ADAGIO IN G MINOR, ένας μονόλογος για τον Joyce - του φωτη μισόπoυλου

σκηνοθετική δοκιμή : Μερσίνα Ιωακείμ

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

      Ο ΤΖΑΙΗΜΣ ΤΖΟΥΣ, φοράει μάσκα, παντελόνι τουίντ με τιράντες και άσπρο πουκάμισο. Στο ρόλο του μπάρμαν με την ανάλογη ποδιά και κομψό παπιγιόν. Έχει σκεπασμένο το ένα του μάτι, όπως προς το τέλος της ζωής του.

      Ο ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ [αποτελεί δαχτυλό-κουκλα. Ο ηθοποιός που υποδύεται τον ΤΖ. ΤΖΌΥΣ αναπαράγει και την φωνή της κούκλας, αν σε στιγμές και στοιχεία του διαλόγου θελήσει επιλεκτικά να δείξει ότι μιλά και η δακτυλόκουκλα-ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ. Αφήνεται στην προαίρεσή του. Στην τέταρτη εικόνα ο ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ είναι πραγματικός ηθοποιός, βουβός και αμίλητος, εκτελεί ένα είδος παντομίμας, όπου και πάλι η φωνή του αναπαράγεται από τον μοναδικό ομιλούντα που υποκρίνεται τον ΤΖ. ΤΖΌΥΣ. ] 

[ΣΚΗΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ : Ο ΤΖ. ΤΖΌΥΣ ως μπάρμαν πίσω από τη μπάρα σερβίρει διαρκώς ποτά προορισμένα για ένα τσούρμο γυναίκες,- πλέον μεθυσμένες, με υπερβολή στη συμπεριφορά και φυσικά στο ντύσιμο εξ αρχής -ενώ ταυτόχρονα παίζει με τις πολλές δακτυλό-κουκλες- ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ, ''μονολογώντας'',- απαγγέλοντας το ρόλο του. Πίνει και ο ίδιος, μεθώντας, κοιτάζοντας παράξενα τις κούκλες στα δάχτυλά του και μαζί απευθύνει το λόγο στις μεθυσμένες γυναίκες χωρίς όμως να συμβαίνει διάλογος. Λίγο φως. Κατά διαστήματα εκκωφαντική μουσική και φωτορυθμικά σε κίνηση. Καθρέφτες. Πολλα μπουκάλια στην πλάτη του μπαρμαν ως συμλήρωμα στο ντεκόρ]  

I   ΠΡΩΤΗ ΕΙΚΟΝΑ

      

      Observed the elegance of Circe's hair / Rather than the mottoes on sun-dials [*]

      EZRA POUND, HUGH SELWYN MAUBERLEY

ΤΖ. ΤΖΌΥΣ : ....κρατώντας το φτερό ετούτο έχω υπογράψει τη συνθηκολόγηση από ιδιοσυγκρασία στο θάνατο - ''όταν σε απορρίψει ο ήλιος θα σε απορρίψω κι εγώ'', είπε στην πόρνη ο Γουίτμαν - όπως σκίζει το φλοιό του ο πλάτανος ή ο ευκάλυπτος όταν μεγαλώνει προτού κατηγορήσουμε τους ποιητές για το ακατανόητο ή την κατάχρηση - ο Edgar Wallace είχε γράψει πάνω από 150 αστυνομικά μυθιστορήματα.

[το επαναλαμβάνει δυο φορές] [σκοτάδι / φως]

''ο ποταμός δαγκώνει'' - πρώτη φορά το άκουσα αυτό [γελάει] - ούτε θυμήθηκα το όνομα, κοίταζα ένα δέντρο να κατεβαίνει με ξέβαφα μαλλιά γυμνόστηθο -, σαν πεπρωμένο που φιλάει σώματα νεκρά σε χώματα στεγνά κατά παραγγελία, λιγότερο αυθόρμητη κι ανέλπιστη από την ιστορική Καρχηδόνια συντριβή, η ύλη σιμά της -

