ΕΚΠΟΙΟΥΝΤΑΙ: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΗΘΟΥΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΑ...

Γράφει ο Στυλιανός Σύρμογλου.

Ο τίτλος του σημερινού κειμένου γραμμένος εξ' επαφής, θα έλεγα, με την οδύνη της εποχής του, θα μπορούσε να φανεί σε κάποιους υπερβολικός στην ανησυχία του, ρομαντικός στην προσδοκία του, πολύ δραματικός στην αθωότητά του, για όσους καθημερινά συμβιβάζονται με τον πολιτικό μηδενισμό και τον πολιτικό καιροσκοπισμό, πάντα με το πρόσχημα του εθνικού συμφέροντος...

Τίποτα απ' όλα αυτά. Ο τίτλος επιχειρεί να εκφράσει την περιπέτεια μιας ολόκληρης κοινωνίας εξαιτίας της ανικανότητας και της ασυνέπειας των πολιτικών, οι οποίοι πάντα εφευρίσκουν δικαιολογίες για να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα, πάντα επινοούν αόριστες αιτιολογίες για να αιτιολογήσουν τα αυτονόητα, ενώ πάντα επιρρίπτουν την ευθύνη σε εξωγενείς παράγοντες,για να δραπετεύσουν από τη δική τους ευθύνη.

Και διατυπώνει με σαφήνεια τη δοκιμασία της κοινωνίας, που φανερώνεται στο μαρτύριο, στη δίωξη, στη δοκιμασία της ελευθερίας, όσον κι αν εκ πρώτης όψεως φαίνεται πως εκπηγάζει από ιδεαλισμό που τεχνουργεί το πρωτογενές ζεύγμα ανάμεσα στη συνείδηση του ανθρώπου και στην ελευθερία.

Τα όσα βιώνουμε τα τελευταία χρόνια ως κοινωνία και ως έθνος είναι συνέπεια, εν πολλοίς, της όλο και μεγαλύτερης εκποίησης της ελευθερίας του ήθους και των αξιών. Είναι συνέπεια και του εξοβελισμού των αξίων, με την επικράτηση του συνασπισμού των μετρίων και των βλακών στο χώρο της πολιτικής.

Γιατί ο όρος "ελευθερία" δεν είναι μονοσήμαντος. Εχει τουλάχιστον δύο σημασίες. Και στο βαθμό που δεν αντιλαμβανόμαστε τη διπλή σημασία της ελευθερίας, την παρανοούμε και κατά συνέπεια την παραποιούμε. Αποτελεί δε κάκιστη πράξη η παρανόηση και η παραποίηση της ελευθερίας, η οποία συνιστά, όπου υφίσταται,την αξιοπρέπεια της κοινωνίας και την αξιοπρέπεια του ατόμου-πολίτη.

Υπάρχουν λοιπόν δύο ελευθερίες. Η μια είναι η ελευθερία εκ του νόμου ή κατ'επέκταση η ελευθερία εξ' ανάγκης. Και η δεύτερη είναι η ελευθερία εκτου ήθους. Η μια ελευθερία είναι παντελώς ανεξάρτητη από την άλλη. Μπορεί να έχεις ελεύθερο ήθος κάτω από οποιοδήποτε νομικό καθεστώς, ακόμη και ανελεύθερο ή κάτω από οποιαδήποτε αναγκαιότητα. Μπορεί δηλαδή να είσαι ελεύθερος εκ του νόμου και ανελεύθερος εκ του ήθους.

Στην ελευθερία εκ του νόμου δεν σου θέτει φραγμό ο νόμος. Στην ελευθερία εκ του ήθους σου θέτει φραγμό το ήθος. Αν σου θέτει φραγμό ο νόμος, είναι ανελεύθερος. Αλλά και αν δεν σου θέτει φραγμό το ήθος, πάλι είσαι ανελεύθερος. Αυτοί οι γενικοί προσδιορισμοί μας παρέχουν τα κριτήρια για να κρίνουμε την πολιτεία και τους ανθρώπους από την οπτική της χρήσης της ελευθερίας.

