Εφιάλτης στο Διαδίκτυο - Απάτες και οικονομικές παγίδες για ανυποψίαστα θύματα

Επιτήδειοι στήνουν ιντερνετικές παγίδες και απάτες για αφελείς και ανυποψίαστους

Με ποια δολώματα μας αποσπούν στοιχεία λογαριασμών και καρτών / Προσοχή και στις... «δωροεπιταγές» 

Μια ωραία μέρα αρχίζει κάνοντας την περιήγησή μας στο Διαδίκτυο. Ανοίγουμε, λοιπόν, το προσωπικό μας e-mail και βλέπουμε στα εισερχόμενα μηνύματά μας ότι είμαστε οι νικητές μιας κλήρωσης και ότι κερδίσαμε πάνω από 1 εκατομμύριο ευρώ. 

Εκπληκτικό! Χωρίς ποτέ να λάβουμε μέρος σε οποιαδήποτε κλήρωση, ένα τεράστιο χρηματικό ποσό έρχεται ξαφνικά στην τσέπη μας. Γιατί λοιπόν να το χάσουμε; Δεν χάνουμε ούτε δευτερόλεπτο. Σπεύδουμε να απαντήσουμε στο e-mail δίνοντας τα απαραίτητα στοιχεία για να λάβουμε το πολυπόθητο έπαθλο. 

Στη συνέχεια ανοίγουμε τη σελίδα μας στο Facebook. Κι έτσι όπως κοιτάζουμε το Newsfeed, την αρχική σελίδα όπου εμφανίζονται αναρτήσεις φίλων μας και σελίδων που παρακολουθούμε, παρατηρούμε ότι μια γνωστή αλυσίδα σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα προσφέρει δωροεπιταγή ύψους 20 ή 100 ευρώ για τις αγορές μας. Αυτή κι αν είναι η τυχερή μας μέρα! 

Φυσικά, δεν θα αφήσουμε να πάει μια τέτοια ευκαιρία χαμένη, αφού μπορούμε να γλιτώσουμε έξοδα από τα ψώνια της εβδομάδας, πόσο μάλλον τώρα που οι μισθοί δύσκολα φτάνουν πλέον τα 1.000 ευρώ, τα οποία μπορούσαμε να παίρνουμε τις καλές εποχές. Σπεύδουμε να συμπληρώσουμε τα στοιχεία μας για να λάβουμε την πολυπόθητη δωροεπιταγή. 

Τι έχουμε κάνει μέχρι στιγμής; Στην πραγματικότητα 

● είτε έχουμε βρεθεί στο έλεος κάποιου διαδικτυακού ιού, που μπορεί να καταστρέψει αρχεία στον υπολογιστή μας, 

● είτε έχουμε δώσει προσωπικά μας στοιχεία, όπως τον αριθμό του κινητού μας τηλεφώνου, με αποτέλεσμα να μας έρχονται ανεπιθύμητα μηνύματα και χρεώσεις χωρίς τη συγκατάθεσή μας, 

● είτε έχουμε φροντίσει να πληρώσουμε κάποιο μικροποσό με την πιστωτική ή χρεωστική κάρτα μας για να λάβουμε το έπαθλο, με αποτέλεσμα να υποκλαπούν τα στοιχεία της κάρτας και να βρεθούμε χρεωμένοι με μεγάλα χρηματικά ποσά. 

Το συμπέρασμα είναι ότι όχι μόνο δεν κερδίσαμε απολύτως τίποτα, αλλά μια μέρα που άρχισε τόσο όμορφα καταλήγει να μετατραπεί σε «εφιάλτη». 

Ωστόσο τέτοιου είδους απάτες είναι αρκετά συχνές στο Διαδίκτυο και δεν είναι λίγοι οι χρήστες και καταναλωτές που πέφτουν θύματά τους. Μέχρι και τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ) εξέδωσαν πρόσφατα ανακοίνωση προειδοποιώντας τους καταναλωτές ότι δεν συμμετέχουν σε καμία προωθητική ενέργεια με δώρα ούτε αποστέλλουν ηλεκτρονικά μηνύματα μέσω των οποίων προσφέρουν συσκευές κινητής τηλεφωνίας στους πελάτες τους. 

