Tρεις αποφάσεις, που συνιστούν πλέον
ένα κύμα το οποίο τείνει να συγκροτήσει ισχυρή νομική άποψη, «κουρεύουν» χρέη
πολιτών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, γκρεμίζοντας ουσιαστικά μια νομολογία
«ταμπού», που δεν επέτρεπε την υπαγωγή των ασφαλιστικών εισφορών στον νόμο
Κατσέλη.
Και στις τρεις αποφάσεις των ειρηνοδικείων το σκεπτικό των δικαστών είναι ότι τυχόν απαλλαγή από τα χρέη προς τράπεζες με τη διατήρηση των χρεών προς τους ασφαλιστικούς φορείς δεν θα ικανοποιούσε τον σκοπό του νόμου, αφού ο οφειλέτης θα εξακολουθούσε να βαρύνεται με τα εξαιρούμενα χρέη.
Παρ’ όλα αυτά,
οι δικαστές είναι μάλλον διχασμένοι ως προς την υπαγωγή των ασφαλιστικών φορέων
στον νόμο Κατσέλη, αφού έχουν εκδοθεί τους τελευταίους μήνες αντιφατικές
αποφάσεις, όμως στη ροή πλέον με την οποία εκδίδονται αποφάσεις υπέρ της
υπαγωγής τους εμφανίζεται μια σαφής στροφή της νομολογίας, η οποία θα
διαμορφωθεί τελικά από τον Αρειο Πάγο.
Ποσοστό
Η τελευταία
απόφαση εκδόθηκε από το Ειρηνοδικείο Αθηνών για προσφεύγουσα που όφειλε
συνολικά 400.000 ευρώ, με τις τράπεζες να κατέχουν το μεγαλύτερο ποσοστό των
οφειλών, ενώ στον ΟΑΕΕ οφείλονταν 35.000 ευρώ. Το δικαστήριο αποφάσισε την
υπαγωγή της οφειλέτριας στον νόμο Κατσέλη, με καταβολή 250 ευρώ τον μήνα για
μία τριετία (σε τράπεζες και ασφαλιστικό φορέα) και την καταβολή του 80% της
αντικειμενικής αξίας της πρώτης κατοικίας της για τα επόμενα 20 χρόνια.
Ακόμη, ενέταξε
σε καθεστώς εκκαθάρισης τα υπόλοιπα ακίνητα της δανειολήπτριας, προκειμένου
αυτά να εκποιηθούν και να αποδοθούν τα οφειλόμενα στις τράπεζες. Για το
δικαστήριο, η εξαίρεση των οφειλομένων στον ΟΑΕΕ δημιουργεί δανειστές δύο
ταχυτήτων, «καθώς οι πιστωτές που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής βρίσκονται
σε πλεονεκτικότερη θέση έναντι των υπολοίπων, διατηρώντας στο ακέραιο τις
απαιτήσεις τους».
Τα ασφαλιστικά
ταμεία αντιτείνουν πως η διάταξη του νόμου Κατσέλη που επιτρέπει την υπαγωγή
στα υπερχρεωμένα είναι αντισυνταγματική και, συγκεκριμένα, αντιβαίνει το άρθρο
22 του Συντάγματος που ορίζει ότι «το κράτος μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση
των εργαζομένων, όπως ο νόμος ορίζει».
Ιδια ισχύς
Για το
δικαστήριο, όμως, η συγκεκριμένη διάταξη, η οποία αποτελεί πράγματι «ειδικό
συνταγματικό θεμέλιο του κοινωνικού κράτους» και «θέτει την κοινωνική ασφάλιση
υπό την εγγύηση του κράτους», δεν υπερέχει των λοιπών συνταγματικά κατοχυρωμένων
δικαιωμάτων και ελευθεριών, τα οποία έχουν την ίδια τυπική ισχύ.
Μάλιστα, στο
σκεπτικό της δικαστικής απόφασης γίνεται επίκληση και του γερμανικού δικαίου:
«… επισημαίνεται ότι απαλλαγή του οφειλέτη από χρέη συμπεριλαμβανομένων και των
οφειλών έναντι των φορέων κοινωνικής ασφάλισης είναι ήδη γνωστή στο δικαιικό
μας σύστημα, καθώς και στον θεσμό της πτώχευσης επέρχεται υπό προϋποθέσεις
τέτοια απαλλαγή (άρθρο 170 παρ. 5 Ν. 3588/2007)».