- ο Σαίξπηρ ζει κι εργάζεται αιώνια, ούτε η Σίβυλλα ούτε κανείς - μια πόρτα ήταν η σχεδία κι ο Φληβάς ο Φοίνικας απέθαντος, δραπέτευε από την μήνι των κυράδων - αγναντεύω τους βάλτους, οι νύχτες καθορίζουν τον ρόγχο τους- ''θα σάς το διαβάσω μετά, ο,τι γράφτηκε μόλις αποσυρθούν οι εταίρες στην Αίθουσα των Πολλαπλών Φεγγαριών'' - [μικρή παύση] - ποιος μπορεί να συλλογιστεί τον αντικατοπτρισμό του καθώς θα ζει πέρα από αυτόν τον δρόμο ή το χρόνο, είχα γνωρίσει τόσα πολλά πρόσωπα αφήνοντας κατά μέρος τα σινικά τείχη και τα σκοτάδια I begin to live είχε πει - ο Pound παράτησε την ποίηση στη Βενετία σ' ένα adagio in G minor [πιθάρι βαθύ] και με τον θάνατο του Δαμοκλή [1]σκεφτήκαμε, είχε αρχίσει η eat art - o Προμηθέας δεν άντεξε, ο σερβιτόρος διαμέλισε τον φτωχό άστεγο πάνω στο τραπέζι - η Ανζέλ, ο Αντρέ είχαν ονόματα μαρτύρων -  υποψήφιοι σε μια ανεπικύρωτη θυσία - το χάος σαρκώνει τη δικαιοσύνη αυτοτελές γεγονός που μάς κυκλώνει ανεπανόρθωτα - το πιο έρημο μέρος γεννιέται τυχαία από κάποια συνάντηση που έγινε στη σκιά,- στην Ιερουσαλήμ, σε χρόνο άρρητο. [παύση]

II    ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΙΚΟΝΑ

ΤΖ. ΤΖΌΥΣ : ......απομεσήμερο στο Cape Town διαβάζοντας κάτι άλλο, η γλυπτική της φωτιάς προλογίζει τον εξαγνισμό της Εποχής των Δολοφόνων, - θα τους στείλει ο Ρεμπό, θα φτάσουν από την Λεωφόρο με τις Ακακίες - ανάμεσα σε άψινθους - ο Rossetti είχε ξεθάψει τη γυναίκα του μαζί με τα ποιήματα, αυτός ένας Υάκινθος, κάθισε να γράψει την αφιέρωση,- μου έκανε εντύπωση πόσο έπιανε νευρικά την πέννα,-σαν απόκρυφος Γνωστικός με παράδοξες Παραδόσεις - ''επιτρέψτε μας να καταθέσουμε αυτές τις λίγες λέξεις - ευτυχία μέσα στους κανόνες ενός τυπικού μενού'' - φτωχέ μου φίλε, φτωχέ και άθλιε λαμπερέ μου φίλε, μάς δείχνεις κάτι άγνωστο ανταλλάσσοντας την τυφλότητα - κάθε φορά που μιλώ μόνος μου μιλώ μιαν άλλη γλώσσα, έχω αποστηθίσει το ανεπιθύμητο, τη μύχια άρνηση, τη θλιμμένη εξέγερση, -όταν το παράλογο εναντιώνεται στο ιερό,- εγώ που κάποτε σ' άγγιξα με τα μάτια,- φεύγω- θα ζήσουμε ως τα χαράματα, ώσπου να χαθούν στη θάλασσα τα μαλλιά της Αμοργού [2], στο βυθό κάτι φράσεις ενός φωτεινού επινοήματος - κατά βάθος μπορώ να κάνω μια υπόθεση πώς είναι το Φως, μια εκδοχή του μαύρου κι αυτή η σάρκα δεν είναι πια το μάρμαρο στο άγαλμα, ίσως μια απλή χειρονομία, μια φλέβα απέραντη,- γυμνή- για να περνάμε τα Διαπύλια  - θα γράψω τα ίδια γράμματα όπως ο Φάλσταφ [**], μάς ξεγέλασαν οι εποχές, - υπάρχουν πάντοτε καλεσμένοι ακόμα και σ' ένα θάνατο, υπάρχουν ερωμένες μέσα στην ανεξήγητη τυχαιότητα, κι ευτυχώς, διαιωνίζεται η ερμηνεία του πιο ασύδοτου φαινομένου πριν κανείς κλάψει οριστικά με λυγμούς - θα ξαναζήσουμε τους τελευταίους Εσπερινούς της Αφροδίτης- κάποια Μεγάλη Παρασκευή, ή ο Χριστός ή ο Άδωνις. [παύση]

