Η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας μαζί με την επιτροπή
εποπτείας του χρηματιστηρίου χρειάστηκε να ανακαλέσουν όλα τα περιοριστικά
μέτρα για να εμποδίσουν ένα τρίτο «κλείσιμο» των κινεζικών αγορών μέσα σε πέντε
ημέρες.
Τα δύο χρηματιστηριακά κέντρα της Κίνας η
Σανγκάη και η Σεντσέν χρειάσθηκε να κλείσουν 2 φορές μέσα σε 4 ημέρες
την πρώτη εβδομάδα του 2016 για να αποφευχθεί μια κατάρρευση των αγορών
πολύ μεγαλύτερης κλίμακας από εκείνη της Lehman Brothers το 2008.
Οι αγορές δεν περίμεναν έτσι το
ξεκίνημα του 2016.
Οι ανησυχίες υπήρχαν αλλά κανείς δεν περίμενε
ότι οι κινεζικές Αρχές θα υποχρεώνονταν να καταφύγουν σε μία χωρίς
προηγούμενο «χρηματιστηριακή καταστολή» για να αποφύγουν ανεξέλεγκτες
καταστάσεις με συνέπειες σ’ ολόκληρο τον πλανήτη.
Τι πραγματικά συνέβη και απειλήθηκε… Αρμαγεδδών, με
μία χωρίς προηγούμενο βίαιη «άμπωτη» κεφαλαίων από κάθε είδους
τίτλο (μετοχές, ομόλογα, συνάλλαγμα, κ.λπ.) που τιμολογείται σε γουάν (κινέζικο
νόμισμα);
Το Πεκίνο μετά την απόφαση του ΔΝΤ για
ενσωμάτωση του γουάν στο καλάθι των διεθνών αποθεματικών νομισμάτων από τον
ερχόμενο Οκτώβριο αποφάσισε να αρχίσει την προσαρμογή της συναλλαγματικής του
ισοτιμίας με το δολάριο.
Η πρώτη απόπειρα έγινε στα τέλη του περασμένου
Ιουλίου. Αυτό που ακολούθησε ήταν ένα εφιαλτικό τριήμερο στις διεθνείς
αγορές στο οποίο χάθηκαν περί τα 5 τρισ. δολ. Το Πεκίνο υποχρεώθηκε να
απαγορεύσει στους θεσμικούς επενδυτές τις «πωλήσεις» για να σταματήσει την
καταστροφή.
Η ομάδα των τεσσάρων
Από την 1/1/2016 όμως είχε αποφασισθεί να
δρομολογηθούν μία σειρά παρεμβάσεων σταδιακής απελευθέρωσης των
διαπραγματεύσεων που η εκκίνησή τους προκάλεσε τον σεισμό αυτής της
εβδομάδας:
Οι κινεζικές Αρχές από τις αρχές του έτους επέκτειναν
τον χρόνο διαπραγμάτευσης στα χρηματιστήρια ώστε με τη συμμετοχή των
ξένων επενδυτών να εξισορροπηθεί η εσωτερική (onshore) και η εξωτερική
(offshore) διαπραγμάτευση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του κινέζικου
νομίσματος με το δολάριο. Το αποτέλεσμα ήταν με την εφαρμογή του μέτρου να
«καταρρεύσει» σε χρόνο μηδέν η ισοτιμία του γουάν απότομα προκαλώντας μια χωρίς
προηγούμενο αποσταθεροποίηση των αγορών με φυγή από το κινέζικο νόμισμα.
Από τις αρχές του έτους επρόκειτο να τεθεί σε
ισχύ η ανάκληση των περιορισμών ρευστοποίησης (πώληση) μετοχικών
πακέτων από τους μεγάλους θεσμικούς επενδυτές στη Σανγκάη και στη
Σέντσεν που είχαν επιβληθεί στην κρίση του Αυγούστου. Το αποτέλεσμα ήταν σε
ελάχιστο χρόνο να εξαντληθούν όλα τα όρια πωλήσεων με την κινέζικη κυβέρνηση να
αντικαθιστά την «απαγόρευση» με μία σειρά προϋποθέσεων και εγκρίσεων για κάθε
ρευστοποίηση προκειμένου να εμποδίσει την ολοκληρωτική κατάρρευση.
H περιβόητη καμπάνια κατά της διαφθοράς έχει
επεκταθεί σε μεγάλο μέρος της γκρίζας ζώνης συναλλαγών του χρηματοσπιστωτικού
συστήματος και έχει βγάλει εκτός μάχης περισσότερους από 80 μεγάλους
operators
περιορίζοντας σχεδόν κατά 80% το ύψος των συναλλαγών στην περιοχή αυτή.
Μέσα στο περιβάλλον αυτό έχει ενταθεί η προσπάθεια –με
την εκμετάλλευση κάθε δυνατού μέσου– εξαγωγής κεφαλαίων από ιδιώτες
αλλά και αποταμιευτέςστην Κίνα με απρόβλεπτες μέχρι στιγμής συνέπειες.
