Για να μην παραμυθιαζόμαστε. - Πως στήθηκε το κόλπο Σημίτη με το swap που μας έστειλε στο ΔΝΤ…

Επειδή πολλά ακούγονται και γράφονται εσχάτως με αφορμή το σκάνδαλο της ΕΛ.ΣΤΑΤ. και την υποδικία του προέδρου της, Α. Γεωργίου, για το «swap του Σημίτη», έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μια αναδρομή στα γεγονότα εκείνης της περιόδου.

Η κυβέρνηση Σημίτη, λοιπόν, εν όψει της εισόδου της χώρας στην ΟΝΕ και προκειμένου να εξασφαλίσει τους απαιτούμενους από την Ε.Ε. δημοσιοοικονομικούς δείκτες προχώρησε το 2001 σε σύμβαση ανταλλαγής (swap) επί νομισμάτων. Στην εν λόγω διμερή σύμβαση, αντισυμβαλλόμενοι ήταν η Ελληνική Δημοκρατία και η γνωστή τράπεζα Goldman Sachs.

Η συγκεκριμένη σύμβαση είχε ως αντικείμενο τη μελλοντική εξέλιξη των διακυμάνσεων ανάμεσα σε δύο νομίσματα, το δε κεφάλαιο αναφοράς ήταν το σύνολο των οφειλών της χώρας, συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των ομολογιακών εκδόσεων του Ελληνικού Δημοσίου, η πλειονότητα των οποίων βρισκόταν στα χέρια γερμανικών και γαλλικών τραπεζών.

Οι συμβάσεις ανταλλαγής, είτε σε νόμισμα είτε σε επιτόκια, έχουν ως σημείο αναφοράς ένα προκαθορισμένο νοητό κεφάλαιο. Εν προκειμένω, ως νοητό κεφάλαιο θεωρήθηκε το σύνολο του χρέους της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των ομολόγων.

Με βάση τα διεθνή λογιστικά πρότυπα και τους κανονισμούς του ευρωσυστήματος, στο οποίο υπόκειται και η Τράπεζα της Ελλάδος, τα μελλοντικά αποτελέσματα της σύμβασης ανταλλαγής μπορεί να αποτιμηθούν διαφορετικά από την κάθε συμβαλλόμενη πλευρά.

Είναι αυτονόητο ότι οι μελλοντικές θεωρητικές προβλέψεις (πρέπει να) είναι θετικές και για τους δύο συμβαλλομένους, διαφορετικά δεν θα υπήρχε το κίνητρο για τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ τους.

Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, η πρόβλεψη της κάθε πλευράς εγγράφεται ως πάγιο περιουσιακό στοιχείο στα βιβλία της και ετησίως αποτιμάται το αν παρήγαγε εν τέλει κέρδη ή ζημίες.

Από τη στιγμή που η μελλοντική απόδοση της συμβάσεως είναι θεωρητική, δεν θεωρείται ενέχυρο και δεν χρηματοδοτείται, ούτε φυσικά μπορεί να επηρεάσει τις υποχρεώσεις της χώρας που προκύπτουν π.χ. από τα εγγυημένου κεφαλαίου ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, μεγάλο μέρος των οποίων είχε διατεθεί σε ασφαλιστικά ταμεία είτε άμεσα είτε μέσω του ειδικού λογαριασμού που διατηρούν στην Τράπεζα της Ελλάδος. Αυτό συμβαίνει για τον απλούστατο λόγο ότι ο υπόχρεος εξόφλησης των ομολόγων (εν προκειμένω το κράτος), από τη στιγμή που έκανε μια συμφωνία ανταλλαγής με έναν τρίτο (Goldman Sachs) θέτοντας ως νοητό κεφάλαιο και τις υποχρεώσεις του από τις ομολογιακές εκδόσεις, δεν θα τις αφήσει απλήρωτες αν δεν του πάει καλά η εντελως διαφορετικη συμφωνία και μη συνδεδεμενη με αυτες συμφωνια swap.

Ως εκ τούτου, η συγκεκριμένη εμπορική συμφωνία, οι όροι της οποίας ήταν γνωστοί και αποδεκτοί από την Ε.Ε., δεν αποτελούσε μέρος του χρέους και δεν μπορούσε να αποτελεί, διότι ήταν άγνωστη η οικονομική εξέλιξή της υπό την έννοια ότι θα εκκαθαριζόταν μελλοντικά. Σε περίπτωση αθέτησής της από οποιαδήποτε εκ των δύο πλευρών, τη λύση δίνουν τα διεθνή δικαστήρια.

Ο υπό κατηγορία τελών πρόεδρος της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Ανδρέας Γεωργίου θεώρησε καλό να εισαγάγει ως μέρος του χρέους το μεταχρονολογημένο swap! Φυσικά, το έπραξε με τη στήριξη και συγκατάθεση των πολιτικών προϊσταμένων του. Ε, από εκεί άρχισε το «παιχνίδι»!