Η σημερινή κοινωνία στην Ελλάδα είναι κατά πολύ ελεύθερη εκ του νόμου.Κανένας δεν διώκεται για τα φρονήματά του, τα οποία μπορεί να εκφράζει ελεύθερα. Τούτη όμως είναι η μία ελευθερία. Είναι η ελευθερία που ασκεί η πολιτεία. Η άλλη ελευθερία, η εκ του ήθους, την οποία ασκεί το κάθε άτομο, οφείλει να είναι εξίσου παρούσα, προκειμένου να αναγνωρίσουμε την ύπαρξη μιας πραγματικά ελεύθερης κοινωνίας, όπου δηλαδή και οι δύο ελευθερίες ασκούνται θετικά.

Και ενώ στην πρώτη ελευθερία αρκεί ο νόμος που ισχύει γενικά και για πάντα, στη δεύτερη ελευθερία απαιτείται η καθημερινή πράξη του κάθε πολίτη, του κάθε πολιτικού. Αν κάθε πολίτης, δεν ασκεί το ήθος της ελευθερίας του, την κάθε στιγμή και στην κάθε πράξη του,ιδιαίτερα οι πολιτικοί και οι άνθρωποι των ΜΜΕ, τότε έχουμε αναίρεση της δεύτερης ελευθερίας!..

Και μπορεί να φτάσουμε στο σημείο, που ήδη έχουμε φτάσει, μέσα σε μια εκ του νόμου ελευθερία, οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι, αλλά και οι πολίτες εκ των πραγμάτων, να αναλίσκουν την κοινωνική και πολιτική τους πολιτική σε πράξεις ανελεύθερες. Και στο βαθμό που ασκούνται πράξεις ανελεύθερες, έχουμε ανελευθερία!..

Η ελευθερία εκ του νόμου είναι αφηρημένη. Η ελευθερία εκ του ήθους είναι συγκεκριμένη, διότι αυτή συνίσταται από την κοινωνική ή πολιτική πράξη του κάθε ατόμου. Αλλά αν έχουμε συγκεκριμένη ανελευθερία και αφηρημένη ελευθερία, τότε απλώς έχουμε σπορά ελευθερίας και συγκομιδή ανελευθερίας. Οπότε η κοινωνία κινδυνεύει να μη διαθέτει σπόρο για την επόμενη σπορά ελευθερίας.

Με άλλα λόγια, όταν μειώνεται η ελευθερία εκ του ήθους, κινδυνεύει να μειωθεί ή και να εξαφανισθεί η ελευθερία εκ του νόμου. Η ελευθερία εκ του νόμου δεν μπορεί να περιστείλει το μίσος που κυκλοφορεί στις φλέβες των πολιτών και δηλητηριάζει τον κοινωνικό οργανισμό. Διότι το μίσος είναι ανελεύθερο και δεσμεύει τις ψυχές των πολιτών. Η ελευθερία εκ του ήθους είναι απαραίτητο συμπλήρωμα της ελευθερίας εκ του νόμου. Και μόνο αυτή η συμπληρωματικότητα καθιστά την κοινωνία δημιουργική.

Ο ελεύθερος εκ του ήθους πολιτικός δεν αντιμετωπίζει το λαό ως όργανό το, ως μέσον για να πραγματοποιήσει τις δικές του επιδιώξεις. Δεν τον παγιδεύει αποκρύπτοντας πληροφορίες ή διοχετεύοντας αναλήθειες. Δεν τον παραπλανά με ψευδείς ή παραποιημένες απόψεις και με εκβιαστικά διλήμματα. Δεν τον φανατίζει και δεν τον διχάζει. Δεν τον φενακίζει.

Ο Αλέξης Τσίπρας, ο κάθε πυγμαίος της εγχώριας πολιτικής, πάσχει δεινά από έλλειψη ελευθερίας εκ του ήθους. Πρόκειται για δυσίατη πολιτική ασθένεια, με επιδημική προέκταση στην κοινωνία, γιατί για τους πολλούς που είναι θύματά της είναι δυσδιάγνωστη.