μικρό διήγημα,- για τα ίχνη μιας μικροαστικής
υποχώρησης
.....έζησες ή δεν έζησες ; Κοίτα, κάθεσαι και λες
στον εαυτό σου, κοίτα πώς αρχίζει κι απλώνεται το κρύο σ' όλο τον κόσμο
Φ.Μ.ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ, ΛΕΥΚΕΣ ΝΥΧΤΕΣ [1]
.....κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να διαπράξει τον
τέλειο φόνο, η τύχη ωστόσο μπορεί
VLADIMIR NABOKOV, LOLITA [2]
VLADIMIR NABOKOV, LOLITA [2]
........όσο για μένα έχω το σθένος να περάσω πάντα
κάπου τη νύχτα σαν φονική χειρονομία ανάμεσα σε αμφίβολες ευτυχίες - ενδέχεται
να γίνει πραγματική απειλή, τετελεσμένο, - όπως ακριβώς ξέρουμε,- κόβεται το
νήμα σε κάτι, ακόμα κι αν είναι απολιθωμένο ή λησμονημένο στην απραξία ή στη
λήθη του, θα ζήσουμε εξορισμένοι στο μακρινό τοπίο, - στο σώμα μας -, αγνοώ τι
έχω κληθεί να εκπληρώσω, - η Έσχατη Δύση-η Πρώιμη Ανατολή -, έμαθα πόσο λίγο
αξίζουν οι υποσχέσεις αφού την άλλη στιγμή δεν έχουμε άλλοθι -''κακόμοιρα
πρόσωπα με αίσθημα χαμού'', είπα - και την επόμενη μέρα έπρεπε να τεκμηριωθεί η
αμφιβολία - η τύχη περιέχει τις αντιφάσεις της και η φύση την καθιερωμένη
οκνηρία, - τη νοσταλγία του ανόργανου, - κάποιες ανήλιαγες
μέρες απαγγέλλουμε το ίδιο θέατρο, η γενέθλια ρωγμή χρειάζεται - να
σώσουμε τις πιθανές συνήθειες της εξέγερσης που αλλάζουν - ήμουν μονάχος σε μια
προμελετημένη παραίτηση ''τι ψάχνετε'', μου λέει, ''ακόμα θυμάμαι το χέρι που
κουνιόταν με αντίδωρο τη ματιά μου, - λιγάκι αργότερα - ηπιότερα απ' το
συνηθισμένο modus''- εκείνος αποκοιμιζόταν κανονικά, μια
πλαγιά ή μια κορυφή φαινόταν όπως αλλάζεις μερικές κουβέντες - κάποια πρόσωπα
που στέκουν ακίνητα ή και χλομά, - [γύρω απ' τοναφαλό της απολάμβανα μια
τροπική ευδαιμονία], - τα φθινόπωρα γινόταν εκδικητικά, ένα βράδυ ήρθε ο
Γκολιάντκιν, [3] ''δεν τα μαντεύει κανείς όλα, ακόμα κι αν στέκει ψηλά'', είπε,
μα δεν με αναγνώρισε, ''ψάχνω τον Ένοικο'', έκανε, ''αλλά έχουν τελειώσει οι
λευκές νύχτες [γελούσε] - ίσως δεν έρθει ξανά, θα επιστρέψει στη σκόνη των
προαστίων συνοδεύοντας μια ακόρεστη οικειότητα'' - ''εσείς, ποιος είστε ;'',
συνέχισε, ''είμαι ο Άλλος, αλίμονο αν
μαθαίναμε όσα είχαν συμβεί στο μεταξύ, σύντροφε'', του είπα, ''γι' αυτό μάς
διώχνουν από παντού, μόνο και μόνο για να γνωριστούμε στη διάρκεια του
δείπνου,- τι νομίζετε ; - η τύχη, ωστόσο, μπορεί να κάνει το τέλειο έγκλημα
όποτε νοιώσει κανείς πως πρέπει να ξυπνήσει αβίαστα στον επόμενο λήθαργο''
.......''έζησες ή δεν έζησες ;'' - όπως η
επιβεβαίωση στο τέλος της διαδρομής έχοντας γίνει ασυνείδητα σιωπηλοί ή καθώς
ψάχνεις μια λεπτομέρεια απεγνωσμένα στη νέα σελήνη -/ ΦΙΟΝΤΟΡ ΜΙΧΑΗΛΟΒΙΤΣ :
......τα τραμ εδώ στην άκρη της πόλης - σταματημένα όπως ένας πολύτιμος στίχος
που τον σηκώνει ο θάνατος ή οι φόβοι που αναπαύονται σε σκιερά δωμάτια
μεταλλαγμένοι και απρόφερτοι - παρακαλώ, σημειώστε το -/ ''Κι ύστερα ήταν
φανερό, - κοιτάξτε, όλα αυτά είναι στημένα επειδή πρέπει κάποιος να γλυτώσει
όταν χτυπάνε την πόρτα διακριτικά - να το θυμάστε ;'' είπε ο Γκολιάντκιν, ''να
ξέρετε πως το μυστήριο βρίσκει πάντα τρόπους να ταξιδεύει κι όταν έσβησα την
λάμπα περίμενα την Αποκάλυψη'', απάντησα - ''αλλά μπορείτε να μου πείτε
πού βρίσκεται η γέφυρα Ισμαηλόφσκι, είμαι καινούριος γι' αυτό κρύβω συχνά λίγη
βροχή κάτω απ' το σακάκι επικοινωνώντας
με το αόρατο'' - μιλούσαμε μέρες
ίσως μήνες όλοι μάς εγκατέλειψαν, η μητέρα έπασχε από ένα νόσημα ανίατο -
