Και όμως ...υπάρχει

Τρελό η μη και όμως υπάρχει. Σε ένα άκρο της γης βρίσκεται μία χώρα θησαυρός και κόλαση ταυτόχρονα. Ο λόγος για την Μιαμάρ η οποία στο παρελθόν λεγόταν Βιρμανία.

 ΑΝΑΜΕΣΑ στις οροσειρές που σχηματίζουν ένα φυσικό σύνορο με τους Ασιάτες γείτονές της βρίσκεται χωμένη η «Χρυσή Χώρα». Στα νοτιοδυτικά, ο Κόλπος της Βεγγάλης και η Θάλασσα Άνταμαν βρέχουν τα 2.000 και πλέον χιλιόμετρα της ακτογραμμής της. Στα δυτικά βρίσκεται το Μπαγκλαντές και η Ινδία, στα βόρεια η Κίνα και στα ανατολικά το Λάος και η Ταϋλάνδη. Είναι ελαφρώς μεγαλύτερη από τη Μαδαγασκάρη και μικρότερη από τη βορειοαμερικανική πολιτεία του Τέξας. Ποιο είναι το όνομα αυτής της χώρας; Μιανμάρ, πρώην Βιρμανία.

Η Μιανμάρ, την οποία οι αρχαίοι κάτοικοί της αποκαλούσαν Χρυσή Χώρα, έχει πολλές πλουτοπαραγωγικές πηγές: πετρέλαιο και φυσικό αέριο, χαλκό, κασσίτερο, ασήμι, βολφράμιο και άλλα ορυκτά, καθώς και πολύτιμους λίθους, όπως ζαφείρια, σμαράγδια, ρουμπίνια και νεφρίτη. Έχει και άλλους θησαυρούς στους οποίους περιλαμβάνονται τα τροπικά βροχερά δάση με σπάνια ξυλεία, όπως το τικ, το ροδόξυλο και το παντούκ. Στα δάση κατοικούν επίσης πολλά άγρια ζώα​—πίθηκοι, τίγρεις, αρκούδες, νεροβούβαλοι και ελέφαντες, για να κατονομάσουμε λίγα.

Θρησκευτικές έριδες ανάμεσα σε βουδιστές και μουσουλμάνους είναι άλλη μία ντροπή της ανθρωπότητας και από ότι φαίνεται η κατάσταση αυτή το μόνο που θα συνεχίσει να δημιουργεί είναι ανθρώπινα θύματα.

 Το 85 περίπου τοις εκατό των κατοίκων της Μιανμάρ είναι Βουδιστές, ενώ οι υπόλοιποι δηλώνουν κυρίως Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί. Όπως και σε πολλά μέρη της Νοτιοανατολικής Ασίας, η θρησκεία παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή των περισσότερων κατοίκων της Μιανμάρ. Εντούτοις, ορισμένα θρησκευτικά έθιμα είναι πρωτόγνωρα για πολλούς επισκέπτες.

Οι Βουδιστές μοναχοί, λόγου χάρη, έχουν κάνει ευχή να μην αγγίζουν γυναίκες. Γι’ αυτό, από σεβασμό, οι γυναίκες προσέχουν να μην πλησιάζουν τους μοναχούς. Τα θρησκευτικά έθιμα επηρεάζουν ακόμη και τις διαδρομές των λεωφορείων. Κάποιος επισκέπτης από τη Δύση ίσως να απορήσει βλέποντας την εξής επιγραφή στο λεωφορείο: «Παρακαλώ μη ρωτάτε τον οδηγό τι ώρα θα φτάσουμε». Μήπως εκνευρίζονται οι οδηγοί από τους ανυπόμονους επιβάτες; Όχι. Οι Βουδιστές εκεί πιστεύουν ότι τα νατ (πνεύματα) θα αναστατωθούν με μια τέτοια ερώτηση και ίσως καθυστερήσουν το λεωφορείο!

