Το παραμύθι για το ρόλο των
εκπροσώπων της λεγόμενης "ιδιωτικής πρωτοβουλίας" έχει ξεφτίσει τόσο
πολύ, που ακόμα και οι ίδιοι παραδέχονται με τον πιο αδιάντροπο τρόπο ότι καμιά
απολύτως "πρωτοβουλία" δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς τη σταθερή, συνεχή
και ολόπλευρη στήριξη της εκτελεστικής εξουσίας. Την ίδια στιγμή ο ίδιος ο
κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός - αξιοποιώντας και τους σημερινούς
συσχετισμούς των δυνάμεων - έχει περάσει σε τέτοια επίπεδα, που κυβερνώντες και
ολιγαρχία όχι μόνο δεν κρύβουν τις αναμεταξύ τους συναντήσεις και συναλλαγές,
που μέχρι πρόσφατα κρατούσαν εφτασφράγιστο μυστικό, αλλά τις προβάλλουν κιόλας
σαν θετικό της δράσης τους και της προσφοράς τους στον τόπο.
Το
προχτεσινό περιστατικό είναι χαρακτηριστικό. Σαράντα εννιά μεγαλοεπιχειρηματίες
συναντήθηκαν με δύο κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης, από τον κλαμπ των
"εκσυγχρονιστών" και τα "είπαν σε στενό κύκλο". Οι 49
επιχειρηματίες συναντήθηκαν με τους εκσυγχρονιστές υπουργούς Εξωτερικών Θ.
Πάγκαλο και Ανάπτυξης Β. Παπανδρέου και - κοντά σε όλα τα άλλα που αξίωναν
μέχρι σήμερα - διατύπωσαν και ένα νέο αίτημα: "Επιθετική στάση - όπως οι
ίδιοι ανακοίνωσαν - των ελληνικών διπλωματικών αρχών για υποστήριξη επιχειρηματικών
επιδιώξεων στις διάφορες χώρες". Ζήτησαν δηλαδή από την κυβέρνηση να
μετατρέψει το διπλωματικό σώμα, ακόμα και τους υπουργούς της, σε μεσάζοντες για
να κλείνουν δουλιές σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Απαίτησαν ακόμα
"βελτίωση των τελωνειακών, χρηματοοικονομικών, πιστωτικών,
φορολογικών" ρυθμίσεων που διέπουν τις σχέσεις της χώρας με τις χώρες από
τις οποίες σκοπεύουν να αποσπάσουν νέα υπερκέρδη και "πρόσβαση κάθε
επιχείρησης σε αξιόπιστες πληροφορίες" για "τις διάφορες κρατικές
αρχές"...
Έτσι είναι η... "ιδιωτική πρωτοβουλία". Αχόρταγη και
αδηφάγα. Ετσι θέλει και την κυβερνητική πολιτική. Να είναι πλήρως υποταγμένη
στις επιδιώξεις της. Να υπεραμύνεται της "ελεύθερης οικονομίας" και
της απελευθέρωσης όλων των αγορών, με την προϋπόθεση να υπάρχει συστηματική,
επίμονη και συνεπής παρέμβαση του κράτους σε όλα τα επίπεδα, προκειμένου να
στηρίζονται, να προωθούνται και να διευρύνονται τα συμφέροντα της ολιγαρχίας
και τα αμύθητα υπερκέρδη της.
Ετσι γίνεται κανείς "ευυπόληπτος πολίτης" και
"ιδιωτική πρωτοβουλία". Ασχετα αν η προσφορά στο κοινωνικό σύνολο και
στην παραγωγή είναι μηδέν. Αρκούν κάποιες γνώσεις για τους τρόπους που
ανακαλύπτονται "τρύπες" και "δυνατότητες" και βεβαίως η
"έξωθεν καλή μαρτυρία". Μόλις προκύψει η... "έμπνευση" για
κάποια "επένδυση" και με την προϋπόθεση ότι δε θίγονται καίρια
συμφέροντα εκείνων που ήδη έχουν προλάβει να συγκαταλεχτούν στην "ιδιωτική
πρωτοβουλία", ο δρόμος είναι ανοιχτός. Επιχορηγήσεις από τον κρατικό
κορβανά. Επιδοτήσεις για τη χορήγηση τραπεζικών δανείων. Χρηματοδοτήσεις από
την Ευρωπαϊκή Ενωση. Επιδοτήσεις για τις θέσεις εργασίας, φοροαπαλλαγές και
ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί ανθρώπου νους, όλα στην υπηρεσία αυτών που
ξεκοκαλίζουν από όλες τις πλευρές τον εθνικό πλούτο.
Σαυτούς τους
ρυθμούς χορεύουν και οι διάφορες κυβερνήσεις που έχουμε γνωρίσει μέχρι τώρα και
όλοι χωρίς εξαίρεση οι κυβερνώντες. Συναγωνιζόμενο το ένα κυβερνητικό σχήμα το
κάθε προηγούμενο, πασχίζει με όλες του τις δυνάμεις να διαμορφώσει και να
επιβάλει εκείνους τους όρους αναδιανομής του εθνικού προϊόντος που ταιριάζουν
στα κάθε φορά συμφέροντα της πλουτοκρατίας. Και όταν λόγος γίνεται για
αναδιανομή, καλό είναι να έχουμε υπόψη μας όλο το φάσμα της ασκούμενης
οικονομικής - και όχι μόνο - πολιτικής. Και κύρια να μη γελιόμαστε: Η περιβόητη
"ιδιωτική πρωτοβουλία" θα ήταν περίπου ανύπαρκτη, αν πρώτο μέλημα του
δημοσίου δεν ήταν η εξυπηρέτηση των συμφερόντων της. Αν το καπιταλιστικό
κράτος, με τους πόρους που διαθέτει (δηλαδή με τους φόρους που πληρώνουν κατά
τεκμήριο μισθοσυντήρητοι, συνταξιούχοι και άλλοι εργαζόμενοι), δεν ενίσχυε
παντοιοτρόπως τους εκπροσώπους του μεγάλου κεφαλαίου.
