Ο εκλογικός νόμος φέρνει πιο κοντά διπλές κάλπες το φθινόπωρο;

Τη Δευτέρα εισάγεται στην κοινοβουλευτική επιτροπή ο νέος εκλογικός νόμος που παρουσιάστηκε την Παρασκευή.

Κατά πάσα πιθανότητα, θα ψηφιστεί στην Ολομέλεια στις 22 Ιανουαρίου. Αμέσως μετά ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα μεταβεί στο Νταβός για το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.

Μετά το Νταβός, όλα δείχνουν ότι θα σημάνει η λήξη του... σίριαλ για τον νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας –το οποίο έχει ήδη αρχίσει να κουράζει.

Τα χαρακτηριστικά

Ο νέος εκλογικός νόμος προβλέπει κλιμακωτό μπόνους για το πρώτο κόμμα, με βάση το 25%. Αν ο πρώτος πάρει 25% παίρνει +20 έδρες από αυτές που αναλογούν. Από εκεί και πάνω, λαμβάνει 1 έδρα δώρο για κάθε 0,5% που παίρνει. Στο 40% θα πάρει 50 έδρες μπόνους.

Με αυτές τις προβλέψεις, η αυτοδυναμία λογικά «κλειδώνει» γύρω στο 37%.

Τα πολιτικά μηνύματα

Ο νέος εκλογικός νόμος προκρίνει πάλι τη λεγόμενη «κυβερνηστιμότητα» σε βάρος της αναλογικότητας. Οριακά μόνο είναι πιο αναλογικός από τον υφιστάμενο εκλογικό νόμο. Τα πολιτικά συμπεράσματα είναι προφανή. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης:

• δεν πιστεύει στις πολυκομματικές κυβερνήσεις,
• δεν θεωρεί ότι θα χάσει τις επόμενες εκλογές,
• δεν «βλέπει» σε αυτή τη φάση μια στρατηγική συμπόρευση επί ίσοις όροις με το ΚΙΝΑΛ.

Το τελευταίο συμπέρασμα είναι ίσως το πιο ενδιαφέρον. Την ίδια ώρα που ο πρωθυπουργός επιμένει στο άνοιγμα στο Κέντρο σε πείσμα της δεξιάς πτέρυγας της ΝΔ, δεν φαίνεται να «επενδύει» πολιτική σε μια επανάληψη του μοντέλου Σαμαρά-Βενιζέλου. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν ικανοποίησε καμία από τις απαιτήσεις της κ. Γεννηματά για την κλιμάκωση και το πλαφόν του μπόνους. Ο νέος εκλογικός νόμος εκφράζει έναν πρωθυπουργό που πιστεύει στην αυτοδυναμία και εκτιμά ότι θα την κερδίσει στις επόμενες κάλπες.

Οι διπλές εκλογές

Ωστόσο, οι επόμενες εκλογές οι οποίες κατά το σύνταγμα πρέπει να γίνουν αφού συμπληρωθεί ένας χρόνος από την 7η Ιουλίου 2019, θα διεξαχθούν με απλή αναλογική. Ο νόμος που ψηφιστεί τώρα, θα μπορούσε να ισχύσει για τις επόμενες εκλογές μόνο αν λάμβανε 200 ψήφους, κάτι που πλέον αποκλείεται.

Το ερώτημα είναι λοιπόν αν ο πρωθυπουργός επιλέξει να επισπεύσει τις εκλογές ούτω ώστε να «κάψει» την απλή αναλογική. Αυτό σημάνει πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο, διαπίστωση αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης και αμέσως μετά νέες εκλογές με το σύστημα ενισχυμένης αναλογικής που έρχεται προς ψήφιση στη Βουλή. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο πρωθυπουργός διασφαλίζει μια νέα απρόσκοπτη τετραετία, τώρα που είναι ακόμα ισχυρός πολιτικά.

Ο εκλογικός νόμος που κατατέθηκε παραπέμπει σαφώς σε αυτό το σενάριο, υπό την έννοια ότι καθιστά σχετικά εύκολη την αυτοδυναμία. Αν κρίνουμε από (πρόσφατο και απώτερο) παρελθόν του πολιτικού συστήματος, το εκάστοτε κυβερνών κόμμα φέρνει τον εκλογικό νόμο στα μέτρα των σκοπιμοτήτων του.

Σύμφωνα με όσα έχουμε συνηθίσει, δύσκολα ευνοείς τόσο πολύ τον πρώτο αν δεν είσαι σίγουρος ότι θα είσαι εσύ αυτός. Και δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για το πώς θα είναι η κατάσταση σε 3,5 χρόνια.

Ωστόσο, παραμένουν ισχυρά δύο αντεπιχειρήματα για τις διπλές κάλπες το φθινόπωρο:

• Πρώτον, οι πρόωρες εκλογές δεν «περνάνε» καθόλου στην κοινωνία που απορρίπτει τις περιττές αναστατώσεις –πόσο μάλλον από μια τόσο νέα κυβέρνηση.
• Δεύτερον, ο πρωθυπουργός μοιάζει αυτή τη στιγμή απολύτως βέβαιος ότι με το κυβερνητικό έργο του θα διασφαλίσει πανηγυρικά νέα τετραετία, ανεξάρτητα από το πότε θα στηθούν οι κάλπες.

Κατά συνέπεια, οι διπλές εκλογές έχουν έρθει πιο κοντά μετά τον νέο εκλογικό νόμο, αλλά κανείς δεν μπορεί να είναι ακόμα σίγουρος ότι όντως θα στηθούν.