Η Τουρκία δεν φοβάται το... multitasking. Αυτό ήταν το μήνυμα το οποίο
θέλησε να δώσει ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν με τις απειλητικές δηλώσεις του εναντίον Ελλάδας και Κύπρου. Σε μία
συγκυρία κατά την οποία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η επιχείρηση "Κλάδος
Ελαίας” εναντίον τον Κούρδων του Αφρίν, ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας διαμηνύει,
όχι μόνο σε Αθήνα και Λευκωσία, αλλά συνολικά στο διεθνές ακροατήριο, ότι θα
ήταν λάθος να νομισθεί ότι η χώρα του είναι τόσο απορροφημένη από τις
στρατιωτικές της περιπέτειες στη συριακή επικράτεια, ώστε να μην υπερασπίζεται
δυναμικά τα συμφέροντά της σε άλλα μέτωπα, όπως το Αιγαίο και η Ανατολική
Μεσόγειος. Αντιθέτως η εθνικιστική
και μιλιταριστική έξαρση που διακατέχει την Τουρκία ανοίγει την όρεξη προς κάθε κατεύθυνση.
Άλλωστε το ίδιο αυτό μήνυμα έστειλε τις προάλλες και ο αρχηγός του
Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας της Τουρκίας, στρατηγός Hulusi Akar από τη
Σμύρνη, υποστηρίζοντας ότιη χώρα του είναι επιχειρησιακά απολύτως ικανή να
διεξάγει δύο πολέμους ταυτόχρονα, και στα δυτικά και στα νοτιοανατολικά.
Το ποιές είναι οι πραγματικές δυνατότητες των τουρκικών Ενόπλων
Δυνάμεων είναι μια μεγάλη συζήτηση. Αρκεί και μόνο να αναλογισθεί κανείς
τους εξαιρετικά αργούς ρυθμούς της τουρκικής προέλασης στην περιοχή του Αφρίν ή
τα διόλου θεματικά αποτελέσματα της επιχείρησης "Ασπίδα του Ευφράτη”,
επίσης στη βόρεια Συρία, το 2016-2017. Πολιτικά η Άγκυρα αισθάνεται ισχυρούς
περιορισμούς στη μαζική εμπλοκή χερσαίων δυνάμεων κληρωτών, εξ ού και τον
αντίστοιχο ρόλο ανέλαβαν και στις δύο περιπτώσεις οι αναξιόπιστες δυνάμεις
Σύρων ισλαμιστών ανταρτών.
Πάντως η εμπρηστική ρητορική επιμένει –και συχνά συνοδεύεται από
πράξεις. Χαρακτηριστικά, οι τελευταίες δηλώσεις Ερντογάν συμπίπτουν με άλλο ένα επεισόδιο στα Ίμια, όπου
σκάφος του ελληνικού Λιμενικού Σώματος εμβολίσθηκε τα ξημερώματα της Δευτέρας
από τουρκική ακταιωρό. Αντίστοιχο επεισόδιο είχε
σημειωθεί στις 17 Ιανουαρίου κατά
τη διάρκεια προγραμματισμένης περιπολίας της κανονιοφόρου "Νικηφόρος”, ενώ
ο σύμβουλος του Ερντογάν, Γιγκίτ Μπουλούτ απείλησε,
με αφορμή την επέτειο του θερμού επεισοδίου του 1996 και την παρουσία στην περιοχή του
Έλληνα υπουργού Άμυνας Πάνου Καμμένου, να "σπάσει τα πόδια” όποιων
αποπειραθούν να ανεβούν στα Ίμια.
Εννοείται ότι όλο αυτό το διάστημα συνεχίζονται και οι τουρκικές
παραβάσεις ή και παραβιάσεις στον εναέριο χώρου του Αιγαίου.