Η Ιστορία της Μιανμάρ

Η αρχαία ιστορία της Μιανμάρ είναι ασαφής, αλλά φαίνεται πως μετανάστευσαν εκεί αρκετές φυλετικές ομάδες από γειτονικές χώρες. Οι Μον προφανώς έδωσαν στη χώρα το όνομα Σουβαναμπχούμι​—που σημαίνει «Χρυσή Χώρα». Οι Θιβετοβιρμανοί ήρθαν από τα ανατολικά Ιμαλάια, και οι Τάι μετακινήθηκαν από τη σημερινή νοτιοδυτική Κίνα. Το τραχύ έδαφος της Μιανμάρ κράτησε τις φυλές μακριά τη μία από την άλλη​—πράγμα που εξηγεί τις πολλές φυλετικές και γλωσσικές ομάδες.

Στις αρχές του 19ου αιώνα, οι Βρετανοί άρχισαν να φτάνουν από την πρόσφατα αποικισμένη Ινδία. Αρχικά εγκαταστάθηκαν στο νότιο τμήμα και τελικά κατέλαβαν ολόκληρη τη χώρα. Μέχρι το 1886, η Βιρμανία, όπως λεγόταν τότε η Μιανμάρ, είχε προσαρτηθεί στη Βρετανική Ινδία.

Οι σπηλιές Saddar της Μιανμάρ που είναι γεμάτες με αγάλματα, βραχώδεις σχηματισμούς και μια έρημη λιμνοθάλασσα

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, αυτή η χώρα έγινε θέατρο βίαιων μαχών, και μέσα σε λίγους μήνες, το 1942, τα ιαπωνικά στρατεύματα έδιωξαν τους Βρετανούς. Στη συνέχεια, κατασκευάστηκε ο διαβόητος «Σιδηρόδρομος του Θανάτου». Αυτή η σιδηροδρομική γραμμή, μήκους 400 χιλιομέτρων, περνούσε μέσα από την αφιλόξενη ζούγκλα και από ορεινά εδάφη ενώνοντας τη Θανμπγιουζαγιάτ, της Βιρμανίας, με τη Νονγκ Πλαντούκ, της Ταϋλάνδης. Λόγω της έλλειψης μετάλλου, το μεγαλύτερο μέρος της σιδηροδρομικής γραμμής κατασκευάστηκε με σιδηροτροχιές που αφαιρέθηκαν από την κεντρική Μαλάγια (σημερινή Μαλαισία). Ένα μικρό μέρος του έργου​—η κατασκευή μιας γέφυρας πάνω από τον ποταμό Κβάι—​αποτέλεσε αργότερα το θέμα μιας δημοφιλούς ταινίας.

Με τη βοήθεια 400 ελεφάντων, πάνω από 300.000 άντρες​—αιχμάλωτοι πολέμου μαζί με Ινδούς και Βιρμανούς πολίτες—​κατασκεύασαν το σιδηρόδρομο. Δεκάδες χιλιάδες πέθαναν ενώ εργάζονταν. Εφόσον τα Συμμαχικά βομβαρδιστικά τη βομβάρδιζαν συχνά, η γραμμή χρησιμοποιήθηκε λίγο και τελικά εγκαταλείφθηκε. Αργότερα, οι περισσότερες σιδηροτροχιές αφαιρέθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν αλλού.

Τελικά, έπειτα από μάχες, οι Βρετανοί ανέκτησαν τη χώρα αποσπώντας την από την Ιαπωνία το 1945. Αλλά η βρετανική κυριαρχία ήταν βραχύβια, καθώς η Βιρμανία κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Βρετανία στις 4 Ιανουαρίου 1948. Στις 22 Ιουνίου 1989, τα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν το νέο όνομα της χώρας, Μιανμάρ.

Η Χώρα με τις Χρυσές Πρωτεύουσες

Η Μιανμάρ είχε πολλές πρωτεύουσες ανά τους αιώνες. Για παράδειγμα, στην καρδιά της Μιανμάρ βρίσκεται η Μανταλέι, κοινώς γνωστή ως η Χρυσή Πόλη. Γεμάτη εκατοντάδες παγόδες διαφόρων εποχών, αυτή η πόλη των 500.000 κατοίκων ήταν η τελευταία πρωτεύουσα πριν από τη βρετανική κυριαρχία. Ο Βασιλιάς Μίντον κληροδότησε βασιλικά προνόμια στη Μανταλέι το 1857 όταν έχτισε ένα μεγάλο παλάτι εκεί για τον εαυτό του και τις βασίλισσές του. Η παλιά πόλη, έκτασης 4 τετραγωνικών χιλιομέτρων, περικλείεται από τείχη ύψους 8 μέτρων, με πάχος 3 μέτρα στη βάση τους. Μια τάφρος πλάτους 70 μέτρων περιβάλλει τα τείχη.