Διαδικτυακές απάτες

Σύμφωνα με την αστυνομία, οι συνηθέστερες μορφές διαδικτυακής απάτης είναι: 

1. Χρεώσεις της πιστωτικής κάρτας πολιτών μέσω του Διαδικτύου για αγορές οι οποίες δεν πραγματοποιήθηκαν από τους ίδιους. 

Στις περιπτώσεις αυτές κάποιος κακόβουλος χρήστης του Διαδικτύου δημιουργεί μια πλασματική ιστοσελίδα και με αυτόν τον τρόπο καταφέρνει να συγκεντρώνει στοιχεία κι αριθμούς πιστωτικών καρτών χρηστών, οι οποίοι, έχοντας εξαπατηθεί, νομίζουν ότι πρόκειται για κάποιο διαδικτυακό κατάστημα και κάνουν τις αγορές τους. 

Επιπλέον αρκετές είναι οι περιπτώσεις που επιτήδειοι καταφέρνουν να αποκτούν φυσική πρόσβαση στα στοιχεία πιστωτικών καρτών πολιτών, τα οποία εν συνεχεία χρησιμοποιούν σε διαδικτυακές αγορές, καθώς για τις αγορές αυτές δεν είναι απαραίτητη η φυσική κατοχή της πιστωτικής κάρτας, παρά μόνο τα στοιχεία της. 

Επιπροσθέτως, σε αρκετές περιπτώσεις, χρήστες του Διαδικτύου δίνουν οι ίδιοι άθελά τους τα στοιχεία σε άλλους, κακόβουλους χρήστες (phishing). 

Ειδικότερα ο ανυποψίαστος πολίτης λαμβάνει μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από πιστωτικό ίδρυμα, στο οποίο τηρεί λογαριασμό, με το οποίο του ζητείται να συμπληρώσει τα στοιχεία του (ονοματεπώνυμο, αριθμό λογαριασμού και πιστωτικής κάρτας κ.λπ.), για λόγους π.χ. ενημέρωσης των αρχείων της τράπεζας. 

Το μήνυμα, μέσω υπερσυνδέσμου, τους οδηγεί σε μια πλασματική ιστοσελίδα της τράπεζας, με αποτέλεσμα ο πολίτης να πείθεται και να χορηγεί τα επίμαχα στοιχεία. 

2. Ο τρόπος δράσης των κακόβουλων δραστών στη μορφή απάτης που περιγράφεται υπό τον όρο «Ισπανικό Λόττο» είναι η μαζική αποστολή μηνυμάτων ηλεκτρονικής αλληλογραφίας σε τυχαίους χρήστες του Διαδικτύου, με τα οποία τους ενημερώνουν ότι έχουν κερδίσει ένα μεγάλο χρηματικό ποσό της τάξεως εκατομμυρίων δολαρίων σε διαδικτυακή ηλεκτρονική κλήρωση. 

Οι δημιουργοί των μηνυμάτων αυτών, για να γίνουν πιστευτοί, χρησιμοποιούν παραπλήσια ονόματα μεγάλων εταιρειών (π.χ. Microsoft, Yahoo κ.λπ.) και συνοδεύουν τα μηνύματα που αποστέλλουν με πλαστά πιστοποιητικά όσον αφορά την υποτιθέμενη ηλεκτρονική κλήρωση. 

Η απάτη έγκειται στο γεγονός ότι ζητούν από τους υποτιθέμενους νικητές την προπληρωμή κάποιων φόρων ή/και εξόδων εκταμίευσης των χρημάτων, ποσό που συνήθως είναι της τάξεως μερικών χιλιάδων δολαρίων. 

3. «Απάτες 419» ή «Νιγηριανές Απάτες». 

Στις περιπτώσεις αυτές αποστέλλονται μηνύματα σε τυχαίους χρήστες του Διαδικτύου, με τα οποία τους πληροφορούν ότι κάποιος κάτοχος ιδιαίτερα μεγάλης περιουσίας έχει αποβιώσει και 

● είτε δεν υφίσταται κάποιος κληρονόμος και ο παραλήπτης του μηνύματος έχει επιλεγεί ώστε να κληρονομήσει αυτός την περιουσία,

● είτε, για να καταστεί δυνατόν να αποδεσμευτεί η περιουσία, χρειάζεται αυτή να μεταφερθεί σε τραπεζικό λογαριασμό του εξωτερικού και ο παραλήπτης του μηνύματος ενημερώνεται ότι, εάν διαθέσει τον δικό του λογαριασμό, θα αποκτήσει κάποιο ποσοστό επί της περιουσίας αυτής. 