Ωστόσο, παρά την αυτοτελή αξία τους για την Άγκυρα, οι προκλήσεις στο Αιγαίοδείχνουν
περισσότερο να λειτουργούν ως υποστηρικτικός μοχλός πίεσης για τα όσα
εκτυλίσσονται στην ανατολική Μεσόγειο και κατεξοχήν συγκεντρώνουν το τουρκικό
ενδιαφέρον δηλ. την παρενόχληση και εντέλει ακινητοποίηση του πλωτού
γεωτρύπανου Saipem 12000 ενώ αυτό κατευθυνόταν στον θαλάσσιο στόχο
"Σουπιά” της ΑΟΖ Κύπρου για τη συνέχιση των ερευνών για υποθαλάσσιους
υδρογονάνθρακες που πραγματοποιεί για λογαριασμό της ιταλικής ΕΝΙ και της
γαλλικής TOTAL. Όλα αυτά στο όνομα των
δικαιωμάτων της τουρκοκυπριακής κοινότητας στον φυσικό πλούτο του συνόλου του νησιού – και ενώ η
ολοκλήρωση των προεδρικών εκλογών στην Κυπριακή Δημοκρατία θέτει και πάλι επί
τάπητος ζήτημα επανάληψης των συνομιλιών για το Κυπριακό, τις οποίες η τουρκική
πλευρά ζητά, υπό την απειλή στροφής σε "εναλλακτικές λύσεις”, να
διεξαχθούν σε νέο πλαίσιο, με αυστηρά χρονοδιαγράμματα.
Στον βαθμό που οι τουρκικές
ενέργειες στην ΑΟΖ Κύπρου αφορούν
οριοθετημένη και όχι "΄γκρίζα” περιοχή και εμπλέκουν, λόγω και της
παρουσίας ισχυρών ξένων εταιρειών, περισσότερους από δύο πρωταγωνιστές η θέση
της Άγκυρας είναι δύσκολη – πόσο μάλλον που η Λευκωσία δεν έχει συμφέρον (ούτε
δυνατότητα) να συρθεί σε ένα παιχνίδι κλιμάκωσης.
Την εικόνα συμπληρώνουν οι εξελίξεις που αφορούν την εσωτερική πολιτική ζωή της Τουρκίας αλλά και τις τουρκο-αμερικανικές
σχέσεις. Η φιλολογία για ενδεχόμενη πρόωρη διεξαγωγή εκλογών (υπό τη σκιά της
επιχείρησης "Κλάδος Ελαίας” και σε χρονική απόσταση ασφαλείας από τις
πρώτες προεδρικές εκλογές με το νέο Σύνταγμα το 2019) εντείνεται στην Τουρκία –
και ο Ερντογάν δεν μπορεί παρά να λαμβάνει υπόψη του το γεγονός ότι η διάσπαση
του εθνικιστικού κόμματος προσθέτει μιαν απρόβλεπτη μεταβλητή, ενώ η
κεμαλιστική αξιωματική αντιπολίτευση είναι κατεξοχήν αυτή που "σήκωσε”,
προκειμένου να κατηγορήσει την κυβέρνηση για "εθνική μειοδοσία”, τον
θόρυβο περί των "18 νησίδων που κατέλαβε η Ελλάδα”.
Την ίδια ώρα, σε εξέλιξη βρίσκεται η δύσκολη διαπραγμάτευση μεταξύ Άγκυρας και
Ουάσιγκτον για
την αποκατάσταση των τουρκο-αμερικανικών σχέσεων μετά την οριακή κατάσταση που
έχει προκύψει με την επιχείρηση "Κλάδος Ελαίας”. Ήδη ο Σύμβουλος Εθνικής
Ασφαλείας των ΗΠΑ συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του το Σαββατοκύριακο και
αναμένεται συνάντηση των δύο υπουργών Εξωτερικών. Καθόλου τυχαία, η ομιλία
Ερντογάν με τις απειλές προς Ελλάδα και Κύπρο περιλάμβανε επίσης "αγέρωχα”
μηνύματα προς Ουάσιγκτον για την ισοτιμία όλων των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ. Η
δημιουργία πρόσθετων, προφανώς ανεπιθύμητων για τις ΗΠΑ, τριβών στην ευρύτερη
περιοχή είναι και ένας τρόπος του Τούρκου προέδρου να ανεβάσει το
διαπραγματευτικό "κασέ” του.
Δημοσίευση σχολίου