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον άνοιξαν οι αγορές το 2016
τη Δευτέρα προκαλώνταςτο σπάσιμο μιας συναλλαγματικής «φούσκας» η
οποία με τη σειρά της οδήγησε σε κατάρρευση των τιμών των μετοχών στην Κίνα,
αλλά και σ’ ολόκληρο τον πλανήτη.
Γιατί τόση «βία»;
Η επιχείρηση σταδιακής απελευθέρωσης της αγοράς στο
γουάν που αναπόφευκτα οδηγούσε σε υποτίμηση έγινε –και συνεχίζει– σε συνθήκες
όπου το περιβάλλον διαμορφώνεται από δύο κεντρικούς παράγοντες: την
αναμφίβολη επιβράδυνση της οικονομίας της Κίνας και την αύξηση
του κόστους χρήματος από τις ΗΠΑ.
Ο συνδυασμός των δύο αυτών παραγόντων διαμόρφωσε
ένα εκρηκτικό περιβάλλον προσαρμογής στις αγορές, καθώς επιτάχυνε
την αυτόματη και ανεξέλεγκτη έξοδο κεφαλαίων από οτιδήποτε συνέδεε την
«αξία» ή την «τιμή» του με το κινέζικο νόμισμα, εντός και εκτός Κίνας. Και
βέβαια η «εκκίνηση» δόθηκε στη Σανγκάη και τη Σεντσέν για να επεκταθεί στα
συγκοινωνούντα δοχεία των χρηματιστηριακών αγορών όλου του πλανήτη.
Η «έξοδος» αυτή είχε τόση ένταση, βάθος και
έκταση όση είχε η τροφοδοσία της επενδυτικής δραστηριότητας στην Κίνα
και την Ασία, από τα τρία προγράμματα ποσοστικής χαλάρωσης των ΗΠΑ,
των δύο της Ιαπωνίας και το ένα εν ισχύ της Ευρωζώνης.
Πρέπει να υπολογίσει κανείς ότι τα απόλυτα μεγέθη
αυτής της χρηματοδότησης έχουν μοχλευθεί στο μεταξύ δεκάδες φορές με μηδενικού
κόστους (σχεδόν μηδενικά επιτόκια) δανειακά κεφάλαια τα οποία τώρα λόγω της
απόφασης της Fed πρέπει να επιστραφούν με υψηλότερο «κόστος».
Πρόκειται ίσως για τη μεγαλύτερη «έξοδο»
κεφαλαίων από την ευρύτερη περιφέρεια (κυρίως την Κίνα) που στο διάβα
της σπάει «φούσκες» που είχε δημιουργήσει στη διάρκεια της τελευταίας
επταετίας (από το 2008) και αναζητά είτε ασφάλεια είτε εναλλακτικές
επενδυτικές ευκαιρίες με λιγότερο ή περισσότερο ρίσκο. Τον προάγγελο
αυτής της… περιπέτειας είχαμε εν μέρει ζήσει το πρώτο εξάμηνο του 2014, όταν οι
ΗΠΑ άρχισαν σταδιακά να περιορίζουν τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης
προκαλώντας μια μικρότερης έκτασης «έξοδο» κεφαλαίων από την περιφέρεια
και υποτίμηση των περιφερειακών νομισμάτων.
Πόσο πιθανή είναι μια δεύτερη ευκαιρία για την Ελλάδα
τύπου 2014;
Την άνοιξη του 2014 η Ελλάδα
ζούσε την ευκαιρία της που είχε μάλιστα «τιτλοποιηθεί» πολιτικά
ως «success story».
H τρόικα είχε δώσει μια ευνοϊκή εκτίμηση για την
υλοποίηση του προγράμματος, το Eurogroup είχε δώσει πράσινο φως για τη σταδιακή
εκταμίευση των δόσεων του δανείου και οι αγορές άρχισαν να προσέχουν,
με το κατάλληλο marketing, ότι στην Ελλάδα υπάρχει μία επενδυτική…
ευκαιρία. Κάπου εκεί κυκλοφόρησε με επιτυχία το πρώτο πενταετές ομόλογο και
άρχισε η προετοιμασία για την έκδοση τριετούς.
Οι επενδυτές με ελάχιστα ψήγματα από τις ροές
κεφαλαίων που έφευγαν από την περιφέρεια, αποφάσισαν –δοκιμαστικά– να μπουν στα
ελληνικά ομόλογα ψάχνοντας τότε στην Ευρωζώνη επενδυτικές ευκαιρίες με
«λελογισμένο» ρίσκο…
Μπορεί μια τέτοια «ευκαιρία» να ξαναβρεθεί στον δρόμο
της Αθήνας; Η απάντηση είναι μάλλον δύσκολη.
Και αυτό γιατί ακόμα και αν το Eurogroup αποφασίσει
οτι το ελληνικό πρόγραμμα είναι «on track» οι αγορές δεν
έχουν ξεχάσει τις άσχημες εμπειρίες των όσων ακολούθησαν τις
ευρωεκλογές του 2014…
*Αναδημοσίευση από το Κεφάλαιο που κυκλοφορεί.
Δημοσίευση σχολίου