Μας πίνουν το αίμα

\

Πέρασαν επτά ολόκληρα χρόνια από τότε που η κρίση χτύπησε την πόρτα της Ελλάδας. Κακές πολιτικές, λάθη επί λαθών, διεθνείς πιέσεις με αρκετές δόσεις εκβιασμών και στο βάθος…Μνημόνια.

Μετά από όλα αυτά τα χρόνια εφαρμογής προγραμμάτων διάσωσης, με δισεκατομμύρια ευρώ να έχουν εισρεύσει στην χώρα, τα ποσοστά φτώχειας στην Ελλάδα όχι απλώς δεν βελτιώνονται, αλλά επιδεινώνονται με ρυθμό που δεν παρατηρείται σε καμία άλλη χώρα της Ε.Ε.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση ανάγκασε τέσσερις χώρες της Ευρωζώνης να στραφούν προς διεθνείς δανειστές. Η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Κύπρος ακολούθησαν προγράμματα διάσωσης και ανέκαμψαν, οι οικονομίες τους αναπτύσσονται ξανά. Όμως στην Ελλάδα, την πρώτη χώρα που μπήκε σε πρόγραμμα διάσωσης, χρειάστηκαν τρία μνημόνια. Και το μαρτύριο συνεχίζεται, υπό τις ασφυκτικές πιέσεις των εταίρων.

Το Reuters πραγματοποίησε ένα εξαιρετικό οδοιπορικό στην Αθήνα της κρίσης, παραθέτοντας συγκεκριμένες ιστορίες ανθρώπων που βίωσαν την κρίση με τον πλέον εφιαλτικό τρόπο...

Τα πακέτα διάσωσης των δανειστών (της ΕΕ και του ΔΝΤ) έσωσαν την Ελλάδα από την χρεοκοπία, ωστόσο, οι πολιτικές λιτότητας και οι μεταρρυθμιστικές πολιτικές την υιοθέτηση των οποίων έθεσαν ως όρους οι δανειστές προκειμένου να βοηθήσουν τη χώρα συνέβαλαν στο βάθεμα της ύφεσης και την μετατροπή της σε κατάθλιψη, τονίζει το Reuters. Όπως προσθέτει, πολλά από τα τεράστια χρηματοδοτικά ποσά κατευθύνθηκαν με τη μορφή νέου χρέους για την αποπληρωμή παλαιών δανείων.

O έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, έχει προσπαθήσει να αναδείξει τα δεινά των Ελλήνων ως ύστατο όπλο στον τελευταίο γύρο των διαπραγματεύσεων απέναντι στο μπλόκο των δανειστών για την εκταμίευση νέας δόσης βοήθειας. Ανεξαρτήτως ποιος ευθύνεται, συνεχίζει το Reuters, για την κατάρρευση του βιοτικού επιπέδου στη χώρα, τα στοιχεία της φτώχειας από την στατιστική υπηρεσία της ΕΕ είναι εντυπωσιακή.

Αν και η Ελλάδα δεν είναι το φτωχότερο μέλος της Ε.Ε, τα ποσοστά φτώχειας είναι υψηλότερα σε Βουλγαρία και Ρουμανία, με την Ελλάδα να ακολουθεί στην τρίτη θέση με 22,2% του πληθυσμού να αντιμετωπίζει σοβαρή στέρηση υλικών αγαθών το 2015, ο ρυθμός αύξηση είναι ανησυχητικός, σημειώνει το Reuters.

Ενώ τα ποσοστά φτώχειας των πρώην κομμουνιστικών βαλκανικών κρατών έχουν μειωθεί σημαντικά -κατά σχεδόν ένα τρίτο στην περίπτωση της Ρουμανίας- το ποσοστό φτώχειας στην Ελλάδα έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2008. Συνολικά στην Ε.Ε. το αντίστοιχο ποσοστό έχει υποχωρήσει από το 8,5% στο 8,1% την ίδια περίοδο.

Ιστορίες της καθημερινότητας

Η Δήμητρα, συνταξιούχος, λέει ότι δεν φανταζόταν ποτέ ότι θα έφτανε στο σημείο να ζει από τις διανομές τροφίμων: λίγο ρύζι, δύο πακέτα μακαρόνια, ένα πακέτο ρεβίθια, λίγους χουρμάδες και ένα κουτί γάλα για ένα μήνα.

Όπως σχολιάζει το Reuters, στα 73 της χρόνια, η Δήμητρα, που κάποτε βοηθούσε η ίδια τους άπορους μέσω του Ερυθρού Σταυρού, είναι μία ακόμη περίπτωση ανάμεσα στον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό Ελλήνων πολιτών που δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα.

