Το
ιταλικό περιοδικό «L’Espresso» δημοσιεύει μια νέα διεθνή δημοσιογραφική έρευνα
για την Αφρική, βασισμένη στα Panama Papers και αποκαλύπτει την ύπαρξη 1.400
ανωνύμων εταιριών που έχουν ως μοναδικό τους στόχο την καταλήστευση των φυσικών
πόρων της μαύρης ηπείρου. Ενώ οι πληθυσμοί της Αφρικής ζουν μέσα στην ακραία
φτώχεια, η διαφθορά, τα πραξικοπήματα, οι πόλεμοι και το ξέπλυμα μαύρου
χρήματος καλά κρατούν.
Στην έρευνα PanamAfrica συμμετείχαν πάνω από σαράντα
δημοσιογράφοι ευρωπαϊκών και αφρικανικών εφημερίδων, που ανήκουν σε είκοσι
διαφορετικές χώρες.
Τρεις
μήνες μετά από τις αποκαλύψεις των Panama Papers,
η διεθνής κοινοπραξία δημοσιογράφων Icij(International Consortium of Investigative Journalists)
μέσα από την ανάλυση των εγγράφων του αρχείου του δικηγορικού γραφείου Mossack Fonseca,
που έχει τη βάση του στον Παναμά και ειδικεύεται στη δημιουργία ανώνυμων
εταιριών για χιλιάδες πελάτες σε όλο τον κόσμο, φέρνει στο φως τις μυστικές
επιχειρήσεις πολιτικών, στρατιωτικών, κρατικών μάνατζερ και επιχειρηματιών που
μοιράζονται τους τεράστιους φυσικούς πόρους της Αφρικής.
Το
γραφείο Mossack Fonseca έχει
δουλέψει για τρεις νιγηριανούς πρώην υπουργούς πετρελαίου, που χρησιμοποίησαν
τις offshore για
να αγοράσουν σκάφη και επαύλεις στο Λονδίνο. Σύμφωνα με τηνOxfam, το 12% του ΑΕΠ της
Νιγηρίας χάνεται σε παράνομες χρηματοοικονομικές συναλλαγές.
Οι
εταιρίες αυτές επιτρέπουν στους
ιδιοκτήτες να εκμεταλλεύονται τις πρώτες ύλες και τους φυσικούς πόρους 44 από
τις 54 αφρικανικές χώρες. Διαμέσου των offshore,
τα κέρδη από την εκμετάλλευση κυρίως του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, των
διαμαντιών και άλλων πολύτιμων λίθων και μετάλλων αφαιρούνται από τους τοπικούς
πληθυσμούς και οδηγούνται σε μακρινούς φορολογικούς παραδείσους, όπως οι
Βρετανικές Παρθένες Νήσοι, οι Σεϊχέλες ή το Ντουμπάι.
Μια
εταιρία, σύμφωνα με τους ειδικούς που διεξάγουν τις σχετικές έρευνες, η Minkle Consultants SA,
είναι «ένα σταυροδρόμι παράνομων οικονομικών ροών». Μια άλλη από αυτές τις
εταιρίες που έχουν καταχωρηθεί από τη Mossack Fonseca,
κατέθεσε γύρω στα 15 εκατομμύρια δολάρια σε συνεταίρους και μέλη της
οικογένειας του αλγερινού πρώην υπουργού Ενέργειας.
Τα
πρώτα αποτελέσματα της έρευνας αποκαλύπτουν τις μυστικές offshore που πήραν άδειες από διεφθαρμένους
υπουργούς για να εκμεταλλευτούν τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου
στην Αλγερία ή τα μεταλλεία της Δημοκρατίας του Κονγκό, την ιστορία των
ματωμένων διαμαντιών της Σιέρα Λεόνε και τα οικονομικά παρασκήνια των μεγάλων
σαφάρι. Οι τουρίστες επισκέπτονται τη σαβάνα και πιστεύουν ότι αφήνουν χρήματα
στον τοπικό πληθυσμό, ενώ στην πραγματικότητα τα κέρδη μεταφέρονται στο
εξωτερικό σε θησαυροφυλάκια ανώνυμων εταιριών.
Στα
αρχεία του γραφείου Mossack Fonseca εμφανίζονται
διάφορες εταιρίες-βιτρίνα, που κατηγορούνται για περιβαλλοντικές καταστροφές
και φοροδιαφυγή. Σχεδόν όλα τα κόστη των εξορυκτικών δραστηριοτήτων είναι σε
βάρος των τοπικών κοινοτήτων, ενώ τα οφέλη πηγαίνουν σε μια μικρή ομάδα
επιχειρηματιών.
Τα
ματωμένα διαμάντια
Στην
πόλη Κοΐντου (100.000 πληθυσμός), στη Σιέρα Λεόνε, μια-δύο φορές την εβδομάδα,
οι κάτοικοι μαζεύουν τα λιγοστά υπάρχοντά τους και καταφεύγουν στο λόφο, γιατί
γίνεται έκρηξη σε ορυχείο διαμαντιών.
Τα σπίτια εμφανίζουν ρωγμές, πέτρες και σκόνη τινάζονται
στον αέρα. Οι οικογένειες που ζουν κοντά στα ορυχεία πρέπει να επιβιώσουν μέσα
στην εξαθλίωση και την καταστροφή του περιβάλλοντος, ενώ δισεκατομμύρια δολάρια
πετάνε προς τους φορολογικούς παραδείσους.