ΙΙΙ  ΤΡΙΤΗ ΕΙΚΟΝΑ

ΤΖ. ΤΖΌΥΣ : .....ποιες είναι οι ανύπαρχτες πόλεις ή εκείνες οι άλλες σαν κενοτάφια όπου οι θνητοί μιλούνε για πράγματα άγνωστα και σκοτεινά - ύποπτα απ' τη γέννησή τους, ίσως γι' αυτό στέκομαι παράμερα μήπως κλείσω τη φωνή μου σ' ένα ακατοίκητο υπόγειο,- περιγράφω ο,τι δεν έγραψα - είναι πιο σίγουρο [μικρή παύση] - άρχισα να σχεδιάζω μια [μικρή παύση]- καιγόμενη Ρώμη, αλλά δε θέλω να μ' εγκαταλείψουν τα ετερώνυμά μου, το κάνω έχοντας ανάγκη τα ψέμματα που σώζουν τις ζωές μες στο κατακαλόκαιρο, στις άκρες των βράχων- THANK YOU FOG [3] 

[φωνάζει δυνατά - παύση] 

Sworn foe to festination,

daunter of drivers and planes

volants, of course, will curse You,

but how delighted I am 

That you've been lured to visit

Wiltshire's witching coutryside

for a whole week at Christmas [παύση][4]

Θα παρακαλούσα να μη με υποχρεώσουν να μεταφράσω τους στίχους - ας αφήσω το παν όπως είναι, - εγκαταλειμμένο - εξαιρετικό ημίφως για μουσική δωματίου και η νύχτα, ω, προ πάντων η νύχτα προσφέρεται για το κυνήγι της πάπιας [γελάει με υπονοούμενα, τρανταχτά][κοιτάζει γύρω]

''Να φύγουμε ! Νοιώθω πως τα πουλιά μεθούν'' [5][σκοτάδι / φως]

IV ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΙΚΟΝΑ

[Ο ΤΖ. ΤΖΌΥΣ μεθυσμένος αγκαλιάζει τον ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ ντυμένο με ρούχα εποχής, ο οποίος δίνει ένα ρεσιτάλ παντομίμας. Και τις δυο φωνές εκτελεί ο ΤΖ. ΤΖΌΥΣ]

ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ : ''Να φύγουμε ! Νοιώθω πως τα πουλιά πενθούν'' - ήρθε η ώρα να ζητήσουμε συγνώμη

ΤΖ. ΤΖΌΥΣ : ....ακολουθούμε μετά παρρησίας το παράδειγμα του τραγουδιστή και ηθοποιού Νέρωνα, - με παρρησία που θα μετατραπεί σε αναλγησία.....[γελάει]

ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ : ......ήρθε η ώρα να ζητήσουμε συγνώμη οι νοσταλγοί, για τη διαστροφή μας [παύση]

ΤΖ. ΤΖΌΥΣ : ......την αιώνια αιδώ να μη λεν τα πράγματα με τ' όνομά τους.......

ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ : .......πάντως τα ''Σκοτεινά Νερά'' του Δουβλίνου πρόσφεραν εξαίρετη λύση στο δίλημμά μου

ΤΖ. ΤΖΌΥΣ : ......μόνο πότες και φωνακλάδες που μιλούσαν γλώσσες δυσνόητες 

ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ : .......όπως αυτές των ποιητών ή των κακοποιών σαν κρύβονται [παύση].