«Δεν είχε περάσει ποτέ από το μυαλό μου», λέει η Δήμητρα, που αρνήθηκε να δημοσιευθεί το επίθετό της λόγω του «στίγματος» που συνοδεύει τους ανθρώπους που ζουν από τα συσσίτια. «Ζούσα λιτά. Ποτέ δεν πήγα διακοπές. Τίποτα, τίποτα, τίποτα».

Τώρα πια περισσότερα από τα μισά χρήματα από τα 332 ευρώ που κερδίζει τον μήνα πηγαίνουν ενοίκιο στο για ένα μικροσκοπικό διαμέρισμα στην Αθήνα. Τα υπόλοιπα πάνε στους λογαριασμούς.

Απτή απόδειξη των παραπάνω στατιστικών στοιχείων η κατάσταση που επικρατεί στα κοινωνικά παντοπωλεία. Δεκάδες Έλληνες περιμένουν υπονομονετικά με το κουπόνι στο χέρι να πάρουν το μερίδιο τους, ανήκοντας στις λίστες όσων ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, ήτοι με περίπου 370 ευρώ το μήνα.

«Οι ανάγκες είναι τεράστιες» τονίζει η Ελένη Κατσούλη, υπεύθυνη του εν λόγω προγράμματος και συμπληρώνει:

«Περίπου 11.000 οικογένειες -26.000 άτομα- είναι εγγεγραμμένες, ενώ το 2012 ήταν 2.500 και το 2014 ήταν 6.000. Περίπου 5.000 εγγεγραμμένοι είναι παιδιά».

Πολλά ράφια και ψυγεία στις εγκαταστάσεις της υπηρεσίας παραμένουν άδεια. Οι διανομές εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις δωρεές πολιτών και επιχειρηματιών.

«Ανησυχούμε γιατί δεν γνωρίζουμε αν θα είμαστε σε θέση να καλύψουμε τις ανάγκες αυτών των ατόμων», λέει η κ. Κατσούλη και συμπληρώνει: «Υπάρχουν οικογένειες με μικρά παιδιά που δεν έχουν καν γάλα».

Υπάρχουν ελπίδες για την ανάκαμψη της οικονομίας φέτος, ωστόσο τα στοιχεία δείχνουν ότι συρρικνώθηκε και πάλι μεταξύ Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου, μετά από δύο συνεχόμενα τρίμηνα ανάκαμψης, σημειώνει το διεθνές πρακτορείο.

Η κυρία Αγκισαλάκη δεν έχει καταφέρει να πάρει σύνταξη καθώς η σύμβασή της έληξε όταν το όριο συνταξιοδότησης ανέβηκε στα 67 έτη και δεν κατάφερε να βρει άλλη δουλειά. Από τη σύνταξη του συζύγου της που έχει μειωθεί στα 600 από 980 ευρώ βοηθά και τις οικογένειες των παιδιών της.

Ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες που προσφέρει εθελοντικά, η κυρία Αγκισαλάκη λαμβάνει τρόφιμα για εκείνη και την οικογένειά της. «Φυτοζωούμε», λέει καθώς καθαρίζει ένα τραπέζι. «Απλώς υπάρχουμε. Οι περισσότεροι Έλληνες απλώς υπάρχουν», συμπληρώνει.

Η υπεύθυνη του εστιατορίου, Ευαγγελία Κώνστα, λέει ότι ο αριθμός των πολιτών που τρώνε εκεί έχει διπλασιαστεί τα τελευταία δύο χρόνια και η εκκλησία συχνά καλύπτει και τα έξοδα του ρεύματος και του νερού ορισμένων οικογενειών.

«Τα πράγματα χειροτερεύουν, δεν βελτιώνονται και αυτό αντικατοπτρίζεται στις ανάγκες των ανθρώπων», λέει η κυρία Κώνστα και σημειώνει ότι «υπάρχουν άτομα που δεν έχουν ούτε ένα ευρώ».

Για το REUTERS, Karolina Tagaris 

Φωτογραφίες: REUTERS/Alkis Konstantinidis

Greek pensioner Dimitra says she never imagined a life reduced to food handouts: some rice, two bags of pasta, a packet of chickpeas, some dates and a tin of milk for the month.

At 73, Dimitra - who herself once helped the hard-up as a Red Cross food server - is among a growing number of Greeks barely getting by. After seven years of bailouts that poured billions of euros into their country, poverty isn't getting any better; it's getting worse like nowhere else in the EU.

"It had never even crossed my mind," she said, declining to give her last name because of the stigma still attached to accepting handouts in Greece. "I lived frugally. I've never even been on holiday. Nothing, nothing, nothing."