Το 1885 οι Βρετανοί εξόρισαν το διάδοχο του Μίντον, τον Βασιλιά Τιμπάου, στην Ινδία, αλλά δεν άγγιξαν το παλάτι. Δεν συνέβη, όμως, το ίδιο και στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν το παλάτι καταστράφηκε εντελώς από πυρκαγιά. Απτόητοι, οι κάτοικοι της Μιανμάρ έχτισαν ένα θαυμάσιο αντίγραφο του παλατιού, καθώς και τα εντυπωσιακά χρυσοκόκκινα ξύλινα κτίριά του στην αρχική τους θέση. Οι επισκέπτες μπορούν να το δουν.

Διακόσια χιλιόμετρα από τη Μανταλέι, ακολουθώντας το ρεύμα του ποταμού, βρίσκεται η Παγκάν. Η Παγκάν, η οποία κάποτε ήταν και αυτή πρωτεύουσα, ιδρύθηκε την πρώτη χιλιετία της Κοινής Χρονολογίας και έφτασε στο απόγειο της δόξας της τον 11ο αιώνα, αλλά ερημώθηκε μόλις 200 χρόνια αργότερα. Ωστόσο, εκατοντάδες ερειπωμένοι ναοί και παγόδες βρίσκονται διάσπαρτοι γύρω από μερικά μικρά χωριά​—απομεινάρια της προγενέστερης δόξας.

 Η σημερινή πρωτεύουσα, η Γιανγκόν (επισήμως γνωστή ως Ρανγκούν μέχρι το 1989), είναι μια ζωντανή πόλη τριών και πλέον εκατομμυρίων κατοίκων, γεμάτη αυτοκίνητα που κορνάρουν, λεωφορεία, και ταξί που είναι ανοιχτά στα πλάγια. Μολονότι στις πλατιές, δεντροφυτεμένες λεωφόρους της Γιανγκόν υπάρχουν πολλά παλιά κτίρια που θυμίζουν τις μέρες της βρετανικής αποικιοκρατίας, σήμερα μπορεί να δει κανείς στην πόλη σύγχρονα πολυώροφα ξενοδοχεία και κτίρια γραφείων.

Στην ίδια πόλη, ο χρυσός τρούλος της παγόδας Σβέντακον, ύψους 98 μέτρων και ηλικίας 2.500 ετών, φανερώνει τον πλούτο και την αρχιτεκτονική ευφυΐα των αρχαίων χρόνων. Λέγεται ότι περίπου 7.000 διαμάντια και άλλοι πολύτιμοι λίθοι βρίσκονται πάνω σε αυτόν τον τρούλο. Η κορυφή του στεφανώνεται από ένα διαμάντι 76 καρατίων. Παρόμοια με πολλά αρχαία κτίρια στη Μιανμάρ, τη Σβέντακον την έχουν σημαδέψει και την έχουν πλήξει σεισμοί και πόλεμοι, και μεγάλο μέρος της έχει ανοικοδομηθεί.

Ωστόσο, πολλοί ισχυρίζονται ότι η χρυσή παγόδα Σούλε κατέχει τη σημαντικότερη θέση στη Γιανγκόν. Με ύψος 46 μέτρα, η παγόδα Σούλε, ηλικίας 2.000 ετών, σχηματίζει μια μεγάλη, χρυσή νησίδα εκεί όπου τέμνονται τέσσερις κύριες οδοί της πόλης. Γύρω από την παγόδα, υπάρχει ένας δακτύλιος από καταστήματα.

Οι Κάτοικοι της Μιανμάρ

Παραδοσιακά ήπιοι και ειρηνικοί, οι κάτοικοι της Μιανμάρ είναι ευγενικοί και φιλόξενοι. Στους επισκέπτες συμπεριφέρονται με σεβασμό και αξιοπρέπεια. Συνήθως τα παιδιά αποκαλούν τους μεγαλύτερους άντρες θείους και τις μεγαλύτερες γυναίκες θείες.