ΤΖ. ΤΖΌΥΣ : .......στο πολύτιμο καταφύγιο έμενα ,ώρες ατέλειωτες, περιμένοντας ν' αναδυθούν οι ιδέες στην επιφάνεια του μυαλού μου.....[μικρή παύση]

ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ : ......φυσούσε απειλητικά στους δρόμους της Σίντρα

ΤΖ. ΤΖΌΥΣ : .......φυσούσε απειλητικά......Ο Άλβαρο ντε Κάμπος [6] στη μαύρη Σεβρολέτ - του κ. ντον Πέδρο. Περπατούσαν από μπροστά μας - επιχρυσωμένοι 

ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ : .....επιχρυσωμένοι οι ίδιοι και τα προσωπεία τους

ΤΖ. ΤΖΌΥΣ : .......δειλοί και εύθραυστοι, - σχεδόν στεγνοί

ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ : .......ένα προσωπείο φώναζε :''Εμείς πεθάναμε μαζί σας. Εσείς να ζητήσετε συγνώμη και για μάς, για ο,τι σκορπίσαμε''

ΤΖ. ΤΖΌΥΣ : ........για ο,τι σκορπίσαμε, - για τ' άγρια μαλλιά της ερωμένης που γκρέμισαν άσπλαχνα τον Αστυάνακτα απ' τα τείχη [μεγάλη παύση]

[ Μουσική, χορός, πανδαιμόνιο, ο ΤΖ. ΤΖΌΥΣ ντύνεται ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ και πλησιάζει τις γυναίκες μία προς μία, ο ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ εξαφανίζεται στα παρασκήνια. Σκοτάδι. Φως. ΑΥΛΑΙΑ]

   

ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[*] Πρόσεξε την κομψότητα των μαλλιών της Κίρκης/ Παρά τα γνωμικά στα ηλιακά ρολόγια [μτφρ. Χάρης Βλαβιανός- Έζρα Πάουντ, Χιου Σέλγουιν Μώμπερλυ, Εστία, 1987]

[**]Οι Εύθυμες Κυράδες του Ουίνδσορ (στα γερμανικά: Die lustigen Weiber von Windsor) είναι όπερα τριών πράξεων του Όττο Νικολάι σε γερμανικό λιμπρέτο του Hermann Salomon Mosenthal και βασίζεται στην ομώνυμη κωμωδία του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ.

[1] βλ. ο θάνατος του Δαμοκλή, -Αντρέ Ζιντ, Ο Προμηθέας λυόμενος Δεσμώτης, Καστανιώτης, 2010, μτφρ. Γεωργία Ζακοπούλου

[2] βλ. Αμοργός- Νίκος Γκάτσος, Ίκαρος 1990

[3] Ευχαριστώ ομίχλη, W.H.Auden - //στου Seamous Heaney, Η κυβέρνηση της γλώσσας, Πατάκης, 2008, μτφρ. Ερωτόκριτος Μωραίτης

[4] Της γιορταστικότητας ορκισμένος εχθρός,

      τολμητίας οδηγών και αεροπόρων

      βέβαια θα σε καταραστεί,

      κι όμως πόσο νοιώθω ευτυχισμένος

      Που σ'έχει δελεάσει να επισκεφτείς

      την αλαφροίσκιωτη του Γουίλτσιρ εξοχή,

      για μια ολάκερη βδομάδα Χριστουγέννων [Ευχαριστώ ομίχλη]

[5] στίχος του Μαλλαρμέ όπου κάνει αναφορά ο Ζιντ ο.π. - επαναμνημονεύεται στο μονόλογο με παράφραση ''μεθούν-πενθούν''

[6] Αντόνιο  Ταμπούκι, Οι τρεις τελευταίες μέρες του Φερνάντο Πεσσόα, Άγρα, 1999, μτφρ. Ανταίος Χρυσοστομίδης [Ο Άλβαρο ντε Κάμπος αποτελεί ένα από τα ετερώνυμα του ποιητή, που τον επισκέπτεται προ του θανάτου του - όπως και άλλα, βέβαια, ετερώνυμα]