Αυτό που έρχεται πίσω... από την Deutsche Bank

Δικαιολογημένα όταν ο τραπεζικός γίγαντας της Ευρωζώνης χάνει σε αξία το 90% της τιμής της μετοχής του (από 100 ευρώ σε 10,6) τότε όχι μόνο η Γερμανία, αλλά ολόκληρη η Ευρωζώνη αρχίζει να τρέμει. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν η καγκελάριος της Γερμανίας κ. Μέρκελ δεσμεύεται δημόσια ότι δεν πρόκειται το κράτος να τρέξει να την σώσει (bail out).

Ταυτόχρονα όμως πίσω από τον τεράστιο όγκο της Deutshe Bank φαίνεται να κρύβεται κάτι πολύ πιο μεγάλο. Στο τελευταίο τριμηνιαίο δελτίο της η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) (σελ. 15 του BIS Quarterly Review, Σεπτέμβριος 2016), η μοναδική διεθνής και θεσμικά αρμόδια τραπεζική αρχή που είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο που ξέσπασε το 2008, παρουσιάζει μία σειρά διαγραμμάτων με τα οποία ένας ποιοτικά διαφορετικός κίνδυνος αρχίζει να αναδύεται.

Οι αναλυτές της BIS επισημαίνουν ότι οι ευρωπαϊκές και κατά δεύτερο λόγο οι ιαπωνικές τράπεζες διολισθαίνουν σε ένα "βάλτο” από τον οποίο δεν φαίνονται ικανές να ξεφύγουν: Τα χαμηλά έως μηδενικά επιτόκια και η χαμηλή έως μηδενική ανάπτυξη της οικονομίας.

Ο συνδυασμός αυτός των δύο παραγόντων, κατά την BIS, έχει σφίξει σαν τανάλια την ύπαρξη των τραπεζών, ασκώντας ασφυκτική πίεση στην δυνατότητά τους να παράγουν κέρδη που να μπορούν στο παρόν αλλά και στο μέλλον – εφόσον οι συνθήκες δεν αλλάξουν – να απορροφήσουν τις πιέσεις που δέχεται το RοΕ τους, δηλαδή η επιστροφή κεφαλαίου ανα μετοχή.

Εν ολίγοις αυτό που είχε επισημανθεί πριν από το καλοκαίρι από άλλους τραπεζικούς αναλυτές, ότι δηλαδή η απόδοση των κεφαλαίων στο τραπεζικό σύστημα είναι μικρότερη κατά αρκετές μονάδες βάσης (bp) από το κόστος αυτών των κεφαλαίων, επιβεβαιώνεται από την BIS και επισημαίνεται σαν βασικός κίνδυνος στα θεμέλια του τραπεζικού συστήματος.

Γίνεται κατά συνέπεια αντιληπτό ότι περιπτώσεις όπως αυτή της Deutshe Bank η οποία έχει επεκτείνει τη μόχλευση των κεφαλαίων της εκατοντάδες φορές πάνω από κάθε επιτρεπτό όριο, αν σκεφτεί κανείς τα δεκάδες τρισ. ευρώ παραγώγων στα οποία είναι ανοικτή, σε αυτές τις συνθήκες μετατρέπονται σε ωρολογιακές βόμβες στα θεμέλια του συστήματος.

Και δεν είναι μόνο η Deutshe Bank, είναι το μεγαλύτερο μέρος του ευρωπαϊκού συστήματος, το οποίο μετά τη διακοπή των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης της Fed έχει στρέψει τις προσδοκίες αναχρηματοδότησής του στην ΕΚΤ και στα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης που έχει δρομολογήσει για να καλύψουν τις μαύρες τρύπες των "ανοιγμάτων” που μόνο ενα μέρος τους είναι τα "κόκκινα δάνεια” της Ιταλίας, της Ελλάδας και των άλλων χωρών της Ευρωζώνης (περίπου ένα τρισ. ευρώ συνολικά).

Το "φυτίλι” αυτής της εκρηκτικής κατάστασης είναι το περιβάλλον των μηδενικών ή αρνητικών επιτοκίων, που έχουν δρομολογήσει οι κεντρικοί τραπεζίτες σαν ύστατο εργαλείο διασφάλισης της αναχρηματοδότησης αυτών των "ανοιγμάτων”.

Αλλά σαν τέτοιο αυτό το "φυτίλι” λειτουργεί ως "κόφτης” στη βασική δυνατότητα επέκτασης του κεφαλαίου μέσα από την φυσιολογική διαδρομή του, δηλαδή αυτή της θετικής διαφοράς ανάμεσα στις αποδόσεις και στο κόστος του.