Οι επισκέπτες στη Μιανμάρ συνήθως σχολιάζουν πόσο απαλό φαίνεται το πρόσωπο των ηλικιωμένων. Ένας λόγος για αυτή τη νεανική επιδερμίδα, λένε οι γυναίκες, είναι ένα δημοφιλές, υπόχρυσο καλλυντικό για το πρόσωπο​—το θάνακα—​που προέρχεται από το δέντρο θάνακα (λειμωνία η οξινωτάτη). Τρίβοντας ένα κλαδί πάνω σε μια σκληρή, επίπεδη πέτρα και προσθέτοντας λίγο νερό, οι γυναίκες φτιάχνουν μια απαλή κρέμα, την οποία απλώνουν στο πρόσωπό τους σχηματίζοντας καλλιτεχνικά σχέδια. Εκτός του ότι σφίγγει και δροσίζει το δέρμα, το θάνακα το προστατεύει από τον καυτό, τροπικό ήλιο.

Η κλασική ενδυμασία αντρών και γυναικών στη Μιανμάρ είναι το λονγκγί, το οποίο φτιάχνεται εύκολα αν ράψει κανείς τις δύο άκρες ενός υφάσματος, μήκους περίπου δύο μέτρων, έτσι ώστε να σχηματιστεί ένας κύκλος. Οι γυναίκες μπαίνουν μέσα στο λονγκγί, το διπλώνουν γύρω τους σαν φούστα, και μαζεύουν το ύφασμα που περισσεύει στη μέση τους. Οι άντρες, από την άλλη πλευρά, παίρνουν και τις δύο άκρες και τις δένουν χαλαρά μπροστά στη μέση τους. Σεμνό και άνετο, το λονγκγί είναι ιδανικό για τις τροπικές περιοχές.

Μια επίσκεψη στις αγορές φανερώνει ότι οι κάτοικοι της Μιανμάρ είναι πολύ ταλαντούχοι​—δεξιοτέχνες στην ύφανση μεταξιού, στην κοσμηματοποιία και στην ξυλογλυπτική. Το τικ, το παντούκ και άλλα είδη ξυλείας μετατρέπονται σε εντυπωσιακά ομοιώματα ανθρώπων, τίγρεων, αλόγων, νεροβούβαλων και ελεφάντων. Ακόμη και αντικείμενα καθημερινής χρήσης, όπως είναι οι επιφάνειες τραπεζιών, τα διαχωριστικά δωματίων και οι καρέκλες, είναι διακοσμημένα με περίπλοκα σκαλίσματα. Αλλά αν ενδιαφέρεστε πραγματικά να αγοράσετε κάτι, ετοιμαστείτε να κάνετε παζάρια!

Οι κάτοικοι της Μιανμάρ διαπρέπουν επίσης στην κατασκευή λακαριστών αντικειμένων με όμορφες διακοσμήσεις—δοχείων, δίσκων και κουτιών με καπάκι. Αλλά αυτό που κάνει τα αντικείμενά τους μοναδικά είναι τα πρωτότυπα σχέδια και οι σκαλιστές παραστάσεις τους. Η βάση τους είναι ένα πλέγμα από λεπτά κομμάτια μπαμπού. (Τα αντικείμενα καλύτερης ποιότητας ξεκινούν με πλέγμα από μπαμπού και τρίχες αλόγου.) Πάνω σε αυτόν το σκελετό ο τεχνίτης προσθέτει μέχρι και εφτά στρώματα λάκας, η οποία παράγεται αναμειγνύοντας το έλαιο του δέντρου θισέι, ή αλλιώς ρους ο βερενικοφόρος, με λεπτοαλεσμένα και καμένα οστά ζώων.

Όταν στεγνώνει η λάκα, ο τεχνίτης σκαλίζει ένα σχέδιο πάνω στην επιφάνεια του αντικειμένου με μια χαλύβδινη γραφίδα. Κατόπιν, έπειτα από λίγο βάψιμο και γυάλισμα, το αποτέλεσμα είναι όχι μόνο ένα όμορφο έργο τέχνης αλλά επίσης κάτι χρήσιμο για το σπίτι.