Το
ορυχείο διαμαντιών της Κοΐντου ανήκει στην Koidu Limited,
μια offshore που ιδρύθηκε το 2003, για 750 δολάρια,
στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους από το γραφείο Mossack Fonseca.
Όμως από τα έγγραφα προκύπτει ότι η Koidu Limited ανήκει στην Octea Mining Limited,
που έχει στην ιδιοκτησία της μια σειρά από offshore των Βρετανικών Παρθένων Νήσων, που
ελέγχονται από τον ισραηλινό δισεκατομμυριούχο Μπεν Στάινμετς και από την
οικογένειά του.
Η Koidu Limited είναι μια από τις πιο γνωστές
μεταλλευτικές επιχειρήσεις στη Δυτική Αφρική, γνωστή και για τις διαμαρτυρίες
των εργαζομένων για τις συνθήκες δουλειάς και για την καταστροφή του
περιβάλλοντος. Το 2007, κατά τη διάρκεια αυτών των διαμαρτυριών, η αστυνομία
σκότωσε δύο άτομα και το 2012 άλλα δύο, μεταξύ των οποίων και ένα αγοράκι 12
ετών.
Η Koidu Limited είναι ένας από τους σημαντικότερους
πελάτες της Mossack Fonseca στη μεταλλευτική βιομηχανία. Από τα
εκατοντάδες email που αντάλλαξε η εταιρία με το
δικηγορικό γραφείο, αποκαλύπτονται λεπτομέρειες για τις επιχειρήσεις του
ομίλου, που αφορούν 5 τράπεζες μεταξύ Σιέρα Λεόνε και Λονδίνου και δάνεια 170
εκατομμυρίων δολαρίων. Η Koidu Limited είναι μια από τις 133 εταιρίες που
έχουν καταχωρηθεί στο γραφείο Mossack Fonseca και συνδέονται με τον Στάινμετς.
Οι δημοσιογράφοι της Icij έφεραν
στο φως 37 εταιρίες του δικηγορικού γραφείου Mossack Fonsecaπου
βρίσκονται υπό δικαστική έρευνα για διαφθορά και περιβαλλοντικές καταστροφές,
με συμβάσεις που συχνά οφείλονται σε μίζες και άλλες πρακτικές διαφθοράς. Στα
έγγραφα υπάρχουν και τρεις υπουργοί και δύο πρώην κυβερνήτες.
Όμως οι επιτήδειοι επιχειρηματίες δεν αφήνουν κανένα τομέα της οικονομίας
ανεκμετάλλευτο. Ο τουρισμός είναι επίσης χρυσωρυχείο και οι διάφορες offshore δεν
χάνουν ευκαιρία.
Κάθε
χρόνο οι τουρίστες διασχίζουν τη Ζιμπάμπουε για να δουν ελέφαντες, τσιτάχ και
μυρμηγκοφάγους και για να θαυμάσουν τους καταρράκτες Βικτόρια.
Τους
επισκέπτες συνοδεύει ο Τζον Στίβενς, ο «καλύτερος οδηγός της Ζιμπάμπουε».
Το
σαφάρι των offshore
Οι επιχειρήσεις του Τζον Στίβενς, που αποκαλύφθηκαν μέσω
των εγγράφων του γραφείου MossackFonseca,
αποδεικνύουν ότι ο τουρισμός στην αφρικανική σαβάνα ελέγχεται από εταιρίες offshore, όπως η εταιρία Guided safari Africa Inc.,
με έδρα τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους. Τα κέρδη υπολογίζονται στις 250
χιλιάδες δολάρια το χρόνο. Η εταιρία άνοιξε έναν τραπεζικό λογαριασμό στο νησί
Μαν και ελέγχεται από ένα τραστ της οικογένειας Στίβενς.
Η εταιρία του Στίβενς είναι μια από τις τουλάχιστον
τριάντα offshore που δημιούργησε το γραφείοMossack Fonseca για τα σαφάρι στην Αφρική. Οι
περισσότερες από αυτές τις εταιρίες έχουν επίσημη έδρα τις Βρετανικές Παρθένες
Νήσους, αλλά οι δραστηριότητές τους εκτείνονται στη Ναμίμπια, στη Μποτσουάνα,
στη Ζιμπάμπουε μέχρι την Τανζανία και την Κένυα, αλλά και την Αίγυπτο.
Σύμφωνα
με στοιχεία του ΟΗΕ, πάνω από 65 εκατομμύρια τουρίστες επισκέφτηκαν τη μαύρη
ήπειρο το 2015. Όμως ελάχιστα από τα χρήματα του τουρισμού πήγαν στις τοπικές
κοινότητες.
Σύμφωνα
με τους υπολογισμούς του καθηγητή του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ, Γκάμπριελ
Ζούκμαν, στην Αφρική το 30% της περιουσίας των πλουσίων βρίσκεται σε offshore. Πρόκειται για 500
δισεκατομμύρια δολάρια που αφαιρούν από την κοινότητα 14 δισεκατομμύρια
φορολογικά έσοδα. Ποσό που θα ήταν αρκετό για την εκπαίδευση όλων των παιδιών
της Αφρικής και για την κάλυψη της υγειονομικής περίθαλψης 4 εκατομμυρίων
παιδιών.
Το
ερώτημα είναι: Για πόσον καιρό ακόμη οι λαοί θα ανέχονται αυτές τις
εγκληματικές πρακτικές;
Δημοσίευση σχολίου