Now more than half of her 332 euros ($350) monthly income goes to renting a tiny Athens apartment. The rest: bills.

The global financial crisis and its fallout forced four euro zone countries to turn to international lenders. Ireland, Portugal and Cyprus all went through rescues and are back out, their economies growing again. But Greece, the first into a bailout in 2010, has needed three.

Rescue funds from the European Union and International Monetary Fund saved Greece from bankruptcy, but the austerity and reform policies the lenders attached as conditions have helped to turn recession into a depression.

Prime Minister Alexis Tsipras, whose leftist-led government is lagging in opinion polls, has tried to make the plight of Greeks a rallying cry in the latest round of drawn-out negotiations with the lenders blocking the release of more aid.

"We must all be careful towards a country that has been pillaged and people who have made, and are continuing to make, so many sacrifices in the name of Europe," he said this month.

Much of the vast sums in aid money has simply been in the form of new debt used to repay old borrowings. But regardless of who is to blame for the collapse in living standards, poverty figures from the EU statistics agency are startling.

Greece isn't the poorest member of the EU; poverty rates are higher in Bulgaria and Romania. But Greece isn't far behind in third place, with Eurostat data showing 22.2 percent of the population were "severely materially deprived" in 2015.

And whereas these figures have fallen sharply in the post-communist Balkan states - by almost a third in Romania's case - the Greek rate has almost doubled since 2008, the year the global crisis erupted. Overall, the EU level fell from 8.5 percent to 8.1 percent over the period.

The reality of such statistics becomes clear at places like the food bank run by the Athens municipality where Dimitra collects her monthly handouts.

Here, dozens more Greeks waited solemnly with a ticket in hand to get their share. All are registered as living below the poverty line of about 370 euros a month.

"The needs are huge," said Eleni Katsouli, a municipal official in charge of the centre.

Figures for the food bank, which serves central Athens, show a similar trend on a local scale to the wider Eurostat data. About 11,000 families - or 26,000 people - are registered there, up from just 2,500 in 2012 and 6,000 in 2014, Katsouli said. About 5,000 are children.

Many of the shelves and refrigerators in its stock room stood empty. What they give away depends on what sponsors - themselves often struggling businesses - can donate.

"We're worried because we don't know if we'll be able to meet these people's needs," Katsouli said. "There are families with young children and on some days we haven't even got milk to give them."

International organisations, including the Organisation for Economic Co-operation and Development, have urged the government to prioritise tackling poverty and inequality.

Unemployment has slipped from a peak of 28 percent of the workforce to 23 percent but the rate remains the highest in the EU. Since the crisis began, the economy has shrunk by a quarter and thousands of businesses have closed for good.

Hopes are high the economy can pick up this year but data last week showed it contracted again from October to December after two straight quarters of growth.

Better living standards seem as far away as ever. Over 75 percent of households suffered a significant income reduction last year, a survey by business confederation GSEVEE and Marc pollsters found. A third had at least one unemployed member and 40 percent said they had to cut back on food spending.

The Greek Ombudsman says a growing number of people struggle to pay utility bills. In a no-frills Athens neighbourhood, a soup kitchen run by the Orthodox church serves 400 meals a day over four sittings in under two hours.

"Everyone is going through hard times - all of Greece is," said Eva Agkisalaki, 61, a former teacher who volunteers there.

Agkisalaki did not qualify for a pension because her contract ended when the retirement age was lifted to 67 under the bailout programme and she could not find work, she said. Part of her husband's pension, cut to 600 euros from 980 also under reforms demanded by the international lenders, goes to her son and daughter's families.

In return for volunteering, Agkisalaki receives handouts from the soup kitchen which she shares among her unemployed daughter and her son.

"We're vegetating," she said between setting a long wooden table for the next meal of bean soup, bread, an egg, a slice of pizza and an apple. "We just exist. Most Greeks just exist."

Evangelia Konsta, who oversees the centre and whose business supplies the meat, said the number of people eating at the soup kitchen has more than doubled in two years and the church often also helps cover people's electricity or water bills too.

"Things are getting worse, they're not getting better and that's reflected in people's needs," Konsta said. "There are people who haven't even got 1 euro."

Across Athens, the number of Greeks sleeping rough is a testament to that. Volunteers drive a van with two washing machines and two dryers to neighbourhoods where the homeless gather to help them clean up.

"You see the same faces, but also new ones," said Fanis Tsonas, co-founder of the Ithaca mobile laundry, as destitute men and women brought bags of laundry.

Few are hopeful of better days.

"I don't think there's one person who's not afraid of the future," said Dimitra, the pensioner, clutching her plastic bag of rationed goods.