Το τουρκικό υπουργείο Οικονομικών σκοπεύει να μεταφέρει 6,6 δισ. δολάρια από τα ταμεία της κεντρικής τράπεζας στα δικά του, ώστε να καλύψει το μεγαλύτερο από το αναμενόμενο δημοσιονομικό έλλειμμα, σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του Reuters. Πρόκειται για εξέλιξη που αφενός αναδεικνύει πως υπάρχει πρόβλημα με τον προϋπολογισμό και παράλληλα υπονομεύει την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας. Παράλληλα, η Αγκυρα πιέζει τις εμπορικές τράπεζες να αποδεχθούν σχέδιο αναδιάρθρωσης «κόκκινων» δανείων ύψους 13 δισ. δολαρίων που έχει συσσωρεύσει ο ενεργειακός τομέας.
Το τουρκικό υπουργείο Οικονομικών επεξεργάζεται νομοσχέδιο που θα έρθει σύντομα στην τουρκική Εθνοσυνέλευση και θα ρυθμίζει τη μεταφορά στα κρατικά ταμεία των αποθεματικών της κεντρικής τράπεζας. Τα «νόμιμα αποθεματικά» στα οποία θέλει να αποκτήσει πρόσβαση η Αγκυρα δεν θα πρέπει να συγχέονται με τα συναλλαγματικά διαθέσιμα. Πρόκειται για πόρους που προέρχονται από τα κέρδη της κεντρικής τράπεζας τους οποίους πρέπει να τοποθετεί σε ειδικό λογαριασμό και να τους χρησιμοποιεί σε περίπτωση ανάγκης. «Δεν θυμάμαι άλλη περίπτωση όπου έχουν χρησιμοποιηθεί ξανά (από την κυβέρνηση) τα νόμιμα αποθεματικά. Η μέθοδος προτάθηκε ώστε να περιοριστεί περαιτέρω επιδείνωση του προϋπολογισμού», αναφέρει πηγή του Reuters.
Η τουρκική λίρα υποχωρούσε χθες μέχρι και κατά 2,1% έναντι του δολαρίου, με την ισοτιμία να κυμαίνεται γύρω από τις 6,1 λίρες ανά δολάριο. Τρεις πηγές δηλώνουν στο Reuters πως τα νόμιμα αποθεματικά της τουρκικής κεντρικής τράπεζας ανέρχονται στα 6,6 δισ. δολάρια (40 δισ. τουρκικές λίρες). Εφόσον εφαρμοστεί, αυτή η «λύση» αποτελεί το τελευταίο παράδειγμα άσκησης ανορθόδοξης οικονομικής πολιτικής από τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, επιλογή που έχει υπονομεύσει σημαντικά την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών στην τουρκική οικονομία και στα τουρκικά περιουσιακά στοιχεία. Πρόκειται για τη δεύτερη περίπτωση μετά τον Ιανουάριο που η Αγκυρα χρησιμοποιεί πόρους της κεντρικής τράπεζας ώστε να ενισχύσει τον κρατικό προϋπολογισμό. Τον Ιανουάριο η κεντρική τράπεζα είχε μεταφέρει στο υπουργείο Οικονομικών τρεις μήνες νωρίτερα από το προβλεπόμενο κέρδη ύψους 6 δισ. δολαρίων (37 δισ. τουρκικές λίρες). Παρά την ενίσχυση του Ιανουαρίου, το δημοσιονομικό έλλειμμα της Τουρκίας είχε ανέλθει στα τέλη του πρώτου τριμήνου στα 36,2 δισ. λίρες (5,9 δισ. δολάρια), σύμφωνα με στοιχεία του τουρκικού λογιστηρίου του κράτους και του υπουργείου Οικονομικών. Το δημοσιονομικό έλλειμμα προβλέπεται να ανέλθει στα τέλη του 2019 στα 13,2 δισ. δολάρια (80,6 δισ. τουρκικές λίρες) σύμφωνα με την τουρκική κυβέρνηση, εκτίμηση που θεωρείται από αρκετούς αναλυτές υπερβολικά αισιόδοξη.
Οι αυξημένες κρατικές δαπάνες λόγω εκλογών και η μείωση της φορολογίας έχουν αρνητική επίπτωση στο δημοσιονομικό έλλειμμα της Τουρκίας, ενώ η χθεσινή εξέλιξη στέλνει το μήνυμα πως «τα πράγματα είναι χειρότερα από το προβλεπόμενο και πως η δημοσιονομική λιτότητα που υποτίθεται πως θα εφαρμοζόταν μετά τις τοπικές εκλογές αναβάλλεται πιθανότατα για μετά τις τοπικές εκλογές της 23ης Ιουνίου», λέει ο Τίμοθι Ας, επικεφαλής αναλυτής αναδυόμενων αγορών στην Blue Bay Asset Management. Στις αρχές του μήνα η Fitch είχε επαναβεβαιώσει την πιστοληπτική αξιολόγηση της Τουρκίας στην κερδοσκοπική βαθμίδα (junk) με αρνητικές προοπτικές.
Πίεση και στις εμπορικές τράπεζες
Η Αγκυρα πιέζει επίσης τις εμπορικές τράπεζες να αποδεχθούν σχέδιο αναδιάρθρωσης κόκκινων δανείων ύψους 13 δισ. δολαρίων, που έχει συσσωρεύσει ο ενεργειακός τομέας. Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του Reuters, η τουρκική κυβέρνηση ετοιμάζει νομοσχέδιο που θα προστατεύει τις τράπεζες από μεγάλες ζημίες που ενδεχομένως θα προκύψουν από την πώληση κόκκινων δανείων του ενεργειακού τομέα, αν και βρίσκει αντίθετες τις περισσότερες τράπεζες. «Μόλις δύο τράπεζες προχωρούν με τη διαδικασία, ενώ άλλες θεωρούν πως υπάρχουν σημαντικά αρνητικά στοιχεία (στην πρόταση) και θέλουν να μην πάρουν μέρος», λέει πηγή στο Reuters. Το σχέδιο της Αγκυρας είναι να τιτλοποιήσει τα κόκκινα δάνεια τουρκικών ενεργειακών εταιρειών και να τα πουλήσει σε ξένους επενδυτές. Οι τουρκικές τράπεζες ζητούν δικλίδες ασφαλείας και αύξηση των τιμών της ενέργειας, ώστε να βελτιωθεί η κερδοφορία του κλάδου και οι πιθανότητες αποπληρωμής των δανείων τους. Μεγάλοι ξένοι επενδυτές όπως οι Cerberus Capital Management και KKR έχουν ήδη στείλει στελέχη στην Τουρκία ελπίζοντας να αγοράσουν σε πολύ φθηνή τιμή τουρκικά κόκκινα δάνεια. Ωστόσο, όπως φάνηκε σε συνάντηση που έγινε στην Κωνσταντινούπολη προσφάτως με συμμετοχή εκπροσώπων επενδυτών όπως οι Goldman Sachs, Deutsche Bank, Bain και Cerberus, οι τουρκικές τράπεζες δεν βιάζονται να πουλήσουν τα κόκκινα δάνειά τους. Περιμένουν να διαπιστώσουν πώς θα χρηματοδοτηθεί η πώληση των δανείων και τι νομικές εγγυήσεις θα δοθούν.