έδιωχνε τους νοικάρηδες γιατί ήθελε να καταλάβει ολόκληρο το διαμέρισμα και το
σούρουπο είχε πυρετό - κόκκινη σαν αβύθιστη νεότητα και μια μέρα της
εξομολογήθηκα,- ''μητέρα'', της λέω, ''ανήκω στους νεοφερμένους, - οι
επαναστάτες έχουν ρόλο μόνο για ένα δευτερόλεπτο'' και βιάστηκε να μου θυμίσει
πώς έζησε με το δάχτυλο σφραγίζοντας τις σιωπές, τους ξηλωμένους φράχτες ή τη
βαλσαμωμένη ομπρέλα κι ο σύντροφος Γκολιάντκιν είχε διαδώσει ότι θα με σκότωνε γιατί
ήμουν ο Άλλος - και οι Άλλοι έχουν την ίδια τύχη ως γνωστόν στα παγωμένα
νερά της Φοντάνκα, ''διαβολόσπερμα'' ούρλιαζε, - ευτυχώς ο αέρας ήταν ανάποδα
σκεπάζοντας τη φωνή όπως οι κρεμασμένοι τις εξώθυρες κι έτσι, εμπιστεύτηκα ο
άχαρος το άτυχο κορμί μου σ' εκείνον τον κουρέα, - παλιό καταδότη, - όταν με
σκότωσε δεν σκέπασε καν τον καθρέφτη με σέβας ή εξιλέωση, - ερχότανε ξοπίσω μου
- απ' την αντίπερα, βέβαια, μεριά της ζωής, αφού πάντα χάνονται τα ίχνη -
συνήθως στα μοναχικά απογεύματα
.........όμως αυτή η ιστορία ήταν στ' αλήθεια
δυσνόητη, γιατί ο Γκολιάντκιν με μίσησε και μ' ερωτεύτηκε παράφορα - ''είμαι ο
σωσίας σου'', μου λέει, ''είμαστε σιαμαίοι, το εννοώ όπως ακριβώς γνωρίζω πως
το κατανοείς, σύντροφε'', πρόσθεσε - οι υπόλοιποι που τον άκουσαν έγνεψαν
καταφατικά το κεφάλι, - τόσοι όσες και οι λευκές νύχτες χωρίς ερωμένες,-
άχρηστες - επίπεδες - βράδια που παίζαμε σκόπιμα με τράπουλες σημαδεμένες,
τραυματίες που γύριζαν απ' το μέτωπο γράφοντας μια διάψευση στον
τοίχο για να ευλογηθούν οι απώλειες - υπήρχε μια δικαιολογημένη δυσπιστία - το
σπίτι όμως ευωδίαζε όμορφα αποθαρρύνοντας το φάντασμα του υπογείου ''κι αφού
μιλήσατε με τον επαίτη στον κήπο'', είπε ο Φιόντορ Μιχαήλοβιτς, ''είναι σαν να
απόκτησαν ξεχωριστή αξία οι φανοστάτες'' ή πάλι το κενό ενός δρόμου που έσερναν
τα τελευταία βλέμματα μιας ειρηνικής περισυλλογής οι εγκαταλελειμμένες εταίρες
της αρχαιότητας υπογράφοντας το ανείπωτο - ένας πελώριος κόπος που καταβάλλει
κάποιος, ''υποτίμησες την ομίχλη, τη φυσική μου γλυκύτητα'' - επέμενε η
Νάστενκα - ''εμφανίστηκε με την λαγνεία που έχουν οι αποχωρισμοί, χωρίς
εκθαμβωτικές λέξεις και συγκαλυμμένη συγκατάβαση, ''ξέρω πόσο συνεσταλμένος
είστε, υπήρξατε ο Ένοικος - κάποτε θα έχετε μιαν άλλη τύχη - τα ωραιότερα
συμβαίνουν πίσω από μια κουρτίνα μπροστά στο παράθυρο που σταματάει τον ήχο,
καθώς αποφασίζουμε την αναχώρηση - μου ήταν αδιάφορο να γνωρίσω καλύτερα τον
εαυτό μου'', έκανε, γύρισε την πλάτη, φορούσε ένα βαρύ παλτό με αρκετή
ανακούφιση για την εποχή, το καπέλο ήταν κάτι ολωσδιόλου ασυνήθιστο - θυμήθηκα
κάθε ταπεινωτική παράκληση, - έκανε μια περίεργη κίνηση σα να ζητούσε κάτι
επείγον - αυτό τελείωνε εδώ, είχε έρθει ο ξένος - μπορεί κι εγώ στη θέση του -
κάθε δέκα βήματα σταματούσα, ''μια μέρα θα ξαναβρεθούμε εμείς όλοι''
ισχυρίστηκε ο Γκολιάντκιν, ο σιαμαίος αδερφός μου, -''κάθεσαι και λες στον
εαυτό σου, κοίτα πώς αρχίζει κι απλώνεται το κρύο σ' όλο τον κόσμο
TΕΛΟΣ
ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] μτφρ. Αναστασία Τρουλάκη, Εμπειρία Εκδοτική,
2016
[2] μτφρ. Αύγουστος Κορτώ, τομίδιο 24 για την εφημ.
ΤΟ ΒΗΜΑ, αχρονολόγητο
[3] Φ.Μ.ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ, Ο ΣΩΣΙΑΣ, μτφρ. Α. Ταμπουράς
- Ε. Μίγδου, Το Ποντίκι, 2007 [Ιακώβ Πέτροβιτς Γκολιάντκιν - κυβερνητικός υπάλληλος,-
το βασικότερο πρόσωπο στο έργο ''O σωσίας'']
[trailer]*, - [η επιλογή των εικόνων και των
μουσικών στιγμών έγινε από τον Σταύρο - Μάριο Μισόπουλο]