλο αυτό που ονομάζουμε φυγή, - υπεκφυγή - υπεκφυγή του Σύμπαντος Κόσμου - όλ' αρχίζουν σαν πρόσχημα ακουστικής εντροπίας [γελάει αινιγματικά]

Α' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : ....αδυνατώ να περιγράψω τον τρόπο που θέλω έναν καιρό ορφανό - μόνο για μένα - ή καθώς εποικίζω την υφήλιο με τα δικά μου σπαράγματα

[παύση] - ανάμεσα στα τόσα δε γεννήθηκα ποτέ, κυρίως για λόγους προσωπικούς ή βιολογικούς - έζησα στο πανόραμα της άλλης ερήμου - αυτής που θα απέφευγα, υπάρχω θωπεύοντας τις υποψίες και τα εγκαταλειμμένα παράθυρα των τελευταίων επιδρομών ή τους φανατικούς χορούς των αστεριών και τις σιωπές καθώς βαρύνουν τ' ανεξερεύνητα σημεία στις όχθες - από παρόρμηση τάχω καλά με άστεγους και διαρρήκτες - δεν ήταν η μοίρα μου αυτή -

Β' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : .....δεν ήταν η μοίρα μας αυτή

Α' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ :....χειμώνες, καλοκαίρια - τα χρόνια που πέρασαν - δε θυμάμαι -, έχω δώσει τ' όνομά μου σ' έναν νεκρό, τελείως άγνωστο - η καλύτερη πράξη της ζωής μου  -, ούτε λουλούδια επιπλέουν, ούτε τριαντάφυλλα - ούτε η άβυσσος - είναι όλα κρυμμένα όπως οι καθρέφτες που καταπίνουν τα είδωλα [μεγάλη παύση]

Β' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : .....γυρίζουμε σπίτι σα να πρόκειται για τη συντέλεια, σημείο μηδέν της βιογραφούμενης μυθοτοκίας, - παλιοί εντολοδόχοι και το αρκετό σκοτάδι πάνω μου - ό,τι άφησαν οι ίδιοι οι θεοί, λογοκριτές και λογοκριμένοι, οι κόκκινες φλέβες που διατρέχουν τα μάτια μου κι από κάτω είσαι σύ - αθεράπευτη- [δείχνοντας προς την Ανζέλ] [μικρή παύση] η συγκατοίκηση με τα φαντάσματα στην επικράτειά μας είναι δύσκολη κι απαιτητική - μες στη διαστροφή γινόμαστε όχι απλά υποφερτοί, περίπου όλβιοι, - μακάριοι. [γελάει] [Σκοτάδι]

2η ΕΙΚΟΝΑ 

[Ζητωκραυγές, επευφημίες][Φως]

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ : .....ζήτω κι από μένα, ζήτω κι από εμάς- Κυρίες και Κύριοι, σάς έφερα τη φωτιά, τι άλλο περιμένατε;;....τα ίδια μου τα χέρια σταυρώθηκαν ανάμεσα στο φεγγάρι και στον τοίχο με την ανάμνηση που ταξίδεψε σαν ξεριζωμένο φυτό γέρνοντας σε τοπία και καγκελόπορτες

ΑΝΖΕΛ : ....αλλά ήταν αργά, οι Επαναστάσεις σβήνουν γρήγορα, επιστρέφουν στα σπίτια τους νωρίς οι ηττημένοι, εκεί, στις εκβολές του ποταμού-θεού με τις γυναίκες που κοιμήθηκαν ή τις άλλες μ' ένα υπερωκεάνειο στα μαλλιά - αρμενίζοντας κατά τη συγνώμη με το βάρος του λάφυρου, - σάς λέω από πριν - δεν έχω καμιά σχέση με την υπόθεση, προσπαθώ μάταια να βρω ποια είμαι [μικρή παύση]

Α' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : ....έπειτα έφταιγε και το χρώμα της γης, γη που γλιστρούσε πάνω σε γη - περνούσαν οι πεθαμένοι αυτοί που είχαν ξενυχτήσει κοντά μας για ένα τσιγάρο κι ένα ποτήρι κρασί, ''σύντροφε'', μου έλεγε ο πιο μικρός, ''εδώ κοιμόταν μια αθυρόστομη που είχε τα στήθια της σαν κουπαστή για να μαντεύουμε το μέλλον'', αλλά εμείς είχαμε μαζευτεί αλλού, - χήρες κι ορφανά, ζητιάνοι που περισσέψαν απ' τον πόλεμο - μαντήλες κεντημένες με παλιές αγκαλιές, καθώς όλοι περίμεναν ένα ξύλο από βαρύ τριαντάφυλλο να τους περάσει απέναντι. Σάς λέω από πριν - δεν έχω καμιά σχέση με την υπόθεση, προσπαθώ μάταια να βρω κι εγώ ποιος είμαι [παύση]