Γιατί το
κεφάλαιο, εκτός από την υπεραξία που ληστεύει από την εργατική τάξη και τους
τους άλλους μισθοσυντήρητους, καταφέρνει να είναι μεγάλο κεφάλαιο, επειδή το
κράτος αναθέτει στους εκλεκτούς του τις κρατικές προμήθειες (φέτος ξεπερνούν τα
600 δισ. δρχ.). Μοιράζει τις χοντρές δουλιές της ΕΕ. Απορροφά μεγάλο μέρος των
προϊόντων τους. Φτιάχνει από κοινού εταιρίες στους αναπτυσσόμενους κλάδους,
προσφέροντας τεράστια υπερκέρδη έναντι... "επιχειρηματικού αέρα".
Τους χαρίζει δημόσιες επιχειρήσεις που έχουν αποτελέσει κολοσσούς στο χώρο
τους. Κλείνει άλλες επιχειρήσεις που ανήκουν στο κράτος επειδή μπορεί να τους
ανταγωνίζονται. Αποφασίζει τη χορήγηση ποικιλώνυμων οικονομικών κινήτρων.
Αποφασίζει διαφόρων ειδών απαλλαγές είτε από φόρους, είτε από εισφορές, είτε
από άλλες υποχρεώσεις. Χαράζει πολιτικές για την ευκολότερη, αποτελεσματικότερη
και φτηνότερη χρηματοδότησή τους από τις τράπεζες. "Σβήνει" χρέη που
έχουν προς τις τράπεζες ή και το δημόσιο. Υποθάλπει και ενισχύει την
απροσδιόριστης έκτασης φοροδιαφυγή και φοροκλοπή. Κάνει τα "στραβά
μάτια" για την τεράστια εισφοροδιαφυγή. Παράλληλα, διαμορφώνει το θεσμικό
πλαίσιο για την οικονομική πολιτική λιτότητας, ενώ σε κάθε περίπτωση, όταν
υπάρχει αίσθηση ότι διακυβεύονται τα συμφέροντά του, επιστρατεύει τους κατασταλτικούς
μηχανισμούς σε βάρος των εργαζομένων.
Είναι τόσο κεφαλαιώδεις, για το μεγάλο κεφάλαιο, οι παραπάνω
τομείς της κυβερνητικής πολιτικής και δράσης, που μόλις κάποιος από αυτούς δεν
εξελίσσεται... φυσιολογικά, προκαλούνται τρικυμίες και αντιπαραθέσεις. Ο
θόρυβος του οποίου γίναμε μάρτυρες πριν από λίγες μέρες και οι
"κόντρες" Β. Παπανδρέου - Σ. Κόκκαλη είναι ενδεικτικές. Αφετηριακό
σημείο της αντιπαράθεσης δεν ήταν άλλο από την καθυστέρηση που σημείωσε φέτος
το μοίρασμα των κρατικών προμηθειών και οι χαμηλοί ρυθμοί εκτέλεσης των
επενδύσεων του ΟΤΕ. Και πώς να μην ενοχλούν τον κάθε εκπρόσωπο μιας μεγάλης
επιχείρησης, όπως είναι η ΙΝΤΡΑΚΟΜ, τέτοιου είδους "καθυστερήσεις",
αφού εκεί ακριβώς ποντάρει για να διατηρεί και να εξαπλώνει την αυτοκρατορία
του; Πώς να μην πιέζουν για όλο και περισσότερα, αφού οι πλέον γνωστοί και
επώνυμοι μεγαλοεπιχειρηματίες - μαζί με εκατοντάδες άλλους - οφείλουν την
πορεία τους και την οικονομική τους εξέλιξη στην ανοιχτή, επίσημη και πλήρη
αμφισβητήσεων διαπλοκή τους με την εκτελεστική εξουσία;
Τέτοια ήταν ουσιαστικά ανέκαθεν η "ιδιωτική
πρωτοβουλία". Οσο περνά όμως ο καιρός και βαθαίνει το σάπισμα του
συστήματος, τόσο αποδεικνύεται πόσο πήλινα είναι τα πόδια τού, εμφανιζόμενου
από τους λογής - λογής απολογητές του, γίγαντα του κεφαλαίου.
Γιώργος ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ
Το κεφάλαιο, εκτός από την υπεραξία που ληστεύει από την
εργατική τάξη και τους άλλους μισθοσυντήρητους, καταφέρνει να είναι μεγάλο
κεφάλαιο επειδή το κράτος αναθέτει στους εκλεκτούς του τις κρατικές προμήθειες,
μοιράζει τις χοντρές δουλιές της ΕΕ, απορροφά μεγάλο μέρος των προϊόντων τους,
φτιάχνει από κοινού εταιρίες στους αναπτυσσόμενους κλάδους, τους χαρίζει
δημόσιες επιχειρήσεις που έχουν αποτελέσει κολοσσούς στο χώρο τους, κλείνει
άλλες κρατικές, επειδή μπορεί να τους ανταγωνίζονται, αποφασίζει τη χορήγηση
ποικιλώνυμων οικονομικών κινήτρων...
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ Σάββατο 12 Ιούλη 1997
