Κι όμως, η αμερικανική οικονομία είναι ισχυρή

NEIL IRWIN // THE NEW YORK TIMES 

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ισχυρίζεται ότι το επίμονα υψηλό εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ είναι μία πληγή που πρέπει να επουλωθεί. Τα νέα δεδομένα που ήρθαν στο φως την Τρίτη αναδεικνύουν την περιπλοκότητα που προκύπτει από το κόστος και τα οφέλη του εμπορίου.

Επίσης, από αυτά τα δεδομένα προκύπτει πως, εάν ο περιορισμός του εμπορικού ελλείμματος δεν γίνει με σωστό τρόπο, μπορεί να επιδεινώσει την αμερικανική οικονομία. Αυτό που μετράει δεν είναι εάν το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ μειώνεται ή αυξάνεται. Το πιο σημαντικό είναι ο λόγος για τον οποίο αυτό συμβαίνει.

Το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ για αγαθά και υπηρεσίες αυξήθηκε τον Ιανουάριο κατά 9,6%. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από το 2012. Το ποσό της διαφοράς ύψους 48,5 δισ. δολ ανάμεσα στις εισαγωγές και στις εξαγωγές των ΗΠΑ καταδεικνύει ότι η οικονομία είναι πιο περίπλοκη από τη γενικότερη αντίληψη της διοίκησης Τραμπ ότι «τα εμπορικά ελλείμματα είναι κακά».

Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα του Ιανουαρίου, μπορεί κανείς να καταλάβει ότι ο αυτός ο τρόπος αντίληψης των εμπορικών δραστηριοτήτων μπορεί να είναι παραπλανητικός. Η πρόκληση της διοίκησης Τραμπ, εάν εμμείνει στον αρχικό της στόχο για μείωση του εμπορικού ελλείμματος, θα είναι να επικεντρωθεί στη σημασία που θα έχει για το επίπεδο ζωής των Αμερικανών.

Για παράδειγμα, το εμπορικό έλλειμμα μειώθηκε σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης το 2008. Κανένας δεν θα συμφωνούσε (ή λίγο πολύ κανένας) ότι βελτίωσε το επίπεδο ζωής των Αμερικανών. Τα καλά νέα είναι ότι οι ΗΠΑ αύξησαν τις εξαγωγές των προϊόντων τους περισσότερο από 0,9% τον Ιανουάριο σε σχέση με τον Δεκέμβριο. Εάν ανησυχείτε ότι οι υπόλοιπες χώρες δεν αγόρασαν αρκετά προϊόντα που παρασκευάζονται από τα εργοστάσια των ΗΠΑ, τα νούμερα του Ιανουαρίου δείχνουν ακριβώς το αντίθετο. Οι εξαγωγές των αυτοκινήτων ξεπέρασαν το 1,3 δισ. δολ., ενώ οι εξαγωγές των βιομηχανικών προϊόντων σημείωσαν αύξηση μεγαλύτερη των 2,1 δισ. δολ. σε σχέση με τον Δεκέμβριο.

Η αύξηση στις εξαγωγές αυτοκινήτων συνδέεται μάλιστα με μία αύξηση ύψους 900 δισ. δολ. στις εισαγωγές αυτοκινήτων. Το ισοζύγιο δεν σημείωσε κάποια ιδιαίτερη αλλαγή, αλλά αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ εξάγουν στο εξωτερικό αυτοκίνητα και φορτηγά που παρασκευάζονται πιο αποτελεσματικά εντός των ΗΠΑ, ενώ παράλληλα εισάγει από το εξωτερικό εκείνα τα αυτοκίνητα που παράγουν οι άλλοι καλύτερα. Ο λόγος όμως για τον οποίο το εμπορικό έλλειμμα αυξήθηκε, οφείλεται στο γεγονός ότι οι εισαγωγές αυξήθηκαν πιο γρήγορα από τις εξαγωγές. Αλλά ακόμη και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό.

Οι εισαγωγές καταναλωτικών προϊόντων αυξήθηκαν στα 2,4 δισ. δολ. τον Ιανουάριο, ενώ σημειώθηκε μεγάλη αύξηση στις εισαγωγές κινητών τηλεφώνων. Αυτό αποδεικνύει την ισχυρή παρουσία της αμερικανικής οικονομίας. Οι Αμερικανοί πολίτες λαμβάνουν υψηλά εισοδήματα και αναπόφευκτα ξοδεύουν ένα μέρος αυτού του εισοδήματος για την αγορά εισαγόμενων προϊόντων. Στην πραγματικότητα, το υψηλότερο εμπορικό έλλειμμα του Ιανουαρίου προκλήθηκε εν μέρει από την ισχυρή αμερικανική οικονομία.

Πρόκειται για το αντίστροφο σε σχέση με αυτό που συνέβη στις ΗΠΑ το 2008 κατά τη διάρκεια της μεγάλης οικονομικής ύφεσης. Το να αγοράζεις περισσότερα εισαγόμενα καταναλωτικά προϊόντα, όταν κερδίζεις περισσότερα χρήματα είναι σε γενικές γραμμές κάτι θετικό και όχι αρνητικό. 

Τα άσχημα νέα είναι ότι ορισμένες εξαγωγές προϊόντων σημείωσαν πτώση σε τομείς που οι ΗΠΑ διέθεταν σημαντικό πλεονέκτημα. Οι εξαγωγές αεροσκαφών πολιτικής αεροπορίας (για παράδειγμα οι πωλήσεις των Boeing jets παγκοσμίως) μειώθηκαν κατά 611 εκατ. δολ., ενώ οι εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας όπως οι κινητήρες αεροσκαφών και τα προϊόντα τηλεπικοινωνιών κινήθηκαν επίσης πτωτικά. Μια τέτοια εξέλιξη όμως μπορεί να είναι προσωρινή, γιατί οι συγκεκριμένοι τομείς είναι λίγο άστατοι. Ωστόσο, εάν η παγκόσμια ζήτηση για τα συγκεκριμένα προϊόντα που υπάρχει κυρίως από καταρτισμένους εργαζομένους μειωθεί, τότε τα νέα για τους Αμερικανούς πολίτες θα είναι άσχημα.