ΑΝΖΕΛ : ....τώρα θα έρθει ο γηραιότερος να ξεφυλλίσει τις νύχτες, τα σκορπισμένα σπίτια, τις τύχες τους - μια κλεψύδρα σαν εγκατάλειψη και σε κατάσταση πολιορκίας, - ο ήλιος θα περάσει απ' την άλλη μεριά μ' όλα τα συγκινητικά του αντίο - εκεί στο βάθος μείναν οι υπόλοιποι όσοι δεν πρόλαβαν το συρμό - ανεκτίμητες συναντήσεις της τελευταίας στιγμής

Α' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : ....εσείς, θα ταξιδέψτε μαζί μας;;

ΑΝΖΕΛ : ....όχι

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ : .....έχω φύγει από καιρό κι επέστρεψα για μια παράλογη οργή που δεν έχει κοπάσει [γελάει] [μικρή παύση]. Είπα ψέμματα, σάς είπα ψέμματα - όπως είναι ψέμματα και ανακρίβειες όταν κανείς επινοεί έναν μύθο για τα Βιβλία των Νεκρών ή τους κρεμασμένους μιας εξέγερσης που σπαταλήθηκαν άδοξα. Θα μείνω κοντά σας, όπως ένα άταφο πτώμα κι ένα ποτήρι μπύρας μαζί [γελάει τρανταχτά] - στην κίνηση της αγοράς [γελάει ξανά] [παύση] - ατμόσφαιρα εξαγνισμού και δικαιοσύνης, σκορπίζοντας χαμόγελα σε ρινόκερους περαστικούς και σε κλουβιά πουλιών που ατενίζουν το μέλλον

[χειροκροτήματα, επευφημίες][ησυχία]

ΑΝΖΕΛ : ....τα παλιά χειρόγραφα - σημαδεμένη τράπουλα - χαιρέκακη υπομονή - προλέγει κάθε σκοπό που φέρνουν οι κρεμασμένες σκιές....

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ : ...γιατί παρέδωσες στους εχθρούς μου τον τρόπο που έβλεπα;; [παύση] Με ποια μποτίλια ταξιδεύουν στο πέλαγος τ' αρχαία παλίμψηστα οι χτύποι του ρολογιού καθώς σημαίνουν τις υποψίες - από κάπου έρχεται κείνη η δυνατή φωνή σαν να κατακρίνω τις μέρες που γύρισα την πλάτη - είμαστε πίσω στην πόλη άνευροι, στα σκοτεινά οδοφράγματα [μεγάλη παύση] κανείς δεν αντέχει ως τα μεσάνυχτα οι μεγάλες σιωπές αργούν να περικυκλώσουν της λησμοσύνη- μ' εξουσιάζει, λοιπόν, η εντύπωση ότι θα κοιμηθώ εύκολα - μπορώ να νοιώθω μη υπαρκτός - το φως κι ο χρόνος καταφέρνουν να χωθούν εκεί που δεν υπάρχουμε, βασιλεύει ένα χρέος σαν τις παλιές μυρωδιές [μικρή παύση]

ΑΝΖΕΛ : Ω, σώμα απρόσμενο στην ύστερη ύλη σου, πλασμένο από κάτι αταξινόμητο, κι η πιο λυπημένη γυναίκα ήταν εκείνη κατά το τέλος της άλλης μέρας όταν ξεσπούσε σε μια πνιχτή ασέληνη αιθρία

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ : ....γιατί δε με ρώτησες;;;

ΑΝΖΕΛ : .....''επειδή ήσουν με τους άλλους'', μου είπε - τα ιδιόχειρα αποτρόπαια λάθη, απλά δεν υπήρχα, ''θα σε δω σύντομα'' ειπώθηκε αφηρημένα καθώς κι οι εραστές από μια απερίγραπτη νύχτα χάνουν σαν τις καμέλιες τα πέταλα μιας εποχής...

ΤΥΜΠΑΝΙΣΤΗΣ : .....επιβιβάζονται σε τρένα που ξαστόχησαν σκόπιμα, ώρα να περάσουν κι αυτές οι ελεγείες - ευγενικές ευθανασίες - έτσι βρήκα τη θέση μου κάτω απ' τ' άστρα, μια πράξη φονική που διαιώνισε το είδος των ανθρώπων - τώρα κοιτάζω προς την νεροποντή, οι σάρκες δεν ανασταίνονται - θα ερμηνεύσω τον τελευταίο τυμπανιστή. Ξημέρωσε.

Β' ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ : ''.....μέχρι που στο τέλος μια λέξη θα μου αρκεί : ''ησυχία'' όπως στα νοσοκομεία ή ''πυρ''. Ή πρηνηδόν.

[Φως. Σκοτάδι. Αυλαία]

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Αντρέ Ζιντ, Ο Προμηθέας ελεύθερος δεσμώτης, Καστανιώτης, 2010, μτφρ. Γεωργία Ζακοπούλου [για τον υπαινιγμό στα πρόσωπα μόνο, -Προμηθέας και Ανζέλ, με άλλους διαλόγους]