Σε άλλες περιπτώσεις άτομα από τη Νιγηρία αναζητούν τη βοήθεια επιχειρηματιών ή ελεύθερων επαγγελματιών με σκοπό να μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους, τα οποία προέρχονται από εγκληματικές πράξεις (λαθρεμπόριο, απάτες, δωροδοκία κ.λπ.), υποσχόμενοι υψηλό ποσοστό αμοιβής για τη συνεργασία αυτήν. 

Για τον σκοπό αυτόν κάνουν χρήση τίτλων επίσημων φορέων της χώρας τους (υπουργεία, κεντρική τράπεζα, εθνική εταιρεία πετρελαίων της Νιγηρίας κ.λπ.), χρησιμοποιούν τίτλους κυβερνητικών ή στρατιωτικών παραγόντων με υπαρκτά και ψεύτικα ονόματα ή προφασίζονται σχέση τους με «διάσημα» ή «σημαντικά» πρόσωπα. 

Η απάτη έγκειται στο ότι οι αποστολείς των μηνυμάτων ζητούν από τους παραλήπτες να τους αποστείλουν τα προσωπικά τους στοιχεία, τα στοιχεία του τραπεζικού τους λογαριασμού και της πιστωτικής τους κάρτας κ.λπ., προκειμένου να επιτευχθεί η συνεργασία τους και τα υποψήφια θύματα να αποκομίσουν τα χρηματικά ποσά που τους υπόσχονται. 

Από την πλευρά του ο Συνήγορος του Καταναλωτή έχει βρεθεί αντιμέτωπος με περιπτώσεις που αφορούν πενταψήφια νούμερα ύστερα από καταγγελίες καταναλωτών. Ο καταναλωτής νομίζει ότι συμμετέχει σε μια δωρεάν έρευνα ή έναν δωρεάν διαγωνισμό και τελικά ανακαλύπτει μέσα από τους λογαριασμούς κινητής τηλεφωνίας αδικαιολόγητες χρεώσεις για υπηρεσίες με χρέωση τις οποίες δεν είχε ποτέ παραγγείλει. 

Μάλιστα, κάποιοι από τους καταναλωτές ισχυρίζονται ότι η ενεργοποίηση των υπηρεσιών έγινε χωρίς οι ίδιοι να έχουν συμπληρώσει τον αριθμό του κινητού τους τηλεφώνου ή κωδικό ΡΙΝ σε κάποια ιστοσελίδα. 

Ειδικότερα, σε υποθέσεις που χειρίστηκε η ανεξάρτητη αρχή και για τις οποίες κινήθηκε αρχικά η αυτεπάγγελτη έρευνα, καταναλωτές, κατά την περιήγησή τους στο Διαδίκτυο, προσκλήθηκαν να συμμετέχουν σε έρευνα σχετικά με τις συνήθειες των Ελλήνων. 

Συγκεκριμένα κλήθηκαν να απαντήσουν σε σύντομες ερωτήσεις, ενώ συγχρόνως ενημερώνονταν ότι, με αυτόν τον τρόπο, και χωρίς να απαιτείται κάτι άλλο και ιδίως χωρίς καμία επιβάρυνσή τους, θα είχαν την ευκαιρία να διεκδικήσουν, εντελώς δωρεάν, δωροεπιταγή υψηλής αξίας (500 ευρώ), συνήθως για αγορές σε γνωστές και αξιόπιστες αλυσίδες σούπερ μάρκετ. 

Κατά την έρευνα ζητήθηκε από τους καταναλωτές η συμπλήρωση του αριθμού του κινητού τους τηλεφώνου, καθώς και του ονοματεπωνύμου και του έτους γεννήσεώς τους, ώστε να εγγραφούν με αυτόν τον τρόπο σε συνδρομητική υπηρεσία με εβδομαδιαία χρέωση. 