Εξάλλου, και
σε άλλα δικαιικά συστήματα τα εν λόγω χρέη υπάγονται στις ρυθμίσεις για την
απαλλαγή των υπερχρεωμένων οφειλετών από τα χρέη τους (έτσι και στο γερμανικό
δίκαιο, § 302, 304-314 Insolvenzordnung)».
Διαγραφή 100%
για τον ΟΑΕΕ
Η τρίτη
απόφαση εκδόθηκε από το Ειρηνοδικείο Νεμέας και με αυτή προχώρησε σε καθολική
διαγραφή των χρεών δανειολήπτριας, ύψους 305.000 ευρώ, σε τράπεζες,
«κουρεύοντας» παράλληλα σε ποσοστό 100% τις οφειλές της -περίπου 5.000 ευρώ-
προς τον Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ).
Ειρηνοδικείο
Ιλίου: «Η εξαίρεσή τους θα δημιουργούσε δανειστές δύο ταχυτήτων»
Η δεύτερη
απόφαση εκδόθηκε από το Ειρηνοδικείο Ιλίου, το οποίο έκρινε πως η δυνατότητα
της υπαγωγής των οφειλετών σε ασφαλιστικούς φορείς στον νόμο Κατσέλη κρίθηκε
επιβεβλημένη (με τον ν. 4336/2015), προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα
απαλλαγής των χρεών τους και η επάνοδός τους στην οικονομική και την κοινωνική
ζωή της χώρας, «καθώς τυχόν απαλλαγή από τα χρέη προς τους ιδιώτες με διατήρηση
των χρεών προς τα Ταμεία θα καθιστούσε άνευ ουσιαστικού αποτελέσματος τυχόν
επιτυγχανόμενη απαλλαγή του οφειλέτη, ο οποίος θα εξακολουθούσε να βαρύνεται με
τα εξαιρούμενα χρέη… Η δε εξαίρεση συγκεκριμένων απαιτήσεων από το πεδίο
εφαρμογής του νόμου θα είχε ως συνέπεια τη δημιουργία δανειστών δύο ταχυτήτων,
καθώς οι πιστωτές που εξαιρούνται βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη θέση έναντι των
υπολοίπων, διατηρώντας στο ακέραιο τις απαιτήσεις τους».
Το δικαστήριο,
μάλιστα, προχωρά ένα βήμα παραπάνω, κρίνοντας ότι με την ένταξη των οφειλετών
ασφαλιστικών ταμείων στον νόμο Κατσέλη δεν θίγεται ο θεσμός της κοινωνικής
ασφάλισης, καθώς η είσπραξη αυτών των χρεών είναι όχι μόνο επισφαλής, αλλά και
αδύνατη, ενώ οι φορείς δεν μπορούν να στηρίζουν τη βιωσιμότητά τους στην
προσμονή της είσπραξης αυτών των οφειλών:
«Η περικοπή
οφειλών υπερχρεωμένων ήδη πολιτών δεν στερεί τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης
από αναγκαίους πόρους, όταν η αβεβαιότητα είσπραξης σε σχέση με τη δυνατότητα
εξοφλήσεως είναι ιδιαίτερα υψηλή. Αλλωστε, ο υπερχρεωμένος οφειλέτης, ακριβώς
λόγω της ιδιότητάς του, δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει ούτως ή άλλως στις
υποχρεώσεις του έναντι αυτών, συνεπώς θα οδηγείτο στο ίδιο αποτέλεσμα, ήτοι τη
συσσώρευση οφειλών μη δυνάμενων να εισπραχθούν και την απώλεια παροχών.
Αλλωστε, η ρύθμιση των χρεών του οφειλέτη και η ενδεχόμενη απαλλαγή του από
αυτά δεν επέρχονται αμέσως συνεπεία της αιτήσεώς του, αλλά τίθεται σειρά
προϋποθέσεων, με συμμετοχή στη διαδικασία και των πιστωτών. Η δε απαλλαγή του
οφειλέτη από τα χρέη συνιστά την απόληξη μιας διαδικασίας, συνδυαζόμενης
ενδεχομένως με τη ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη».
Δημοσίευση σχολίου