Με
τον πρόεδρο Τραμπ να συνεχίζει να σφίγγει τη "θηλιά" στην Τουρκία και στην μάχη των πιέσεων να μπαίνουν οι οίκοι αξιολόγησης, στους κύκλους που διαμορφώνουν
την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ κερδίζει έδαφος η ιδέα του πλήρους και οριστικού
"διαζυγίου" από την μέχρι πρόσφατα στενή σύμμαχο.
Ο παλαίμαχος διπλωμάτης, Ρίτσαρντ Χάας, άλλοτε διευθυντής Πολιτικού Σχεδιασμού στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και
πρόεδρος από το 2003 του Council on Foreign Relations, που ιδρύθηκε το 1921 από
τον Ροκφέλερ και έχει μεγάλη επιρροή στη χάραξη της αμερικανικής πολιτικής,
καλεί την Δύση να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα των σχέσεων με την Τουρκία.
Οι δύο βασικές προϋποθέσεις για να είναι η
Τουρκία σύμμαχος της Δύσης δεν υπάρχουν πια, τονίζει. Η Τουρκία δεν ανήκει στη
Δύση γιατί δεν έχει φιλελεύθερη δημοκρατία και δεν ευθυγραμμίζεται με την
εξωτερική πολιτική της Δύσης (υποστηρίζει τζιχαντιστές στην Συρία, προσεγγίζει
το Ιράν και έκανε συμφωνία για αγορά S-400 από την Ρωσία).
Πρόκειται για μια σχέση που οδηγείται σε
διαζύγιο, γράφει χαρακτηριστικά ο Χάας. Αλλά, όπως επισημαίνει, το πρόβλημα
είναι ότι η συνθήκη του NATO δεν παρέχει μηχανισμό διαζυγίου. Η Τουρκία μπορεί
να αποσυρθεί από την Συμμαχία, αλλά δεν μπορεί να εκδιωχθεί. Δεδομένης αυτής
της πραγματικότητας, ο Χάας προτείνει μια προσέγγιση της Τουρκίας από τη Δύση
βασισμένη σε δύο άξονες:
1. Οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής πρέπει να
επικρίνουν την πολιτική της Τουρκίας όταν αυτό απαιτείται. Πρέπει να μειώσουν
την εξάρτησή τους από τις τουρκικές βάσεις, όπως αυτή του Ιντσιρλίκ, να
μειώσουν την πρόσβαση της Τουρκίας σε προηγμένα οπλικά συστήματα, όπως τα
αεροσκάφη F-35 και να επανεξετάσουν την πολιτική εγκατάστασης πυρηνικών όπλων
στην Τουρκία. Επιπλέον, οι ΗΠΑ δεν θα πρέπει να εκδώσουν τον Γκιουλέν, εκτός
εάν η Τουρκία αποδείξει την ανάμιξή του στο πραξικόπημα με στοιχεία που θα
μπορούσαν να σταθούν σε αμερικανικό δικαστήριο και να συνάδουν με τη διμερή συμφωνία
του 1981 για την έκδοση κρατουμένων. Οι ΗΠΑ δεν πρέπει να εγκαταλείψουν τους
Κούρδους, δεδομένης της ανεκτίμητης αξίας του ρόλου τους στον αγώνα κατά του
Ισλαμικού Κράτους.
2. Οι ΗΠΑ και οι Ευρώπη θα πρέπει να περιμένουν
μέχρι να τελειώσει η περίοδος του Ερντογάν και, ακολούθως, να προσεγγίσουν τη
νέα ηγεσία της Τουρκίας με μια σημαντική πρόταση: να δοθεί υποστήριξη της Δύσης
με αντάλλαγμα τη δέσμευση της Τουρκίας στη φιλελεύθερη δημοκρατία και σε μια
εξωτερική πολιτική που θα εστιάζει στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και στην
αναχαίτιση της Ρωσίας.
Χαλδούπης Νώντας
Δημοσίευση σχολίου