Επισημαίνεται ότι η χρέωση για τη συνδρομητική υπηρεσία αναγραφόταν, μεταξύ άλλων στοιχείων, στο κάτω μέρος της οθόνης με μικρά, δυσδιάκριτα γράμματα, ενώ σε συσκευές κινητών τηλεφώνων ο χρήστης έπρεπε να μετακινήσει ο ίδιος το παράθυρο προς τα κάτω (scroll down) ή να το επεκτείνει, προκειμένου να δει τις εν λόγω πληροφορίες και, γενικότερα, έπρεπε να τις αναζητήσει για να τις βρει και να τις διαβάσει. 

Από τη σχετική έρευνα προέκυψε ότι ο χρήστης δεν είχε επιλέξει συνειδητά τη συνδρομητική υπηρεσία πατώντας το κουμπί «Συνέχεια». Η διαδικτυακή εφαρμογή επέλεγε αυτόματα και μάρκαρε ως αποδεκτό το τετραγωνίδιο δίπλα στη φράση «έχω λάβει γνώση των Όρων Χρήσης και αποδέχομαι να ενεργοποιήσω το συνδρομητικό διαγωνιστικό παιχνίδι διεκδίκησης επάθλων με χρέωση δύο ευρώ και οκτώ λεπτά ανά SMS, τρία SMS ανά εβδομάδα» και δεν διευκρινιζόταν σε κανένα σημείο ότι η χρέωση αφορούσε τα εισερχόμενα μηνύματα. 

Ο Συνήγορος του Καταναλωτή αναφέρει ότι πολλοί από τους χρήστες που έπεσαν θύματα της απάτης ανήκαν σε κατηγορίες καταναλωτών ευάλωτων είτε λόγω ηλικίας ή απειρίας είτε λόγω δυσχερούς οικονομικής κατάστασης, οπότε το έπαθλο δωρεάν προμηθειών ειδών καθημερινής ανάγκης από γνωστά σούπερ μάρκετ εν μέσω οικονομικής κρίσης γινόταν ακόμη πιο ελκυστικό. 

Παράλληλα υπήρξαν καταγγελίες και παράπονα σχετικά με επιβαρύνσεις προερχόμενες από πενταψήφια νούμερα που ενεργοποιήθηκαν κατόπιν πρόσκλησης των καταναλωτών να συμμετέχουν σε δωρεάν διαγωνισμούς με έπαθλο δωροεπιταγές υψηλής αξίας σε συγκεκριμένες αλυσίδες σούπερ μάρκετ (όπως ΑΒ Βασιλόπουλος Α.Ε., Σκλαβενίτης ΑΕΕ και Διαμαντής Μασούτης Α.Ε. ΣΟΥΠΕΡΜΑΡΚΕΤ). 

Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ ενημέρωσαν τον Συνήγορο του Καταναλωτή ότι ουδέποτε συνεργάστηκαν με τις εταιρείες αυτές, ενώ κάποιες έχουν ήδη κινηθεί νομικά εναντίον των εταιρειών που βρίσκονται πίσω από τις υπηρεσίες αυτές. 

Ο Συνήγορος του Καταναλωτή έχει αποστείλει το πόρισμά του για τα θέματα αυτά τόσο στη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή όσο και στην Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, ενώ έχει ενημερώσει σχετικά και τον εισαγγελέα. Παρά το γεγονός ότι έχουν επιβληθεί πρόστιμα, η σχετική δραστηριότητα δεν έχει εξαλειφθεί, οπότε χρειάζεται μεγάλη προσοχή από τους καταναλωτές. 

«Θα ήθελα να επισημάνω ότι οι καταναλωτές που προσφεύγουν στην ανεξάρτητη αρχή Συνήγορος του Καταναλωτή στη συντριπτική τους πλειονότητα λαμβάνουν πίσω τα χρήματα που έχουν τυχόν καταβάλει ή με τα οποία έχουν χρεωθεί, ωστόσο υπάρχουν και αρκετοί καταναλωτές που είτε δεν έχουν προσφύγει και δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους είτε, επειδή τα ποσά δεν είναι πάντοτε υψηλά, δεν έχουν διαπιστώσει το γεγονός με τη λήψη του λογαριασμού από τον τηλεπικοινωνιακό τους πάροχο» δήλωσε στο «Π» η Αθηνά Κοντογιάννη, αναπληρώτρια Συνήγορος του Καταναλωτή.

topontiki.gr