Οι συνέπειες της κίνησης αυτής ήταν αλυσιδωτές: Ακολούθησε ένα πολύ αρνητικό δημοσίευμα του γνωστού Radermacher στις 8/9/2010, στο Bloomberg, σχετικά με τη δήθεν καθυστέρηση της Ελλάδας να αποκαλύψει τις «μυστικές» συμφωνίες με τα swaps, ώστε να αποκαλυφθεί το πραγματικό χρέος. Αποτέλεσμα, μάλιστα, του δημοσιεύματος ήταν να εκτιναχτούν τα spreads δεκαετών ομολόγων στις 980 μονάδες βάσης, ενώ μέχρι τότε έδειχναν τάσεις αποκλιμάκωσης!

Φάνηκε τότε καθαρά ότι κάποιοι πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι δεν ήθελαν την Ελλάδα ξανά στις αγορές.
Εδώ πρέπει να θυμηθούμε την πρώτη σοβαρή προσπάθεια απομείωσης της αξίας των ομολόγων του κράτους και τον διεθνή διασυρμό της χώρας το 2007, επί κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή, με τα δήθεν υπερτιμολογημένα δομημένα ομόλογα, εκδόσεως του ελληνικού κράτους. Πίσω και από αυτή την ιστορία βρίσκονταν οι πολιτικοί προϊστάμενοι του Α. Γεωργίου, ήτοι το βαθύ «παπανδρεϊκό» ΠΑΣΟΚ.

Η τεχνητή συντήρηση της χώρας σε καθεστώς «ημιχρεοκοπίας» οδήγησε στο επαχθές Μνημόνιο, στον αποδεκατισμό των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων με το PSI και σε αστρονομικά κέρδη επιτήδειων κερδοσκόπων από τα CDS. Υποθηκεύτηκαν έτσι μακροχρόνια, με βαρείς και επαχθείς όρους, ο ορυκτός πλούτος, τα πετρέλαια και η εθνική κυριαρχία της χώρας.

Αναμφισβήτητα έπρεπε και πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα με σκοπό την ανάπτυξη και την ποιοτική αναβάθμισή του, όπως άλλωστε είχε προτείνει ο Κ. Καραμανλής στο εκλογικό σώμα το 2009. Αλλο, όμως, αυτό και άλλο οι μεταρρυθμίσεις να αποσκοπούν στη συγκέντρωση χρημάτων που ποτέ δεν θα είναι αρκετά για να ικανοποιηθούν απαιτήσεις υποτιθέμενων δανειστών.

Το απίστευτο «πόρισμα Πρωτόπαπα» και ο φόβος των (ποινικών) ευθυνών

Το παιχνίδι σε βάρος της χώρας που στήθηκε με την ενσυνείδητη συνδρομή κρατικών λειτουργών είναι στο κατώφλι της Δικαιοσύνης. Υστατη προσπάθεια των εγκεφάλων του πεζοδρομιακού «Λεφτά υπάρχουν» ήταν το «πόρισμα Πρωτόπαπα», το οποίο εμβριθώς αναφέρει -σε αντίθεση με όλα τα διεθνώς παραδεκτά και ισχύοντα- ότι οι ανταλλαγές swaps αποτελούν μέρος της αξίας των ομολόγων! Εννοείται ότι οι συντάκτες του «πορίσματος» δεν τόλμησαν να το φέρουν στην Ολομέλεια της Βουλής για συζήτηση, παρότι είχαν την πλειοψηφία. Περιέργως, όμως, το «πόρισμα» εστάλη στην Εισαγγελία Εφετών από… το εξωτερικό!

Μπροστά στον ολοφάνερο κίνδυνο των ποινικών ευθυνών της, η δομημένη αυτή ομάδα με οχλαγωγία και υποτιθέμενες μίζες και ζημίες οδήγησε το λεγόμενο «σκάνδαλο Ζορμπά» στο ακροατήριο, ελπίζοντας να επιτύχει καταδικαστική απόφαση στην οποία θα συμπεριλαμβάνεται και το ότι τα swaps (οι ανεξάρτητες συμφωνίες μεταξύ τρίτων, δηλαδή) ενσωματώνονται στην τιμή των ομολόγων και κατά συνέπεια στο δημόσιο χρέος! «Ασε το πόρισμα να αιωρείται και πού ξέρεις; Μπορεί να πετύχουμε κάποια απόφαση που να κατοχυρώνει τις αλχημείες» σκέφθηκαν. «Κοντά σιμά τα Γιάννενα, λοιπόν», που λέει κι ο λαός, για εκείνους οι οποίοι για άλλη μια φορά άνοιξαν την «Κερκόπορτα».